Conversando cos mortos

LIBROS DE ESCRITORES QUE XA NON EST?N: Ch¨¦ganme en dous d¨ªas consecutivos dous libros de escritores que xa non viven. Un, ch¨¦game da man do seu neto Juan Pablo, do bo poeta Eduardo Moreiras. Do ano 72, un daqueles libros de Galaxia que eran un b¨¢lsamo de civilidade nun tempo brutal. O escritor agudo e atento ao tempo que nun par de p¨¢xinas cita con naturalidade a G¨®ngora, Orwell, Konrad Lorenz, Miguel Hern¨¢ndez, Paul Eluard, Otero, Mar¨ªa Mari?o, Bach, Roger Van der Weyden... sen contar un censo de veci?os dunha aldea do Courel, cabalos, lobos, cans... P¨¢xinas cheas de historia, literatura, monta?a.

SE CADRA, OS ESCRITORES DE AGORA andamos a tantas cousas, mesmo a ama?ar este mundo que non se deixa ama?ar, e xa nin tempo temos de escribir desa maneira. Unha maneira elegante, distendida, gratu¨ªta, serena. Eduardo Moreiras escrib¨ªa poemas ou anotaci¨®ns coa conciencia de que case non hab¨ªa ser lido.

Os escritores de agora conseguimos que se nos lese, o que escribimos ¨¦ atendido. Iso fainos m¨¢is urxidos, atafegados, abruptos. Un non sabe se o que escribimos poder¨¢ ser lido dentro de trinta e cinco anos e algu¨¦n dir¨¢ cousa semellante do que eu estou a dicir do libro de Eduardo Moreiras.

E UNHA ANTOLOX?A DA POES?A DE XO?N-MANUEL CASADO, que morreu novo na s¨²a Barcelona, sempre coa imaxinaci¨®n na s¨²a Galiza m¨ªtica, na monta?a lembrada ou imaxinada.

Cadrei con el, hai vinte¨²n anos, no programa que dirix¨ªa na televisi¨®n o V¨ªctor Freixanes, que nos confrontou para dicir d¨²as visi¨®ns contrarias da Galiza. Dixen o que pensaba, neguei o que para el era tan valioso: a monta?a pura, sen contaminar, o para¨ªso da infancia imaxinada. D¨ªxenlle que aquilo non exist¨ªa. Non deb¨ªn, fun cruel. Mais a televisi¨®n xa ¨¦ cruel, ¨¦ a brutalidade. Eu axudei a cometer aquel pequeno, ou grande, crime contra aquel home que ficou desconcertado.

E SE LER, SEGUNDO O S?NECA E MAIS QUEVEDO, ? CONVERSAR COS MORTOS, agora leo os seus versos e as¨ª p¨ªdolle perd¨®n a aquel poeta cheo de inocencia.

INOCENCIA ? XUSTAMENTE A NATUREZA DO POETA. Xa ser¨¢ bo ou mal poeta, mais sen inocencia non hai poes¨ªa.

POR ISO ? UN DON a poes¨ªa. E porque ¨¦ don gratu¨ªto, non a todos nos ¨¦ dado. Os que non recibimos a iluminaci¨®n estamos condenados ¨¢ agon¨ªa.

XULGAN A UN HISTORIADOR, ao Dionisio Pereira: nese proceso est¨¢n a procesar aos que xa fusilaron. Dionisio axudoume na documentaci¨®n dun libro meu, eu tam¨¦n son c¨²mplice do Dionisio, tam¨¦n son culp¨¢bel. Todo o que se atreva a ollar atr¨¢s ¨¦ culp¨¢bel. Ningu¨¦n volva ¨¢ vista, ningu¨¦n pregunte, ningu¨¦n fale. Ou ser¨¢ procesado.