A nova fornada do documental pide paso

"Este ¨¦ o gran ano dos documentais en Galicia, sen ningunha d¨²bida". Quen fai esta afirmaci¨®n ¨¦ Xurxo Chirro, unha voz autorizada desde d¨²as facetas: a de cr¨ªtico e a de creador. Chirro (A Guarda, 1975) ¨¦ un dos novos documentalistas que est¨¢ a achegar aire fresco e alternativas a uns m¨¦todos se cadra ata o de agora "algo encorsetados de mais", como ¨¦l gosta definir. O seu documental Vikingland acaba de marcar un fito ao ser seleccionado para estrearse no FID Marseille, un dos grandes festivais de documental de Europa.

? par de Chirro, un grupo de novos creadores nacidos nos setenta, est¨¢n a piques de estrear ou rematar interesantes documentais que presaxian posiblemente a ¨¦poca m¨¢is prol¨ªfica da historia do documental de creaci¨®n feito en Galicia. Susana Sotelo, Pela del ?lamo, Sandra S¨¢nchez ou Marcos Nine configuran alg¨²ns dos nomes deste novo escenario. Son cineastas novos, con vocaci¨®n de documentalistas, e que tratan de sa¨ªr adiante desde pequenas produtoras independentes.

Xurxo Chirro avanza que este vai ser "o gran ano dos documentais galegos"

"Nunca houbo un grupo de 'docus' con tantas expectativas", di Pela Del ?lamo

Sandra S¨¢nchez conviviu nove meses cunha familia de feirantes

Nine recolle premios por unha obra sobre o debuxante David Rub¨ªn

"Estar en Marsella non o ti?a pensado nin nos mellores so?os", confesa Xurxo Chirro, logo de co?ecer que Vikingland estar¨ªa na secci¨®n oficial deste festival, onde competir¨¢ con 19 obras de todo o mundo. Vikingland ¨¦ un filme realizado a partir dunhas vellas fitas de VHS rodadas nos anos 90 por un mari?eiro de A Guarda, Luis Lomba, O Haia. Nestas imaxes, O Haia gravou durante horas o traballo e as vivencias dun grupo de mari?eiros no cargueiro rompexeos Vikingland, que viaxaba entre Alema?a e Dinamarca. Est¨¢ producido con custo cero, sen subvenci¨®n, s¨® montado co material atopado e estruturado en cap¨ªtulos tomando alg¨²ns dos conceptos do Moby Dick de Herman Melville. "? un filme singular, de aspecto dif¨ªcil e rugoso, pero ambicioso no significado", avanza Xurxo Chirro sobre o seu traballo, "unha homenaxe aos mari?eiros galegos", como gosta de calificar.

"Hai unha nova escena de creadores que traballamos desde outra actitude: con motivaci¨®ns persoais e partindo dun proceso art¨ªstico, e non industrial", exp¨®n Pela del ?lamo, que acaba de rematar o seu filme Nacional VI. Del ?lamo (Madrid, 1979) leva catro anos traballando nesta obra que sup¨®n un regreso ¨¢ estrada na que pasou moitas horas da s¨²a infancia, entre Madrid e A Coru?a, agora esquecida coa chegada das novas autoestradas. "? unha road movie na que fun atopando homes s¨®s, vellas prostitutas ou hostais decadentes, a historia dunha deslocalizaci¨®n", explica. Apaixonado do documental e bo co?ecedor da realidade galega, Del ?lamo non ten d¨²bida: "? a primeira vez na historia do cinema galego, no que hai un grupo de documentais con tan boas expectativas".

Esas boas expectativas sorprenderon ata ao director Fernando Le¨®n, cando no ¨²ltimo Festival de Cans tivo ocasi¨®n de ver as primeiras imaxes de Querida Gina, documental en fase de montaxe dirixido por Susana Sotelo. "D¨ªxome que o impresionaran os personaxes, malia ver s¨® uns minutos", confesa esta nova realizadora. Sotelo (Pontevedra, 1977) traballa no montaxe dun filme que est¨¢ a levantar unha enorme curiosidade. Querida Gina ¨¦ a singular historia de dous xubilados de Cans (O Porri?o) que, acompa?ados dun mozo ingl¨¦s, viaxan ata Roma para tratar de ver a un vello mito de xuventude: Gina Llollobrigida. "? a persecuci¨®n dun so?o que se converter¨¢ nun retrato sobre a condici¨®n humana: o amor, a amizade, a morte ou a relixi¨®n", explica a autora, quen observou como a s¨²a obra se converteu "no retrato dunha xeraci¨®n galega que se extingue, no xeito de falar, de reaccionar ou de comunicarse".

Nunha li?a semellante, no referente ¨¢ itinerancia, e a retratar tam¨¦n un mundo en extinci¨®n, traballou Sandra S¨¢nchez, na s¨²a longa Tralas Luces, o que promete ser unha interesant¨ªsima historia sobre a vida de Lourdes, unha feirante que percorre as estradas xunto coa s¨²a famila, na s¨²a caravana, e coa s¨²a pista de coches de choque no remolque. "? a historia dunha vida n¨®mada, condenada a desaparecer", explica Sandra S¨¢nchez (Nar¨®n, 1970). S¨® con ver o trailer do filme, un queda impresionado coa confesi¨®n desacougante de Lourdes, a protagonista que comanda un entorno de homes: "Nunca fun libre". S¨¢nchez conviviu durante nove meses empotrada con esta familia de feirantes, no que califica como "unha incrible experiencia vital".

Outros cami?os m¨¢is experimentais explora Marcos Nine (A Illa, 1979). Nine ten en fase de posproduci¨®n o filme La Brecha, rodado entre Bos Aires, A Coru?a e a Illa de Arousa, co que espera colleitar o ¨¦xito que est¨¢ a ter coa s¨²a curta documental Radiograf¨ªa dun autor de tebeos, onde narra dun xeito singular o proceso creativo do debuxante David Rub¨ªn. Estes d¨ªas est¨¢ en Huesca, a pasada semana foi premiado en Manlleu, e antes pasou por M¨¢laga e por nunha d¨²cia de festivais internacionais, varios deles en EE UU.