Suaren gaueko guganaino iritsi diren mitoak
Euskal Herrian kea, sua eta sorginkerietarako unea da San Juan eguna. Ura, senda belarrak eta sua protagonista bilakatzen den unea da San Juan.
Euskal Herriko ibai eta erreketako urak indar berezia duela dioten mito ugari dago. Gehienek urte zahar gaua aipatzen dute, baina San Juanekin lotuta bada bai, zer kontatu.
Luzaiden diotenez, gauerdian, hamabiak jotzen duen unean, errekako ura ardo bihurtzen da eta harriak, ogi. Une horretan erreka bazterretan izanez gero, bizitza osorako zoriontasuna lor daiteke.
Nafarroan San Juan gauerdian erreka edo iturrietan bainua hartzeko ohitura zegoen. Hartara urte osoz katarro eta gripea uxatzea lortzen zuten.
Beste zenbait tokitan ekainaren 24ean eguna esnatzearekin batera lehen ihintza hartzeko ohitura zuten. Osasunentzat ona omen da. Horregatik asko ziren larru gorritan belarretan etzanda ihintzaren zain izaten zirenak, katarroa sendatzeko erremediorik onena zelakoan.
Ekainaren 24ko goizaldean, San Juan egunaren lehen orduekin batera asko ziren landare bila abiatzen zirenak, udako solztizioarekin batera landareak indartu egiten zirela baitzion ohiturak.
Luzaiden berriz, hildakoak bidaia ona egin zezan, hil kutxan San Juan egunean bedeinkaturiko landareez beteriko buru oihala jartzen zen.
San Juan sua da guganaino iritsitako ohitura eta suarekin batera dantzariak dira protagonista. Gau horretan gizonezkoek dantza egiten baitute, nahi duten neska plazara gonbidatuz.
Gipuzkoan, Zerainen San Juan goizean etxe aurrean sua piztu eta inguruan bira egiten zuten 'San Juan dala, sugea ta zapoa kanpora, artoa ta garie barrura ' esanaz.
Urdiaingo emakumeek jantzi erlijiosoak soinean zituztela gari sorotan ematen zuten gaua, borobil bat egin eskutik heldu eta 29 bertsoz osatutako San Juan gaueko kantua abestu.
Emakumeek urtero egiten zuten Kantaia urte osorako uzta oparoak ziurtatuz. Jose Maria Satrustegi etnografoak berreskuratu du Urdiaingo kantaia, eta azken zortzi urtetatik hona gero eta dantza talde gehiagok egiten dute: Errenteriako Iraultza, Tolosako Udaberri eta aurten baita Hernanin ere.
2001. urteak uzta oparoak, gutxienez eman beharreko emaitzak, eman ditzan bada-ezpada Urdiaingo emakumeek kantaiaren amaieran botatzen dituzten bertsoak gogoraraziko ditugu: 'Orain arte belar, hemendik aurrera gari'.
Tu suscripci¨®n se est¨¢ usando en otro dispositivo
?Quieres a?adir otro usuario a tu suscripci¨®n?
Si contin¨²as leyendo en este dispositivo, no se podr¨¢ leer en el otro.
FlechaTu suscripci¨®n se est¨¢ usando en otro dispositivo y solo puedes acceder a EL PA?S desde un dispositivo a la vez.
Si quieres compartir tu cuenta, cambia tu suscripci¨®n a la modalidad Premium, as¨ª podr¨¢s a?adir otro usuario. Cada uno acceder¨¢ con su propia cuenta de email, lo que os permitir¨¢ personalizar vuestra experiencia en EL PA?S.
En el caso de no saber qui¨¦n est¨¢ usando tu cuenta, te recomendamos cambiar tu contrase?a aqu¨ª.
Si decides continuar compartiendo tu cuenta, este mensaje se mostrar¨¢ en tu dispositivo y en el de la otra persona que est¨¢ usando tu cuenta de forma indefinida, afectando a tu experiencia de lectura. Puedes consultar aqu¨ª los t¨¦rminos y condiciones de la suscripci¨®n digital.
