Folk requintado, Flaming Lips e Andr¨¦s Dobarro

Tras Coplas para Ic¨ªa, o disco do cantautor Xabier D¨ªaz, que antecedeu ao Ventevindo de F¨ªa na Roca, dous proxectos do folk galego con presunci¨®n de excelencia saen adiante en xu?o: TanGalego (Ouvirmos), o primeiro disco do grupo vigu¨¦s Crema de Gaita, e Trastempo, o novo traballo de Sondeseu, a primeira orquestra de m¨²sica folk de Espa?a. Ademais, PAI M¨²sica apontoa a s¨²a aposta pola fusi¨®n de ra¨ªz anglosaxona con Greatest hits, o primeiro disco dos pontevedreses Cornelius.

De por partes: o groso do repertorio de Crema de Gaita, composto por Ernesto Campos (autor tam¨¦n para Carlos N¨²?ez, Budi?o ou Susana Seivane), segue a abrazar "formas pouco convencionais na m¨²sica folk concibida en Galiza", con ritmos latinos (desde tumbaos a habaneras) sobre influenzas euroatl¨¢nticas e versi¨®ns de m¨²s¨ªca tradicional galega, seguindo a publicidade. Nos 15 temas do disco colaboran desde o baixista Kin Garc¨ªa ¨¢ violinista Ioana P¨¦rez, que ten colaborado con Bebo Vald¨¦s. O tango agaiteirado que d¨¢ t¨ªtulo ao disco xa se pode descargar desde a p¨¢xina de Ouvirmos.

DO TRINQUE

O de Sondeseu ¨¦ distinto. A orquestra presentouse como tal no Festival de Ortigueira de 2003. A profesionalizaci¨®n chegou con Mar de Vigo (2004), o seu primeiro disco, e acabou de callar coa creaci¨®n da Fundaci¨®n Sondeseu, nacida para xestionar a orquestra, desenvolver estudos etnomusicol¨®xicos e difundir a m¨²sica de ra¨ªz galega. Agora mesmo falamos de 45 m¨²sicos dirixidos, nas s¨²as diferentes secci¨®ns, por Anxo Pintos (zanfonas), Rodrigo Roman¨ª (harpas), Xaqu¨ªn Xesteira (gaitas e percusi¨®ns), Alfonso Franco (viol¨ªns), Chisco Feijoo (pandeiretas) e Xos¨¦ Liz (requintas). "Tr¨¢tase de buscar o equilibrio entre a composici¨®n orquestral e os criterios dun tratamento moderno da m¨²sica tradicional", di Roman¨ª, que destaca que en Sondeseu seguen sen empregar secuencias electr¨®nicas (el di aprezas os loops de Mercedes Pe¨®n en Sih¨¢). Ag¨¢s alg¨²n experimento en Breta?a, e f¨®ra do rural, a orquestra galega avanza polos seus medios. Trastempo pres¨¦ntase o 15 de xu?o, na Escola Municipal de Artes e Oficios de Vigo.

Con outra profilaxe, David Chiquillo, o cantante de Cornelius, promociona o traballo da s¨²a banda: "Facemos funk, soul e rock co noso punto de vista". Cantan en ingl¨¦s, e mesturan nas s¨²as escoitas os cl¨¢sicos con ep¨ªgonos como Lenny Kravitz.

As novas do myspace son das m¨¢is agradables. O lugu¨¦s Xan Molina Quiroga constru¨ªu na s¨²a casa o proxecto Mequetrefe: ordenador, guitarra, mesa de mesturas e instrumentos adaptados. O resultado ¨¦ unha m¨²sica persoal con influenzas da psicodelia transversal dos mellores Primal Scream, o rock festeiro e a m¨²sica electr¨®nica. Molina cita entre as s¨²as referencias a Flaming Lips, Broken Social Scene ou The Beta Band. E di cousas bonitas: "Trato de facer algo un pouco diferente ao que se fai no panorama indie galego e estatal, onde xa hai demasiados grupos que soan a Franz Ferdinand, Strokes, Bloc Party e demais". Contra finais de mes tam¨¦n sair¨¢ n? A Regueifa a reedici¨®n dixital de Berlin, o poemario de Mar¨ªa Lado con arpexos post-rock de Noel Fe¨¢ns (Fanny + Alexander). A poeta a¨ªnda non escoitou a m¨²sica e non se compara con ningu¨¦n. Que poder¨ªa inaugurar unha tradici¨®n en Galiza parece claro.

Como ¨¦ sabido, Andr¨¦s Dobarro xa ten, desde o 6 de xu?o, o seu Manifesto dobarrista (Falcatruada). Dezaoito anos despois da morte do reise?or, s¨® falta que Teresa Moure descubra os Smiths. What difference does it make?, etc¨¦tera.

Canto aos concertos, a proposta m¨¢is interesante ¨¦ a dos ingleses Tunng, o 21 de xu?o en Santiago. O cami?o do folk non acaba no mundo anglosax¨®n, pero aqu¨ª a¨ªnda queda ata trabar folk, pop e electr¨®nica sen facer renxer os ep¨ªctetos. A Tunng tr¨¢enos o colectivo vigu¨¦s Sinsal Audio. Antes, o 16 de xu?o, tocan en Compostela La Habitaci¨®n Roja. O 24, un pouco m¨¢is abaixo (Braga), ser¨¢ posible asistir ao concerto de Philip Glass.