Letras baixo o sol

Para os que devecemos por ler, o ver¨¢n ¨¦ sempre un tempo de rencontro cos libros. Por variar, as vacaci¨®ns poden ser unha boa ocasi¨®n para acheg¨¢rmonos a eses x¨¦neros, autores ou temas menos co?ecidos e para transgredirmos as fronteiras que ao longo do ano nos impomos como lectores.

Se cadra este ¨¦ tam¨¦n un momento axeitado para sabermos que len os nosos fillos e ga?arnos o seu respecto ¨¢ hora de opinar fac¨¦ndoo co criterio que s¨® d¨¢ a experiencia lectora. Quizais as¨ª poderemos entender mellor a s¨²a actitude perante os libros. Non desbotemos os seus consellos, seguro que nos seus andeis hai cousas de interese e, ao rev¨¦s, busquemos ese punto de encontro que poden ser alg¨²ns cl¨¢sicos. Xerais redita O can dos Baskerville de Arthur Conan Doyle e O escaravello de ouro e outros contos de Poe, e en Galaxia temos ao dispor a edici¨®n completa de Oliver Twist de Dickens. Para os m¨¢is pequenos, e para os adultos que queren manter intacta a curiosidade, recom¨¦ndolles As¨ª comezou todo. 34 historias para descubrir o mundo (Xerais), unha versi¨®n laica da orixe do universo que non excl¨²e a Deus nin o demo, e que os fai canxar co big bang. Todo, narrado a catro mans por J¨¹rg Schubiger e Franz Hohler con tanta sensibilidade e humor que convidan a recuncar.

A poes¨ªa pode ficar para d¨ªas morri?entos, pois ¨¦ amante esixente e reclama atenci¨®n exclusiva. Pero sempre hai esas tardes de ver¨¢n nas que a metereolox¨ªa nos serve de adaxe para ficarmos na casa, e ent¨®n, que mellor compa?a ca dunha voz po¨¦tica! A paisaxe e o espazo foron sempre motivo de inspiraci¨®n na literatura galega, a¨ªnda que nas ¨²ltimas d¨¦cadas perderan un certo protagonismo que est¨¢n a recuperar de xeito anovado, nesta xeira grazas a C¨¦sar Antonio Molina e Anxo Angueira. O primeiro, en Eume (Galaxia), cunha singular combinaci¨®n de clasicismo e orientalismo na que ecoan harmonicamente os haik¨²s e os fil¨®sofos gregos. Angueira pulsa a lira da neo¨¦pica que tan ben manexa en F¨®ra do sagrado (Xerais), un poemario cuxo t¨ªtulo glosa a cantiga de Martin Codax para reivindicar as marxes dunha cidade -Vigo- de vocaci¨®n heterodoxa.

Hai un tema que sempre esperta interese e que vi?a reclamando tratamento literario dende hai tempo, sobre todo dende que o ¨¦xito nos escenarios de Bicos con lingua revelou que a xente quere que se fale con desenfado do idioma. Falar do galego, e facelo con humor, pode servirnos de catarse colectiva para desafogar frustraci¨®ns acumuladas. Mentres o milagre non se produce e seguimos a agardar a chegada dese Mes¨ªas que ser¨ªa un goberno realmente comprometido co noso idioma, podemos emocionarnos e divertirnos coa Comedia b¨ªfida (Xerais) de Manuel N¨²?ez Singala e cos relatos de Made in Galiza (Galaxia) de S¨¦chu Sende. A primeira, unha farsa na que o galego ¨¦ sometido a xu¨ªzo e ¨¢ que me atrevo a vaticinarlle tanto ¨¦xito como ¨¢ primeira obra do seu autor, O achado do castro. Pola s¨²a banda, S¨¦chu Sende volta ¨¢ narrativa cunha colecci¨®n de f¨¢bulas que nos fan abalar entre a emoci¨®n, o lirismo, o humor e a reflexi¨®n cr¨ªtica, co idioma como protagonista.

Para os incondicionais da narrativa regresa Marina Mayoral con Case perfecto (Xerais), unha novela na que os seus temas habituais (as relaci¨®ns familiares, a parella, a maternidade...) se encadran nunha trama cuase policial, cunha historia eficazmente dosificada grazas ao formato epistolar, no que a autora xa se ten amosado como unha experta.

En canto ao ensaio, pode ser un deses x¨¦neros a redescubrir este ver¨¢n: para curarmos a resaca electoral e botar le?a argumental ao debate do voto emigrante, o xornalista Anxo Lugilde conv¨ªdanos en O voto emigrante. Viaxe pola zona escura da democracia espa?ola (Galaxia) a realizar un percorrido hist¨®rico por unha cuesti¨®n que segue a ser determinante da pol¨ªtica galega. E para p¨²blicos diversos, Eidos do xornalismo (Galaxia) de Carlos G. Reigosa: informaci¨®n, ¨¦tica, literatura e tecnolox¨ªa, mesturados nun c¨®ctel singular. Reigosa reparecer¨¢ nos vindeiros meses, nese territorio incerto no que ¨¢s veces agroman as lecturas m¨¢is seductoras, xa que Xerais anuncia dous libros de conversas, un co xornalista e outro con Dar¨ªo Xoh¨¢n Cabana. Sorprende que non se lle te?a tirado m¨¢is proveito en Galicia a este tipo de obras, se cadra porque moitas das que co?ecemos adoecen dun exceso de haxiograf¨ªa. Nunha li?a semellante de ambig¨¹idade xen¨¦rica est¨¢n os epistolarios, pois neles -coma no porco- aprov¨¦itase todo: un chisco de rexoubeo por aqu¨ª, unhas pingas de cr¨®nica social por acol¨¢, unhas migallas de confesionalismo para ligar o amoado, todo salferido cunhas cantas referencias hist¨®ricas. Pois ben, os dous volumes rec¨¦n publicados por Galaxia das cartas que Otero Pedrayo lle escribiu a s¨²a nai ao longo de medio s¨¦culo dan para todo iso e para moito m¨¢is: de certo que para emocionarnos e para asombrarnos, de novo, coa prosa de Don Ram¨®n.