O audiovisual experimenta

Galicia est¨¢ en guerra. A catedral de Santiago ¨¦ o marco de cruentos bombardeos, os avi¨®ns inimigos atacan obxectivos estrat¨¦xicos e suc¨¦dense os enterros masivos. Hai que imaxinar este argumento con imaxes coma os fogos do ap¨®stolo, a explosi¨®n da industria qu¨ªmica Brenntag de Caldas, os incendios do pasado ver¨¢n, ou a tradici¨®n de meterse en cadaleitos en Santa Marta de Ribarteme. Esta ¨¦ a sorprendente proposta da curtametraxe As cousas do Kulechov, dirixida por Susana Rei, e encadrada dentro do que se denomina falso documental. A realizadora galega quixo con esta obra render homenaxe a L.V.Kulechov, mestre de grandes figuras do cinema sov¨ª¨¦tico, quen lanzou a teor¨ªa de que a manipulaci¨®n da montaxe das imaxes pode facer crer ¨® espectador algo completamente diferente do que ve.

Para levar a cabo a s¨²a curta documental, esta directora afincada en Valencia tivo que facer unha grande selecci¨®n de imaxes de arquivo e un laborioso traballo de montaxe. Mentres unha seria voz en off conta que o motivo do ataque ¨¦ o galframio, "un material destructivo resultante do proceso de separaci¨®n do s¨ªlice e do manganeso", suc¨¦dense imaxes de "mortos abandonados nas cunetas" (borracheiras na Festa do Vi?o da Garda), "a poboaci¨®n constru¨ªdo globos para fuxir das tropas invasoras" (subida do globo de Betanzos) ou o "levantamento de restos e fosas com¨²ns" (soterramento de vacas tolas en Mes¨ªa).

Susana Rei ¨¦ unha das novas realizadoras que, procedentes de Belas Artes, est¨¢n a explorar x¨¦neros non convencionais, dentro das obras de creadores audiovisuais que se estrear¨¢n nos vindeiros meses. A semana pasada, este traballo causou sorpresa no Instituto Cervantes de Berl¨ªn, onde se exhibiu nunha selecci¨®n feita pola Conseller¨ªa de Cultura.

Precisamente hoxe, se estrean na mesma cidade outros dous traballos que tam¨¦n transitan polos carreiros do experimental, como son a videocreaci¨®n Longo sendeiro de pedra de Pablo Mill¨¢n, e a videodanza Danza na Terra, de Xos¨¦ Vilaboy. ?mbolos dous autores chegan ¨® audiovisual procedentes tam¨¦n desa canteira de creadores que son as facultades de Belas Artes, e iso n¨®tase no seu discurso.

"A¨ªnda que sexan ideas sinxelas, g¨²stame que haxa conceptos e que o p¨²blico as reciba como un poema", explica o realizador Pablo Mill¨¢n. En Longo sendeiro de pedra este autor realiza unha fermosa homenaxe ¨¢ pedra, como elemento vertebrador do pa¨ªs ¨® longo da historia. Desde Carboeiro a Mondariz ou de Bastavales a Campo Lameiro, Mill¨¢n vai mostrando desde figuras m¨¢xicas que emerxen da pedra, como rostros ou corpos espidos, ata ermidas, cruceiros ou corredoiras, sen esquecer oficios como canteiros ou afiadores. "Adoptei o punto de vista dun for¨¢neo que, atrapado pola pedra, fai unha viaxe observando t¨®dalas ¨¦pocas, oficios e movimentos art¨ªsticos", explica este director de Teo, unha das ¨²ltimas revelaci¨®ns do panorama audiovisual galego. Adem¨¢is deste traballo, en Berl¨ªn tam¨¦n se proxectar¨¢ O Conxuro, a s¨²a anterior peza curta, unha mestura de ficci¨®n e animaci¨®n, que xa foi seleccionada nos festivais de Boston (Estados Unidos), Bradford e Manchester (Reino Unido), e ata foi premiada no Xap¨®n, no Kawasaki Digital Shortfilm Festival.

M¨¢is experiencia que Mill¨¢n ten o coru?¨¦s Xos¨¦ Vilaboy, un dos pionieros da videodanza en Galicia, quen xa en 1999 dirixira a peza Batea . Formado en Catalu?a, Vilaboy ten previsto proxectar antes do ver¨¢n no CGAC a obra Danza na terra, unha videodanza rodada en varias aldeas do Courel, na que os veci?os e as ovellas se mesturan coas coreograf¨ªas dos bailar¨ªns no medio das leiras, onde aparecen expostas obras de artistas como Rafael Canogar ou Eduardo ?rculo cedidas polo CGAC, que colaborou na financiaciaci¨®n da peza.

"Sempre intento mesturar x¨¦neros, que van desde o documental experimental ata a linguaxe publicitaria, porque me interesa moito como reto", explica Vilaboy, un realizador que traballa para incorporar ¨¢ videodanza "o ritmo visual e aspectos narrativos". Dentro deses aspectos narrativos p¨®dense captar na obra outras mensaxes coma a despoboaci¨®n e a soidade nas aldeas do interior.

Este traballo de algo m¨¢is de 30 minutos de duraci¨®n sup¨®n un proxecto ambicioso, cun presuposto que ronda os 50.000 euros, "no que traballou un equipo de vinte persoas ¨® longo de sete d¨ªas no Courel", explica o produtor Alvaro Liste. As coreograf¨ªas de Danza na Terra son obra da compa?¨ªa Pisando Ovos, que tam¨¦n traballou na obra Danza Matriuska, outra videodanza rodadada en Antas de Ulla e que tam¨¦n se estrer¨¢ nos vindeiros meses.