Descargas a 10 megas na alma do Courel

O cable da Internet non chega a todas as zonas da Galicia moderna. De feito, chega a poucas. En pleno ano 2012, s¨® as grandes cidades e os n¨²cleos urbanos dos concellos contan cunha boa conexi¨®n. Na maior¨ªa de zonas do rural te?en que usar un pincho m¨®bil ¡ªtecnolox¨ªa 3G¡ª para conectarse cun sinal non moi bo e bastante caro. A outra opci¨®n ¨¦ un anacr¨®nico e barulleiro m¨®dem telef¨®nico.

Manolo ¨¦ unha excepci¨®n. Vive en Teixeira, unha aldea que est¨¢ a 1.200 metros de altitude, no Val de L¨®uzara, na parte do municipio de Samos que xa quere ir subindo ao Courel. Aqu¨ª non chega nin o ADSL nin a fibra ¨®ptica. Este veci?o leva xa 13 anos despraz¨¢ndose nunha cadeira de rodas tras sufrir un accidente. Adoita consultar a prensa todos os d¨ªas, enviar correos ou comunicarse nas redes sociais. Tam¨¦n gusta de aproveitar os seus 10 megas para escoitar m¨²sica ou para ver alg¨²n filme. Xa fixo un curso en li?a sobre o comercio na bolsa de valores e agora est¨¢ facendo o segundo. Hai ano e medio, antes da chegada da rede guifi.net, o punto m¨¢is pr¨®ximo de conexi¨®n para Manolo era Sarria, a 37 quil¨®metros da s¨²a illada morada. Este desprazamento, xa de por si complicado, limita moito m¨¢is a quen se ha de mover en cadeira de rodas.

¡°Isto ¨¦ o futuro para o rural¡±. Todo son parab¨¦ns cando Manolo fala de guifi.net. Esta iniciativa cidad¨¢ xurdida en Catalu?a hai xa oito anos ¨¦ o que lle permite parolar cos amigos a trav¨¦s do computador. Na s¨²a zona foi a asociaci¨®n cultural Valongo a que instalou a rede. O seu funcionamento ¨¦ similar ¨¢ Intranet dunha empresa. Consiste nunha rede de ordenadores conectados entre si. Deste xeito, basta con que un deles estea conectado ¨¢ Internet para darlle entrada ao resto de computadores. Unhas grandes antenas ligadas entre si ¡ªos macronodos¡ª, son a columna vertebral do sistema. Col¨®canse nos puntos altos das monta?as, en edificios ou postes de luz. A trav¨¦s de ondas do espectro radioel¨¦ctrido ceibes de licenza transmiten un sinal a distancias de at¨¦ 25 quil¨®metros. As¨ª, cunhas pequenas antenas ou nodos en cada casa ¡ªque poden custar arredor de 30 ou 50 euros¡ª os computadores con¨¦ctanse a esta rede com¨²n.

Manolo s¨® paga 40 euros ao ano por ser socio de Valongo e ter dereito de acceso total ¨¢ Internet. A velocidade, a mesma que pode ter calquera vivenda da cidade cunha teleoperadora convencional pagando 40 euros mensuais, ou o que ¨¦ o mesmo, 480 euros ao ano. A clave de guifi.net est¨¢ en que son os mesmos usuarios os propietarios destas pequenas redes veci?ais, e partillan entre todos o pago da ¨²nica conexi¨®n ¨¢ Internet que te?en. Esta forma de propiedade popular permite que sexa cada comunidade ou cada aldea a que se po?a as s¨²as propias condici¨®ns de uso e pago do servizo.

A experiencia de L¨®uzara non ¨¦ a ¨²nica. Mario Vila, que foi o encargado de pular pola rede guifi.net na monta?a luguesa, d¨¢ unha cifra aproximada de 90 familias que usan este sistema en toda Galicia. O proxecto a¨ªnda ¨¦ moi cativo e s¨® leva ano e medio en andamento. Outras zonas que comezaron a instalar as s¨²as antenas naquela altura foron algunhas parroquias da comarca de Betanzos ou a parroquia de San Marti?o de Louseiro, no leste de Sarria.

Aqu¨ª ¨¦ a asociaci¨®n Os Gorri¨®s a que impulsa a conexi¨®n. Os veci?os abonan sete euros ao mes por estar asociados e ter acceso ¨¢ rede. Un total de 25 casas navegan a alta velocidade desde o pasado outono. Xos¨¦ Anxo Quintana, o responsable de p¨®r en andamento esta rede guifi, explica que artellar esta rede se converteu nunha necesidade. ¡°O pincho m¨®bil USB non ofrec¨ªa boa conexi¨®n e o plan da Xunta para levar a Internet ao rural non d¨¢ cobertura en Louseiro¡±. Agora, grazas a tres antenas de entre 200 e 300 euros, ¡ªo prezo var¨ªa en funci¨®n das caracter¨ªsticas t¨¦cnicas que requira cada zona¡ª conseguiron estirar a Internet dende o cable que remata en Sarria.

Na comarca de Betanzos a asociaci¨®n cultural Mui?o.net-o partilla Internet sen cobrar nada entre sete casas repartidas en tres concellos: Mi?o, de onde sacan o primeiro enlace a Internet, Paderne e Irixoa. O proxecto al¨ª tam¨¦n naceu para responder ¨¢s eivas da Administraci¨®n P¨²blica e das teleoperadoras, ¨¢s que non lles ¨¦ rendible ofrecer estes servizos no rural. Daniel, o impulsor desta ¡°illa¡± en Ourovello, comenta que, a¨ªnda que os que lle deron pulo ¨¢ iniciativa foron os mozos da zona, agora se conseguiu introducir a xente maior que nunca tivera contacto co universo dixital, aos que se lles conseguiron computadores ¡°reciclados¡±, de segunda man.

Manolo, o de Teixeira, ¨¦ s¨® un galego m¨¢is dos poucos aos que guifi.net lles conseguiu facilitar a vida. Estas redes c¨ªvicas a¨ªnda son moi pequenas e esta alternativa ¨¦ pouco co?ecida. En Catalu?a, onde o fen¨®meno atopa a s¨²a orixe, a rede guifi est¨¢ moito m¨¢is desenvolvida. Conseguiuse introducir en cidades como Vic, onde a pesar de contar con li?a ADSL a xente prefire usar esta rede comunitaria polo seu baixo prezo.

En 2008 constit¨²ese a Fundaci¨® Guifi.net, sen ¨¢nimo de lucro, para difundir a iniciativa e poder optar a axudas p¨²blicas que lle dean pulo a estas redes. Llu¨ªs Dalmau, o secretario da fundaci¨®n, resume a filosof¨ªa do proxecto con tres adxectivos: ¡°? unha rede aberta, libre e neutral. Todo o mundo pode saber como est¨¢ constru¨ªda, d¨¢lle liberdade de conexi¨®n aos usuarios e non hai ning¨²n filtro de contidos¡±. Grazas a un ¡°cacharro¡± bastante sinxelo, que ¨¦ como Llu¨ªs chama ¨¢s antenas no barallete tecnol¨®xico, conseguiron crebar a fenda dixital.

A situaci¨®n en Catalu?a contrasta coa galega. Al¨ª son milleiros de catal¨¢ns os que contan xa con Internet de alta velocidade a pesar de ter baixos ingresos ou vivir en zonas do rural sen cable de rede. O tempo saber¨¢ se en Galicia as antenas conseguen traspasar as monta?as e conectar outros galegos entre si e co resto do mundo. Que a secular dispersi¨®n sexa s¨® xeogr¨¢fica.