Castelao

Por esas cousas boas do oficio, traballo nas ¨²ltimas semanas na restauraci¨®n dixital dunha mini-serie sobre Castelao producida en Arxentina en 1980 e realizada polo arxentino Jorge Preloran con gui¨®n do galego Antonio P¨¦rez Prado. O Castelao que a¨ª aparece ten a avantaxe de ser froito da interpretaci¨®n dun realizador que non sab¨ªa nada previamente de Castelao e de Galicia e dun galego que sempre viviu na emigraci¨®n instalado na paix¨®n pola vida e por Galicia, practicante dun cosmopolitismo aberto e que non co?eceu en vida a Castelao.

Debe ser por iso que nos explican un Castelao bastante m¨¢is global e in¨¦dito do que as liturx¨ªas, tanto a oficial como a reivindicativa, te?en manexado entre n¨®s. As esencias e constantes de Castelao est¨¢n, para min, no republicanismo (no m¨¢is absoluto sentido civil e humanista da palabra), no nacionalismo e nunha enorme curiosidade intelectual polo seu tempo. Seguindo a traxectoria biogr¨¢fica de Castelao ¨¦ inevitable facer un percorrido intenso pola primira metade do s¨¦culo XX, con todas as confrontanci¨®n ben intensas co que pasaba en Galicia, en Espa?a e no mundo.

Nos ¨²ltimos anos, despois do esperpento que rodeou o traslado dos restos de Castelao a Galicia nos 80 (e, se cadra, como consecuencia desa saturaci¨®n simplificadora) non se fala tanto do intelectual de Rianxo e non sei se esa aton¨ªa entronca directamente co estado sumo de melancol¨ªa, desfeita e desesperanza no que morreu Castelao en 1950. Ambiente que case se mastiga no cuarto final que ocupou no sanatorio do Centro Galego de Buenos Aires e que se conserva como espazo de conmemoraci¨®n e memoria. Por iso creo que ser¨ªa un enerx¨¦tico exercicio intelectual propo?er respostas ¨¢ pregunta: ?Que pensar¨ªa Castelao, se vivise hoxe, da actual situaci¨®n pol¨ªtica e cultural de Galicia?