Presenza de Vidal Bola?o

F¨¢lase de pedir para Roberto Vidal Bola?o o D¨ªa das Letras que hoxe se decide. Solicit¨¢molo, de feito, un numeroso grupo de persoas que, sen esquecer outros candidatos ¡ªe lembro aqu¨ª o eternamente preterido Carvalho Calero¡ª, quixeramos ver como un home que tanto significou e significa para a restauraci¨®n do noso teatro ocupa un lugar nesa galer¨ªa que facilita a visibilidade a trav¨¦s da publicaci¨®n, a representaci¨®n e a an¨¢lise dunha obra fundamental no tempo en que se insire.

Roberto recolleu, do lendario compostel¨¢n e galego, mitos e tradici¨®ns, personaxes e mesmo tratamentos. El mostraba o mundo tradicional cunha prosa abundante, que por veces ti?a que escolmar para que non asombrase a trama, dando paso, ao tempo, a unha chea de episodios, medidos por un reloxo permisivo, mais tam¨¦n implac¨¢bel. Deste xeito, fac¨ªa do propio tempo a s¨²a construci¨®n m¨¢is viva e relevante, como un contador de feira. Certo que ti?a, para definir e afortalar ese sistema, unha autoescola singular: o cinema, a caligraf¨ªa do audiovisual. Al¨ª aprender¨ªa a pesar unha escena coas medidas do plano e da secuencia, sempre m¨¢is lixeiras e progresivas do que a escena ou o acto, e especialmente convintes para un contador de cami?os ¡ªD¨ªas sen gloria, Doentes...¡ª precisado da mutaci¨®n constante de plano, da levedade da secuencia, fronte ¨¢s vellas estruturas dram¨¢ticas.

Nunha ocasi¨®n, case ao final do longo periodo de dobraxe de filmes e series, con Laura Ponte, primeira muller de RVB, rec¨¦n estreado o primeiro computador, traballaba na escrita dun episodio ¡ªpenso que se trataba dunha das primeiras series que se ¨ªan gravar no pa¨ªs¡ª, cando unha treboada lle levou o escrito para o reino de nonvoltar¨¢s. Continuouno e lembro que lle dixen que non sei o que far¨ªa eu, de ter sido a v¨ªtima. El, polo contrario, resolveu o tema cun palabr¨®n, ou iso foi o que me ficou na memoria, recomezando a escrita do perdido. E non foi esta a ¨²nica vez que tivo un rev¨¦s ¨¢ maneira. Lembremos que se despedira ¡ªprovisoriamente, meigas f¨®ra¡ª do teatro cunha obra titulada Caprice des dieux, o nome dun queixo franc¨¦s e unha resposta ¨¢ pol¨ªtica cultural da Consellar¨ªa, por unha parte, e pola outra, a aqueles sectores ou persoas da profesi¨®n teatral m¨¢is transixentes...

Roberto escribiu, traduciu e adaptou, e se, por unha parte, nos mostraba un mundo animista, metade lendario, metade grand-guignol ¡ªLaudamuco, se?or de Ningures, Bailadela da morte ditosa ou Agasallo de sombras¡ª, pola outra contaba, en forma metaf¨®rica ou expresa, as verdades de Percival, As actas escuras, Rastros ou Animali?os.

Teatro Antroido, primeiro, nos albores do teatro independente, e despois, con Bel¨¦n Quint¨¢ns, Teatro do Aqu¨ª, r¨®tulo que foi unha declaraci¨®n. Na fronteira, talvez, Saxo Tenor, en que a linguaxe cinematogr¨¢fica tomou cami?o, con algunhas novidades; mais non tantas, felizmente, que borrasen a epis¨®dica beleza de D¨ªas sen gloria, nado uns anos antes na Coru?a como Xubileu... E que verque as s¨²as augas en Doentes, por non falar dos espect¨¢culos que dirixira... Quen non se lembrar¨¢ de Rosal¨ªa, por exemplo, sobre poema esc¨¦nico de Otero? Opino que este traballo bastar¨ªa para o consagrar como rotundo creador esc¨¦nico, as¨ª como calquera da s¨²a autor¨ªa literaria para o titular de mestre da dramaturxia. Por que non a ¨²ltima obra que vimos, As actas escuras, que tivera que esperar varios anos para ser soportada polo obtuso poder albergado en obtusas mentes, nunca satisfeitas?

Ve?a, pois, para Roberto, o D¨ªa das Letras, que mal non lle ha facer ¨¢ s¨²a obra nin a n¨®s, os beneficiarios m¨¢is directos; quero dicir, a tropa do Pa¨ªs...