O retorno de Narf

"Cancionista rock, ou algo as¨ª", di Fran P¨¦rez, Narf. "Iso acaer¨ªame mellor que cantautor pop. Intento inventar estruturas novas, pero a sonoridade do rock ¨¦ a mi?a ra¨ªz". Catro anos despois de Directo en Compostela, o seu disco de presentaci¨®n, Narf acaba de volver con Totem (Falcatruada), un disco que sintetiza d¨²as d¨¦cadas de carreira musical en galego "con todo o control" sobre a produci¨®n art¨ªstica. Asis¨ª Produci¨®ns, que partilla con To?o V¨¢zquez, dispuxo o produto que edita agora Falcatruada, cos apoios de Lonxa Cultural e Nordes¨ªa en distribuci¨®n e promoci¨®n.

"Eu ch¨¢moa m¨²sica silvestre", resume Narf, especie rara da m¨²sica galega, non afeita por demais ¨¢s fortes presenzas esc¨¦nicas f¨®ra do mundo folk. "Son canci¨®ns rudas, pero iso non lles ripa sofisticaci¨®n", di. O m¨²sico compostel¨¢n fala do sentido de Totem, "cruceiro sen brazos", desde o punto de vista persoal. As s¨²as escalas durante os dous ¨²ltimos anos s¨® deixaron de lado Asia e Ocean¨ªa, con paradas en Cuba, Inglaterra, Polonia, Portugal, Mozambique ou Suecia. O ano pasado quedou segundo no festival da canci¨®n en linguas minorizadas que organizou o pa¨ªs escandinavo (ga?aron os lap¨®ns).

A idea do Proxecto Narf xermolara tempo atr¨¢s en Maputo. Na capital mozambicana contactou en 2002 con Timbila Muzimba, a formaci¨®n que modernizou o batuque e os xil¨®fonos ancestrais, as timbilas, na s¨²a emigraci¨®n ¨¢ cidade. En 2006, o espect¨¢culo Bumba uniu a peripecia dos africanos coa inversa do tr¨ªo que forman Narf, Pepe Send¨®n e Marcos Teira.

O centro musical dos galegos evolucionou moito desde as aventuras santiaguesas de finais dos 80 en bandas como Nicho Varullo ou Os Quinindiola. Do rock de guitarras en galego ¨¢ improvisaci¨®n sobre os x¨¦neros existentes (na lembrada Psicof¨®nica de Conxo, exemplo dunha narrativa pop en galego). Ata Narf e o seu esforzo por encaixar con limpeza rexistros dispares da m¨²sica popular, dun xeito por veces na?f cando improvisan escalas de jazz.

Cruce simb¨®lico

"Se tivera que describilo dir¨ªa que ¨¦ un cruce simb¨®lico de m¨²sicas, m¨¢is sentimental que t¨¦cnico", resume. En temas como Galician Lullaby, 25 de abril ou Afroblues, debullados en Inglaterra, ecoa o batoallo de estilos, mais Narf remarca que ¨¦ "a vivencia" a que os fai dispares.

Queda clara en Totem a contribuci¨®n da tribo art¨ªstica de Narf, todos eles m¨²sicos reputados. Ademais de Send¨®n (vibr¨¢fono e coros), Teira (guitarra espa?ola e cavaquinho) e o propio Narf, que aporta voz, baixo, guitarra ac¨²stica e el¨¦ctrica e piano en N?o tem voc¨º, est¨¢ o percusionista de Aveiro Joaquim Teles, Quin¨¦. A lista de m¨²sicos convidados incl¨²e ao pianista Manel Rodeiro, a guitarra portuguesa de Carlos Peninha e as aportaci¨®ns de Felipe Gonz¨¢lez (clarinete) ou Xacobe Mart¨ªnez (baixo). Narf comp¨®n letra e m¨²sica en cinco dos 11 temas do disco, que se completa con pr¨¦stamos e agasallos de H¨¦lia Correia, Segundo P¨¦rez Queiro, Xos¨¦ Velo, Jos¨¦ Craveirinha, Xel¨ªs de Toro ou o tam¨¦n escritor Carlos Santiago, antigo cantante da Psicof¨®nica, autor aqu¨ª de Soneto da seta e o neto e m¨¢is da nata e o soto.

"Co di?eiro de Xel¨ªs

[os cartos provi?an de Non hai misericordia, novela premiada en Lugo] fundamos en 1990 a discogr¨¢fica Spectra, pero aquilo foi unha ru¨ªna", lembra Narf. Os fondos chegaron para pagar os deb¨²s de Nicho Varullo e Kinindiola, amais da edici¨®n da banda sonora de R¨ªo Bravo, da compa?¨ªa Ch¨¦vere, en 1990. Narf nunca deixou de lado a composici¨®n para o teatro. O vindeiro mes estr¨¦ase en Tondela Chovem amores na r¨²a do Matador, da compa?¨ªa portuguesa Trigo Limpo, sobre texto de Eduardo Aqualusa e Mia Couto. A m¨²sica ¨¦ de Narf e dos Timbila Muzimba. O m¨²sico compostel¨¢n nunca lle deu importancia ao feito de cantar sempre en galego. "Para n¨®s iso era o normal" explica, "quizais a novidade agora ¨¦ que se valora m¨¢is, e a xente est¨¢ m¨¢is desprexuizada ao respecto".