¡°Quero usar a ficci¨®n para reflexionar sobre a historia¡±

Despois de 12 anos coa maleta de m¨²sico a medio facer, xirando con Los Feliz e Lamatumb¨¢, Pedro Feijoo (Vigo, 1975) irrompeu como novelista cando en 2011 foi finalista do Xerais. N¡¯Os fillos do mar¡ªlibro revelaci¨®n deste ano a piques de acadar a segunda edici¨®n ao mes de estar na r¨²a¡ª utiliza os mecanismos das obras de intriga e aventuras, combinando a investigaci¨®n hist¨®rica e o espazo urbano de Vigo para tecer unha rede que atrapa o lector.

Pregunta. Re¨²ne na s¨²a persoa os papeis de m¨²sico, produtor musical e agora escritor, ?son estes vasos comunicantes?

Resposta. Comecei na m¨²sica de casualidade. Son fil¨®logo e por diversas carambolas atopeime tocando, viaxando por todo o pa¨ªs e a ra¨ªz deses traballos empecei a producir m¨²sica para outra xente. Cando rematei a carreira xa estaba de xira e gravando discos. Sempre fun atendendo diversos frontes e agora c¡¯Os fillos do mar funcionando ben non ¨¦ que vaia adicar a atenci¨®n exclusiva aos libros. Son v¨ªas constantes, pero intento que ning¨²n traballo sexa lixeiro. Igual que no estudo escollo moito con quen traballar e atendo con m¨¢is agarimo os proxectos que m¨¢is te?en que dicir, ese mesmo empe?o ¨¦ o que tento aplicar ¨¢ literatura.

P. O rexistro dos libros que publicou ¨¦ moi dispar. Estreouse cun estudo da presenza de Castelao no xornal Galicia de Valent¨ªn Paz-Andrade.

R. Aquel primeiro libro responde a unha investigaci¨®n universitaria promovida polo catedr¨¢tico Xes¨²s Alonso Montero. A min atraeume sempre a figura de Castelao e grazas ao meu av¨®, o xornalista Manuel de la Fuente, p¨²xenme no carreiro de Valent¨ªn Paz-Andrade, ao que co?ec¨ªa das tertulias na Cafeter¨ªa Goya, ¨¢s que de neno me levaba o av¨®. E sab¨ªa do seu libro de poemas Pranto Matricial. Pero foi escribindo este traballo, que despois publicou D¨ªaz Pardo, cando co?ec¨ªn a importancia do que representou no seu tempo o xornal Galicia e en concreto o seu director.

P. Despois editou ?Viva o Fu Remol! (Xerais 2005), unha excursi¨®n intensa para compartir a s¨²a experiencia na m¨²sica, os anos en Los Feliz e Lamatumb¨¢.

R. Hoxe as cousas est¨¢n en baixada, porque a crise chega a todas partes, pero en Vigo formar un grupo musical foi case, e a¨ªnda ¨¦, o hobby principal da xuventude. Se non toca algu¨¦n na t¨²a casa seguro que tes amigos que est¨¢n tocando. Cando o escrib¨ªn acababa de deixar Los Feliz, que estaba nas listas de venta e se mov¨ªa por concertos en toda Espa?a, e entraba en Lamatumb¨¢. Estas experiencias fix¨¦ronme pasar por todas as estaci¨®ns e pensei que un libro pod¨ªa contar a mi?a aprendizaxe, con cousas boas e malas, polas que todos os grupos hab¨ªan pasar. O curioso ¨¦ que s¨® en cinco anos houbo moitas mudanzas na vida dos m¨²sicos, e m¨¢is que escribir unha segunda parte do libro haber¨ªa que transformar a mentalidade da xente. F¨ªxate que nos ¨²ltimos d¨ªas meus en Lamatumb¨¢, a¨ªnda se me achegou unha veci?a que me co?ec¨ªa de neno e d¨ªxome, ¡°pero, ti a¨ªnda es m¨²sico ou xa traballas?¡±.

P. Ao remate de ?Viva o Fu Remol! reivindic¨¢base como home da cultura punk, entendida como unha postura ante a vida.

R. ? unha actitude que asumo, e quizais s¨® eu entendo o que quero dicir. Non me refiro a levar unha crista nin esa est¨¦tica asociada. Da maneira en que eu o penso, Mozart era punk. Def¨¦ndoo como a idea de sacar adiante, contra todo obst¨¢culo, aquilo no que cres, e se ¨¦ preciso facelo por ti mesmo. Romper coa norma do ten-que-ser-as¨ª e pelexar polas mi?as propias convicci¨®ns, polas mi?as crenzas, sexan musicais ou literarias.

P. A cr¨ªtica fala d¡¯Os fillos do mar como un esforzo por escribir un libro que atrape os lectores cos engados dos libros de grande venda, pero con claves propias. Cal foi o seu punto de partida?

R. Non vai descami?ada a idea de falar de best-seller, pero m¨¢is como xogo que pensando no mercado. Pensei que aqu¨ª poder¨ªa facerse un tipo de novela que te?en outras literaturas, cunha parte hist¨®rica, un ritmo r¨¢pido, con intriga... pero usando a riqueza dos elementos propios do pa¨ªs. Quizais sexa deformaci¨®n de fil¨®logo, pero eu preciso ter os elementos enriba da mesa antes de escribir: ti?a a historia sempre misteriosa do ouro dos gale¨®ns de Rande, a memoria dos anos da guerra e a posguerra, a idea dun protagonista que fose un antiheroe e tam¨¦n o espazo xeogr¨¢fico de Vigo. Despois de ler con tantas ga?as historias doutros apetec¨ªame que fosen pezas galegas as que se ensamblasen e ¨¦ por iso que escrib¨ªn Os fillos do mar. Dame medo resultar fr¨ªvolo nesta formulaci¨®n, pero creo que ¨¦ o temos que facer.

P. A¨ªnda as¨ª recl¨¢mase un certo rigor hist¨®rico m¨¢is al¨¢ das licencias da ficci¨®n.

R. A realidade da nosa historia supera con moito a ficci¨®n do que podemos recrear os escritores, pero todo o que sae no libro referido, por exemplo, ¨¢ batalla de Rande no 1702, foi rigorosamente documentado. O traballo previo de investigaci¨®n f¨ªxome ver as carencias que temos, porque aquel foi un momento fundamental para a implantaci¨®n dos Borb¨®ns e est¨¢ menos estudado do que deb¨ªa. Apoiarse na historia real axuda ao novelista, pero se hai tantas lagoas de co?ecemento queda o campo libre ¨¢ imaxinaci¨®n. Para o novelista ¨¦ bo, pero ¨¦ unha faena para o cidad¨¢n, porque rematamos por non saber da historia propia.

P. Recobra tam¨¦n datos sobre o tempo da posguerra pouco explotados na literatura nosa, como as fugas organizadas ao exilio.

R. A intenci¨®n mi?a ¨¦ chamar a atenci¨®n sobre a realidade hist¨®rica a trav¨¦s do seu uso na ficci¨®n. Cando desmi¨²zo as pezas do libro te?o medo a caer na frivolidade, pero defendo a recuperaci¨®n da novela de entretemento e a mi?a intenci¨®n de fondo ¨¦ falar de algo que foi real. Quero que o lector o pase ben, pero ao chegar ¨¢ derradeira p¨¢xina se sinta parte desa historia que tam¨¦n ¨¦ a s¨²a, que explica quen somos agora. A fuxida da xente era para sobrevivir, porque sen¨®n marchaban mat¨¢banos. Non ¨¦ que queira descubrir as dores da guerra, pero hai que asegurarse de que non se vai esquecer. E iso tam¨¦n vale para a batalla de Rande, porque somos un pobo moi esquecedizo, e as cousas pasaron e hai que saber delas. D¨ªgolle ao lector: pas¨¢chelo ben, pero agora xa non ignoras a historia dos teus.

P. ? tam¨¦n unha novela na que a cidade de Vigo acada un grande protagonismo.

R. Hai xa un fato de novelas con este espazo urbano. Entre outras que me ve?en ¨¢ cabeza Ant¨®n e os inocentes de Ferr¨ªn, Amor de Tango de Mar¨ªa Xos¨¦ Queiz¨¢n ou varias de Cid Cabido... Escrib¨ªn sobre Vigo porque ¨¦ a mi?a cidade. Sempre admiraba as novelas de Eduardo Mendoza, que me fixeron co?ecer e entender Barcelona doutra maneira, ou o cine de Woody Allen con Nova York como pano de fondo. Por iso creo que as obras te?en m¨¢is forza se as vinculas ¨¢s s¨²as cidades. A historia que conto ¨¦ universal, pero pasou en Vigo, e g¨²stame recrear as r¨²as ou as construci¨®ns do arquitecto Michel Pacewicz que durante moitos anos foi unha lenda ou o Vigo de primeiro de s¨¦culo ou o modernista. Isto tam¨¦n ¨¦ historia e s¨® hai que sa¨ªr ¨¢ r¨²a, observar e collelo.