¡°A exclusividade da Granell deber¨ªa rendibilizarse doutro xeito¡±

Ded¨²cese que Natalia Fern¨¢ndez Segarra, filla de Eugenio e directora da Fundaci¨®n que leva o seu nome, no santiagu¨¦s Pazo de Benda?a, afronta o centenario con esperanza. Pero sobre o espazo onde est¨¢n censados orixinais de Picabia ou Aragon ¡ªo patrimonio doado a Santiago excede os 15 mill¨®ns de euros taxados¡ª houbo quen, durante o derradeiro inverno de Conde Roa, apuxo os n¨²meros ¨¢s potencias. Fern¨¢ndez escribe dende Washington, onde reside: ¡°A exclusividade da Granell deber¨ªa rendibilizarse doutro xeito¡±.

Pregunta. Que remarcar¨ªa nas actividades da Granell desque empezaron?

Resposta. Houbo moitas exposici¨®ns: Granell e o teatro, a arquitectura, a alquimia, a muller na obra de Granell... A exposici¨®n Eugenio Granell: Militante del POUM, que rescatou do esquecemento a relaci¨®n de Galicia con este partido... O CGAI investigou sobre o cine de Granell, e agora mesmo algunhas das s¨²as pel¨ªculas forman parte dun ciclo de cine experimental espa?ol que se pasea por todo o mundo baixo o t¨ªtulo Del ¨¦xtasis al arrebato, 50 a?os del otro cine espa?ol. M¨¢is os congresos, sen deixar de lado que tam¨¦n funcionamos como editorial.

P. O mercado da arte ¨¦ como o inmobiliario, en termos de custo e oportunidade, s¨® que con menos di?eiro p¨²blico. Que levan feito para ventear os recortes?

R. Hai anos creamos unha serie de mostras para dar a co?ecer a obra de grupos surrealistas de diversas partes do mundo. Estas mostras xeraron un gran apoio ¨¢ Fundaci¨®n e incrementaron os seus fondos, grazas ¨¢s doaz¨®ns de moitos destes artistas. Moita xente tam¨¦n descobreu Santiago desta maneira. E tam¨¦n traballamos en exposici¨®ns de artistas galegos como Xes¨²s Carballido, Gab¨², Paco Pestana, Leiro, Oro Claro... Amais de moitas outras baseadas nos nosos fondos: Ernst, Dal¨ª, Jacqueline Lamba, Lorca, Gordon Onslow Ford, Esteban Franc¨¦s, Cruzeiro Seixas¡­ O custo de cada unha delas ¨¦ gasto importante.

P. Ata que punto?

¡°Levar a Granell ao Gai¨¢s ser¨ªa alimentar un gueto cultural¡±

R. Como media, cada unha destas exposici¨®ns custa uns 40.000 euros; una publicaci¨®n de certa calidade custa, tam¨¦n modestamente, uns 15.000. O ideal ¨¦ ter tres ou catro exposici¨®ns... Sumen e multipliquen, a ver se o orzamento que temos ¨¦ dabondo.

P. A uns meses do centenario de Granell publicouse na prensa local unha valoraci¨®n de Raxoi cualificando de ¡°ruinosas¡± as contas da Granell. Sono?

R. Debo dicir que Curr¨¢s, daquela concelleiro de Cultura do PP, e ao que lle desexo o mellor ante este novo reto, amosou o seu interese pola Granell desque chegou ao Concello. Tam¨¦n reco?ezo que a situaci¨®n econ¨®mica ¨¦ realmente seria e que a s¨²a posici¨®n non debe ser nada f¨¢cil. Pero o que non sei ¨¦ por que se nos sinala s¨® a n¨®s, tendo en conta o riqu¨ªsimo patrimonio que acubillamos, regalado, e que precisamente nunca puidemos espremer ao xeito por falta de di?eiro.

P. Consentir¨ªan que o legado de Granell se instale no Gai¨¢s, como tam¨¦n se escoitou daquela?

R. Invest¨ªronse m¨¢is de 600.000 euros de di?eiro p¨²blico na reforma do Pazo de Benda?a, as obras remataron hai dous anos... Iso ser¨ªa igual a negar a posibilidade de xerarmos un patrimonio contempor¨¢neo na cidade de Santiago, e seguir alimentando o contedor de de Gai¨¢s como se fose un gueto cultural. Pode que o patrimonio de D¨ªaz Pardo se leve ao Gai¨¢s, pero al¨ª non vai ir o Museo Carlos Maside. Benda?a ced¨¦usenos provisionalmente en 1996, e a mi?a nai comunicou a s¨²a intenci¨®n de doar todo o seu legado ¨¢ cidade en 2007. Esta doaz¨®n f¨ªxose efectiva co compromiso de manter a Fundaci¨®n na s¨²a sede actual. Este ¨¦ un museo adicado exclusivamente ao surrealismo, ¨²nico no mundo. Unha fama que non xera di?eiro, pero si respecto e admiraci¨®n. A s¨²a exclusividade deber¨ªa rendibilizarse doutro xeito.

P. Cal ¨¦ ent¨®n o seu modelo de instituci¨®n cultural para unha ¨¦poca na que o neoliberalismo considera produtivo aforrar en cultura?

R. A cultura sofre sempre en ¨¦poca de penuria econ¨®mica, o deporte non... Nunca o entend¨ªn, porque a cultura manifesta o que somos e ¨¦ o legado que deixamos para o futuro. Espero que esta encrucillada se inscriba na nova Lei de Mecenado en Espa?a. Viv¨ªn nos Estados Unidos moitos anos, e todos os museos xeran al¨ª di?eiro de diversas maneiras, pero tam¨¦n reciben xenerosas doaz¨®ns da xente, do p¨²blico.

P. Na ¨¦poca de Fraga as axudas ¨¢ Fundaci¨®n foron escasas, pero ¨¢ inauguraci¨®n da escultura do Auditorio vi?eron ministros do PSOE. A¨ªnda era o derradeiro Granell un home molesto para o poder?

R. O PSOE, cando tomou o poder na Xunta, iniciou unha boa colaboraci¨®n coa Fundaci¨®n. E compr¨¢ceme dicir que a actual Xunta continuou esta boa relaci¨®n. O meu pai sempre foi unha persoa moi controvertida... Foi antiestalinista, expresouse contra Alberti, Carrillo e a Pasionaria repetidamente. E non era nacionalista, pero isto non quere dicir que non amase Galicia, en especial Compostela. Non hai m¨¢is que ver os t¨ªtulos de moitas obras, ou ler escritos como Memorias de Compostela e Lo que sucedi¨®. Era universalista e loitou sempre pola igualdade. Era surrealista: isto abrangue todos os seus posicionamentos pol¨ªticos, as¨ª como a s¨²a loita pola liberdade, o amor e a poes¨ªa.