Implicadas contra a pobreza

Non ¨¦ a primeira vez que confunden a Mar¨ªa Reim¨®ndez cunha india nun aeroporto europeo e lle tentan impedir o acceso a trav¨¦s dos postos de control para cidad¨¢ns comunitarios. Vestida cun sari, a metamorfose desta galega nacida en Lugo en 1975 ¨¦ asombrosa. Ela ¨¦ a presidenta da ONG galega Implicadas/os no Desenvolvemento (IND), que o vindeiro 2008 cumprir¨¢ dez anos de vida. A s¨²a voz entra nas nosas casas unha tarde ¨¢ semana a trav¨¦s da Radio Galega, a onde acode puntualmente para falar dos compromisos da solidariedade, cun discurso sempre firme e convincente.

O coraz¨®n de Mar¨ªa vive partido entre a India e Galicia. Al¨ª acudiu por primeira vez en 1994. Desde os 16 anos, era socia dunha ONG internacional, e fixo algo pouco frecuente: escribiulle ¨¢ organizaci¨®n para dicir que desexaba visitar os proxectos que xestionaba na India. A ONG non manti?a programa de visitas pero facilit¨¢ronlle a s¨²a.Cando en setembro de 1996 realizou a s¨²a segunda viaxe ¨¢ India, Reim¨®ndez regresou d¨¢ndolle voltas na cabeza, xa no avi¨®n, ¨¢ idea de montar unha ONG galega, que non tivese dependencias absurdas nin car¨¢cter centralista, e que superase as est¨²pidas barreiras que lle po?¨ªan na organizaci¨®n coa que estaba a colaborar naquel momento.

IND naceu en 1998 dun pequeno grupo de persoas que desexaban colaborar na configuraci¨®n dun mundo mellor, m¨¢is xusto e m¨¢is humano. Seguramente, acreditaron nesa frase de Eduardo Galeano que di que "a pobreza non est¨¢ escrita nos astros nin a miseria ¨¦ froito dun escuro designio de Deus". E na decisi¨®n de montar esta ONG debeu pesar coma unha lousa a escandalosa paisaxe dun planeta no que 850 mill¨®ns de persoas son v¨ªtimas da fame e da desnutrici¨®n e m¨¢is de 1.200 mill¨®ns viven con menos dun euro ao d¨ªa. Xa que logo, pux¨¦ronse mans ¨¢ obra creando e impulsando unha ONG galega. Desde o principio, tiveron claro que ter¨ªa que levar a cabo proxectos de desenvolvemento integral, cun enfoque de x¨¦nero, que era algo totalmente novidoso.

V¨ªtimas

Trat¨¢base de asumir que a muller ¨¦ sempre unha v¨ªtima entre as v¨ªtimas. De feito, unha das li?as b¨¢sicas ¨¦ a concesi¨®n de microcr¨¦ditos a mulleres. En Addis Abeba, por exemplo, a capital de Etiop¨ªa, mante?en un programa de axuda e integraci¨®n para nenas da r¨²a. E e todas as persoas que xestionan as responsabilidades de IND son mulleres: desde Mar¨ªa, a presidenta; a Mar¨ªa Jos¨¦ Meil¨¢n, a vicepresidenta; desde Ana Luna, a secretaria, a Dolores Lamas, tesoureira, ou Blanca Rodr¨ªguez, que ¨¦ vogal.

Comezaron coa humilde limitaci¨®n de saber que s¨® eran un gran de area na inmensidade da pobreza, pero tam¨¦n desde a confianza e a ilusi¨®n de traballar para cambiar un mundo que nunca quixeron reco?ecer como propio. Por iso o seu ¨¦ un traballo voluntario, que nunca se retrib¨²e.

"Na r¨²a un leproso pide sen man. Ao lado da v¨ªa do tren, as choupanas entran por r¨²as de lama. Sei ben quen vive dentro. Ese ¨¦ o meu Tiruchi". Esa ¨¦ unha das frases que Mar¨ªa Reim¨®ndez escribiu nas s¨²as Cr¨®nicas desde a India, redactadas case coma un diario e publicadas en Vieiros. A trav¨¦s desas cr¨®nicas p¨®dese seguir o d¨ªa a d¨ªa desta activista da solidariedade. E ¨¦ que Mar¨ªa, ademais, ¨¦ escritora. Precisamente un dos seus libros, Usha, relata a trav¨¦s dos ollos dunha nena a estad¨ªa dunha activista nunha vila do estado de Karnata, na India. A presidenta de IND reco?ece que al¨ª aprendeu moit¨ªsimo, porque o pa¨ªs ¨¦ unha xigantesca escola. E Reim¨®ndez non deixa de viaxar a ese pa¨ªs ning¨²n ano, cando menos por un mes, a¨ªnda que chegou a residir al¨ª durante seis meses seguidos. Tam¨¦n Blanca Rodr¨ªguez, outra activista, reco?ece que a India ensina moito: "A primeira vez que fun al¨ª decateime de que, malia os anos que levaba traballando , estaba a aprender moit¨ªsimas cousas que desco?ec¨ªa". Para ela, viaxar ¨¢ India supuxo un grande est¨ªmulo, pois nas organizaci¨®ns locais atopou entusiasmo e ilusi¨®n.

O modelo de cooperaci¨®n non ¨¦ o das familias que "apadri?an un neno e ao que se cadra alg¨²n d¨ªa visitan nunha viaxe tur¨ªstica ¨¢ India". Pola contra, IND aposta polos proxectos integrais, buscando soluci¨®ns ¨¢ pobreza desde a premisa de que hai que capacitar a poboaci¨®n, implicar a toda a comunidade na organizaci¨®n da vida e revalorizar o papel das mulleres. IND mant¨¦n dous proxectos na India e dous en Etiop¨ªa. A s¨²a f¨®rmula ¨¦ a da colaboraci¨®n con organizaci¨®ns locais. Para Reim¨®ndez, a experiencia de Etiop¨ªa ¨¦ moito m¨¢is dura. O pasado ano, ademais, sufriu al¨ª un c¨®lico nefr¨ªtico do que se recuperou ao regreso.

IND mant¨¦n o Centro Crisol, un local de encontro e de comercio xusto en Vigo, que cofinancia e comparte con outra ONG galega, Amarante e no que hai espazo para exposici¨®ns, conferencias e actividades culturais, Tanto a recente publicaci¨®n do libro-DVD O son das buguinas, centrado no tsunami asi¨¢tico, como a celebraci¨®n anual do festival Impl¨ªcate, sinalan que o perfil de moitas das compo?entes de IND ¨¦ pr¨®ximo ao campo da cultura.

A de IND ¨¦ a pequena pero decidida historia dun grupo de voluntarias que desexan combater esa infamia chamada pobreza e se negan a ser c¨®mplices nun mundo onde o 80% dos recursos naturais son consumidos polos m¨¢is ricos.