"O do fe¨ªsmo ¨¦ unha caricatura hip¨®crita"

A Manuel Gallego Jorreto (O Carballi?o, 1936) ped¨ªronlle bastantes veces que abandeire, entroutras cousas, a revisi¨®n dun certo galeguismo arquitect¨®nico. ? s¨²a maneira, o responsable da edificaci¨®n do Museo de Belas Artes da Coru?a (Premio Nacional en 1997) cadra a sutileza e a vontade de anonimato daquel suposto estilo que describira Baldellou cun p¨¦ na arquitectura tradicional, pero di non ser home medi¨¢tico. "A mi?a ¨¦ unha obra chea de d¨²bidas", sinala.

Gallego contactou con Baltar e Suances en Madrid, onde foi alumno do pontevedr¨¦s Alejandro de la Sota. En 1967 marchou de bolseiro a Par¨ªs para estudiar t¨¦cnicas de urbanismo. Postos a falar da s¨²a arquitectura, ad¨®itase falar de c¨®mo enxerga a idea de lugar, a noci¨®n de tempo e memoria e a luz, tanxible a trav¨¦s da n¨¦boa, como "ausencia presente". Que matiza formas rotundas cunha noci¨®n moi precisa dos l¨ªmites - "as cousas suceden nos bordes", di- en intervenci¨®ns urbanas que aproveitan os elementos do entorno. Dun xeito reduccionista, dise que que intenta reciclar na mesma escala a s¨²a infancia no Incio -o seu t¨ªo era aparellador- e as vellas promesas da vangarda.

"De la Sota ¨¦ un exemplo claro", di. "Constru¨ªu en Madrid e, por¨¦n, ¨¦ o arquitecto que m¨¢is actitudes galegas recolle. Unha escola galega como tal non existe, pero esa universalizaci¨®n da cor, os volumes e as superficies si que se transmite". ? volta de Francia, Gallego fixo amizade con Lu¨ªs Seoane e D¨ªaz Pardo. "Non se pode desvencellar a arquitectura da vida. A concepci¨®n do espazo e do lugar, os materiais, c¨®mo sente un home de aqu¨ª a paisaxe... P¨²xenme a estudiar os valores sensibles da mi?a cultura. A¨ª empezaron a at¨¢rseme cabos".

Deses cabos resultaron obras coma o Museo de Arte Sacra da Colexiata de Santa Mar¨ªa, na Coru?a, ou as Casas de Cultura de Valdovi?o ou Chantada. A ¨²ltima, o complexo de Presidencia en Monte P¨ªo. Nos ¨²ltimos anos traballou para concellos, con froitos diversos. O proxecto do Museo do Papel do Carballi?o non se aprobou, e leva dez anos traballando na remodelaci¨®n da zona vella da Illa de Arousa, a partir dunha antiga f¨¢brica de conservas, acci¨®n que simultanea coa construci¨®n dun centro cultural no coraz¨®n do casco vello ourens¨¢n.

"Crear espazos ¨¦ como facer tempos", di Gallego. "Cando desaparece a luz desaparece a materia, e vaise cara espazos sen dimensi¨®n propia, con luz artificial. Iso cambia todo. A min a que me interesa ¨¦ a arquitectura da vida. Se falamos de Eisenman, a¨ª cultura e realidade te?en pouco que ver". Sobre o espect¨¢culo, e como experto en urbanismo, Gallego fala tam¨¦n do fe¨ªsmo. "D¨¢me rabia porque ¨¦ unha caricatura hip¨®crita. ?Que pasa coas grandes actuaci¨®ns, a especulaci¨®n inmobiliaria, a destrucci¨®n da paisaxe agraria e do litoral? Eu non cualifico a arquitectura por fea ou bonita".