Os mil e un festivais

Non hai tantos anos, o ver¨¢n galego apenas ofrec¨ªa a posibilidade de Ortigueira, se a opci¨®n escollida era acampar ao aire libre e asistir a unha restra encadeada de concertos en vivo. Coa mudanza de s¨¦culo, o n¨²mero de festivais multiplicouse e nada parece indicar que se invirta esta tendencia alcista. O fen¨®meno, que non se limita ¨¢ Galiza, implica diversificaci¨®n de estilos, instalaci¨®n de carpas dance por onde queira e mesmo esa certa apolox¨ªa do botell¨®n que leva canda si a m¨²sica en exteriores.

Vintenove anos despois da primeira edici¨®n, na que o festival se presentara como xuntanza hippie de m¨²sicos do mundo celta, Ortigueira contin¨²a a s¨²a evoluci¨®n e consol¨ªdase como o certame que m¨¢is p¨²blico re¨²ne. Ben ¨¦ certo que os amantes da m¨²sica folk -unha definici¨®n que a organizaci¨®n ampl¨ªa e que excedeu o celtismo hai tempo- non deben conformar nin a metade da asistencia, pero o cartel sempre cont¨¦n algunha proposta de interese. Este ano, a trikitixa global do vasco Kepa Junkera, por exemplo.

Paredes de Coura, no norte de Portugal, ¨¦ o m¨¢is achegado a un Benic¨¤ssim galego

O fen¨®meno implica instalaci¨®n de carpas 'dance' e certa apolox¨ªa do 'botell¨®n'

Amais de inzar as cidades, os eventos musicais trasl¨¢danse ao entorno vilego

A cita de Ortigueira, que se v¨¦n celebrando durante o mes de xullo, pareceu eclipsar outras propostas vencelladas ¨¢s m¨²sicas de ra¨ªz. Aquela resposta interior a Ortegal, de vocaci¨®n m¨¢is arriscada e que nacera en Lal¨ªn nos noventa, a Foliada, deixou de se convocar. As 100.000 persoas que anegan a vila do norte se cadra esgotan o p¨²blico galego potencial do folk moderno.

Ning¨²n dos festivais programados no pa¨ªs durante este ver¨¢n pode competir en masas co de Ortigueira. Polo menos, no que se refire ao formato festivaleiro est¨¢ndar: varios escenarios, zona de acampada, dj's que prolongan as madrugadas e todo concentrado nunha fin de semana. Unicamente no norte de Portugal, na praia fluvial de Tabu?o, onde se realiza o de Paredes de Coura, resiste o sistema cl¨¢sico.

Logo de que os promotores desconvocasen o outro gran festival da Regi?o Norte portuguesa, o de Vilar de Mouros, no que xa estaba anunciada a presenza de Brian Wilson, Paredes de Coura config¨²rase como o m¨¢is achegado ao Festival Internacional de Benic¨¤ssim que hai para os galegos. A medio cami?o entre a independencia e o estabelecido, Paredes de Coura ofrecer¨¢, entre o 13 e o 15 de agosto, a opci¨®n de escoitar mitos indies que esvaran cara a paquidermizaci¨®n -Sonic Youth-, ep¨ªgonos australianos da denominada indietr¨®nica, Archtecture In Helsinki, ou a versi¨®n lus¨®fona do dance-punk, Cansei de Ser Sexy. O que resta dos lendarios New York Dolls, ¨¦ dicir, nin Johnny Thunders nin Arthur Kane nin Jerry Nolan, presentar¨¢n en Paredes o seu elep¨¦ de reuni¨®n de 2006, One day it will please us to remember even this.

Uns d¨ªas antes do concerto portugu¨¦s, os New Yok Dolls de David Johansen e Sylvain Sylvain tocar¨¢n na Coru?a, dentro do variado Noroeste Pop Rock que arma o Concello da Coru?a. Os concertos, en paralelo ¨¢s festas patronais da cidade, percorren a Movida madrile?a e recuperan a Nacha Pop, xuntos por primeira vez en vinte anos e que tam¨¦n parar¨¢n en Viveiro, a Danza Invisible ou a Toreros Muertos. Dover e Deluxe, que xoga en casa, completan o cartel do Noroeste Pop Rock.

Aquelas programaci¨®ns musicais que se afastan das celebraci¨®ns patronais das respectivas poboaci¨®ns seguen un criterio musical m¨¢is rigoroso. O progresivo afianzamento do Cultura Quente, en Caldas de Reis, resulta unha mostra aca¨ªda. De propostas est¨¦ticas ecl¨¦cticas e admir¨¢bel organizaci¨®n nunha carballeira ao p¨¦ do r¨ªo Umia, no festival Cultura Quente non se paga nin por entrar nos concertos nin por montar a tenda de campa?a.

A mestura combativa, entre hip-hop, raggamuffin, The Clash e m¨²sicas electr¨®nicas de Asian Dub Foundation encabeza a primeira xornada dun certame no que proliferan as bandas galegas: Galegoz, Dismal, Elodio y los Seres Queridos ou Ectoplasma. Os britpoppers Kula Shaker -o seu hit versi¨®n de Deep Purple, Hush, a¨ªnda soa na noite de bares galega- pechar¨¢n o s¨¢bado. Jay Jay Johanson, Marky Ramone, aquel integrante ef¨¦mero dos neoiorquinos que agora tira rendementos do nome da banda, ou Sex Museum de Malasa?a far¨¢n acto de presenza no d¨¦cimo Cultura Quente.

Na aldea de Limodre, no concello de Ares, cel¨¦brase cada mes de agosto, dende 1999, o Felipop. Coa palabra de orde "a melod¨ªa ¨¦ o que importa", o festival de Ferrolterra resulta estilisticamente coherente e estrito, se cadra a xuntanza de grupos pop con m¨¢is personalidade das que se realizan na Galiza. Polo escenario do Felipop te?en pasado m¨²sicos de culto, como Pete Dello ou Colin Hare, do grupo Honeybus, ou P.F. Sloan, o compositor do himno antib¨¦lico de 1965 Eve of destruction. Das once bandas que participan no cartel deste ano, salientan os recentemente reunidos Los Imposibles, de Madrid, os brit¨¢nicos The Woodentops, ou Se?or Mostaza, de Valencia. Pop enerx¨¦tico e garage sesenteiro fan parte da dieta Felipop.

No ronsel est¨¦tico do encontro de Limodre, pero virado ¨¢ face garage punk, aparece o pontevedr¨¦s Vibrasons. Na praza do Teucro, o primeiro dos tres d¨ªas, c¨ªtanse os High Sierras, que definen como "a conexi¨®n galega entre The Byrds e MC5", e Los Coronas, o proxecto surf music do madrile?o Fernando Pardo. Cooper, ex Flechazos, amosar¨¢ o seu ¨²ltimo traballo discogr¨¢fico, D¨ªas de cine, perante a parroquia de Pontevedra. O primeiro Vibrasons rematar¨¢ o venres tres de agosto agrupando nas t¨¢boas os galegos Meu co seu power pop post 77, os austr¨ªacos e ortodoxamenente sesenteiros The Jaybirds e os brit¨¢nicos The Five Aces, practicantes de soul instrumental.

O Sonearte, na Mari?a luguesa, en Viveiro, durar¨¢ nove d¨ªas de agosto. Amais da representaci¨®n folk -Cristina Pato, Faltriqueira e Arr¨¢s- e da concesi¨®n nost¨¢lxica -Los Bravos, ou o que sobreviva deles-, o Sonearte recibir¨¢ os concertos de Los Planetas e Fangoria. Unha noite de punk e garage con ilustres da escena escandinava, Backyard Babies e os hist¨®ricos The Nomads, o reggae mestizo de Macaco, e Los Planetas, Elodio y Los Seres Queridos, Telephunken e Nacha Pop arman a enteira oferta do festival vivairense.

A antropolox¨ªa v¨¢lese do concepto de rururbano para definir ¨¢mbitos de poboaci¨®n frecuentes na Galiza. Os festivais de est¨ªo, amais de inzar as cidades, trasl¨¢danse ao entorno vilego. Caldas de Reis, Viveiro, Limodre, pero tam¨¦n o Festich¨¢n, en Moa?a, centrado no rock politizado de Obrint Pas ou Sagarroi e o rap de Dios Ke Te Krew, o xa veterano Rock no Cami?o, en Palas de Rei e de riscos metaleiros, con Marea e Riff Raff confirmados. En Ponte Caldelas Ernie Producciones co apoio do concello organizan, o 24 de agosto, o Lolapop. Festival modesto pero exquisitamente indie, que tira de canteira galaica, no Lolapop tocar¨¢n Nadadora, Igloo, Maga, Dorian, Portrait e Fantasma. A Mostra das Culturas, en Boiro o 30 de xu?o e o 1 de xullo, ceder¨¢ palcos ¨¢ sensaci¨®n do rock independente hispano, Tri¨¢ngulo de Amor Bizarro, canda Njawajean, Kinky Beat e o rock de serie B de Ataque Escampe.

Na capital, Santiago de Compostela, a oferta festivaleira conc¨¦ntrase arredor do D¨ªa Nacional, o 25 de xullo. Por primeira vez, no pavill¨®n do Sar, o certame Linguas Vivas axuntar¨¢ ao ex cantante de Negu Gorriak, Ferm¨ªn Muguruza, aos italianos Banda Bassotti e aos galegos Nao.

A sexta edici¨®n do Festigal, autodefinido "festival de m¨²sica e tendencias" e organizado por unha comisi¨®n espec¨ªfica, a Fundaci¨®n Galiza Sempre e a organizaci¨®n xuvenil do BNG, Galiza Nova, levar¨¢ o funk comercial dos galegos Loretta Martin, o son revoltado e herdado de Mano Negra dos franceses Babylon Circus e a morna da caboverdiana Nancy Vieira ao Campus Sur de Santiago. Conferencias, mesas redondas, recitais po¨¦ticos, sinatura de libros ou proxecci¨®ns cinematogr¨¢ficas entran no cartel do Festigal.