Inxustos con Rodr¨ªguez

Coa pretensi¨®n de ridiculizar as opini¨®ns do deputado Rodr¨ªguez, un an¨®nimo lector do Correo Gallego ironiza cos potenciais contidos galegos da chamada Cidade da Cultura e prop¨®n, a modo de exemplo, meter al¨ª a gaita de Carlos N¨²?ez e os rizos de Manuel Rivas. Lamento provocar unha decepci¨®n patri¨®tica mais as mi?as guedellas reviritadas xa non poden ir para o monte Gai¨¢s, que as compromet¨ªn co Museo de Vestixios Ins¨®litos, onde gardan, entre outras cualificadas reliquias, a ferradura do zapato de Kruschev, o Baculum Diaboli, a Cadeira Esquizoide, o Capirote Autorreflectante e o vello da pube da Olimpia de Manet. Chamaron primeiro, que lle vou facer! Os de f¨®ra sempre te valoran primeiro e al¨® foron os rizos. Agora co cabelo p¨¢same o que a Onetti cos dentes. Unha entrevistadora ficou absorta coa boca do escritor, coas monumentais faltas dentarias, como quen mira as vellas antas nunha paisaxe arqueol¨®xica. Onetti decatouse e dixo: "Antes ti?a unha dentadura macanuda, perfecta, do trinque, mais regaleilla a Mario Vargas Llosa".

"O que hai que debater verbo do Gai¨¢s non ¨¦ que meter sen¨®n que sacar"

Meter cousas na Cidade da Cultura ¨¦ doado. Todo o mundo anda a meter cousas al¨ª. Estar est¨¢ baleira, mais a cidade semella ateigada de ideas fantasma como de toallas os foxos de Valen?a do Minho os d¨ªas de feira. Todo ¨¦ carrexar ideas para Gai¨¢s. Vas pola autoestrada e notas pasar veloces veh¨ªculos inmateriais. Unha espelida Santa Compa?a. Son as ideas que van para Gai¨¢s!

Hai xente que pensa que as ideas non ocupan lugar, mais depende. Hai ideas parasi. Ideas que se instalan e despois non hai quen as bote. Se cadra ven unha chea de ideas mellores, pero xa a idea primeira apoltronou, xa ocupou o lugar coas s¨²as ide¨ª?as, xa contratou unha idea de seguridade e as¨ª as outras ideas, por moi boas que sexan, non poden entrar,

O curioso ¨¦ que unha das cr¨ªticas que m¨¢is se repite ¨¦ a de que non se sabe que meter en Gai¨¢s. Vela¨ª o Gran Paradoxo. O Tremendo Ox¨ªmoron. Como non se vai saber o que meter se est¨¢ metido todo? Dise que ¨¦ un contedor sen contido. Sen contido? Pero se semella, en escala xigantesca, aquela maleta de Charlot que tanto a encheu que quedaron por f¨®ra mangas e pernas e tivo que ir recortando coas tesoiras. Polo que levo lido, en Gai¨¢s non ¨¦ que non se saiba o que vai ir sen¨®n que vai ir todo. Cando digo todo, digo Todo. Dende a mesa redonda de Ram¨®n Pi?eiro ao guindastre de Astano. Arquivos, bibliotecas, hemerotecas, fonotecas, espazos de arte, museos sincr¨®nicos e diacr¨®nicos, auditorios, etc¨¦tera, etc¨¦tera. Esas ideas propiamente culturais xa est¨¢n al¨ª, collendo sitio. Mais tam¨¦n hai unha morea incalcul¨¢bel de ocorrencias, xenialidades e brincadeiras.

O primeiro espazo do futuro Gai¨¢s deber¨ªa ser unha sala onde se exhibira todo o que se escribiu e se opinou de Gai¨¢s dende a s¨²a x¨¦nese. Todas as metamorfoses, os silencios, os orzamentos. Esa sala poder¨ªa ter o aspecto de cova plat¨®nica e cun apartado con todas as propostas que se deron nos diferentes foros, dende unha granxa de morcegos e vampiros a unha suite apost¨®lica para Sarkozy e Carla Bruni. Queix¨¢monos dos custes, si, mais como calcular o que Gai¨¢s ten dado de si como tema de conversaci¨®n? O entertenaiment, a industria da rexouba, quen paga iso? Ti entras en calquera taberna, en calquera perruquer¨ªa, en calquera ultramarinos, en calquera obradoiro mec¨¢nico, e de que est¨¢ a falar a xente? Pois de cultura. Mais en concreto, da Cidade da Cultura. Hai alg¨²n outro pa¨ªs no mundo onde se entras nunha tasca a xente est¨¢ a debater na barra a diferenza entre o MOMA e a Tate Modern? E en qu¨¦ lugar do planeta son m¨¢is co?ecidos os arquitectos que os futbolistas? Aqu¨ª a xente no autob¨²s xa non fala do Celta ou do Deportivo, sen¨®n de Einsmann, Gehry, Nouvel ou Niemeyer. M¨¢goa que se perderan tantos anos polo silencio imposto. Agora mesmo estar¨ªamos todos subscritos a Architecturel Record.

As¨ª que o hai que debater verbo do Gai¨¢s non ¨¦ que meter sen¨®n que sacar. ? dicir. Xa temos de todo e de nada. Unha mestura de feir¨®n e pandemonio. Un Titanic en terra. Hai que baleiralo o m¨¢is pos¨ªbel das ideas parasitarias, convencionais, antes de desatar as forzas do Absurdo. C¨®mpre deixar en limpo Gai¨¢s para pensalo coa m¨¢xima ambici¨®n intelectual. O primeiro, desfacerse do lastre da denominaci¨®n de Cidade da Cultura, tan do corte de Mussolini. E pensar Gai¨¢s como o lugar onde pouse Gaia. Gai¨¢s-Gaia. Como dir¨ªa Torga, o local universal. O lugar da deusa terra no tempo da sociedade de risco. O lugar onde te?an expresi¨®n creativa todas as crises, a comezar pola da biodiversidade. Por exemplo, se falamos de son, por que non pensar nun rexistro das seis mil linguas que a¨ªnda fala a humanidade. E as¨ª no cine, na m¨²sica, nas artes. Que en Gai¨¢s se faga co?ecido o desco?ecido.

O caso ¨¦ que eu non quer¨ªa falar de Gai¨¢s, sen¨®n do deputado Rodr¨ªguez. De Paco Rodr¨ªguez. O an¨®nimo cr¨ªtico met¨ªase con el polo seu enfoque do caso Cidade da Cultura. Dic¨ªalle con sorna esgallada que como atracci¨®n no Gai¨¢s pod¨ªa montar un grupo de danza con Camilo Nogueira e Xos¨¦ Manuel Beiras. A verdade ¨¦ que o que manifestou Paco Rodr¨ªguez ¨¦ moi razo¨¢bel. O que sexa Gai¨¢s ten que ser pensado dende Galicia. O mellor galeguismo (nacionalismo, dir¨¢ Paco Rodr¨ªguez) non deixa de ser expresi¨®n dun principio elemental do humanismo: o mundo pode ser pensado dende Galicia. E facelo dun xeito orixinal, anovador. Un espazo cultural verdadeiramente non se pode concibir como simple pista de aterraxe, sen¨®n como unha referencia antes non existente. Mesmo Galicia parece situada no mapamundi non para ficar como recanto provinciano sen¨®n como un lugar de encontro e fecundaci¨®ns culturais. Por qu¨¦ non so?ala as¨ª?

Cambiou m¨¢is o nacionalismo que os seus detractores

O nacionalismo galego ter¨¢ cousas importantes que revisar, sen d¨²bida. Mais tam¨¦n moitos deben revisar o trato que se lle d¨¢ ao nacionalismo galego e os seus representantes. Cambiou m¨¢is, a mellor, o nacionalismo galego que os seus detractores. Paco Rodr¨ªguez ¨¦ un magn¨ªfico exemplo. Cantos deputados galegos en Madrid poden presentar un balance semellante non a prol do partido sen¨®n da comunidade? Fixo un traballo que hoxe se demostra como moi eficaz, e expresouse con firmeza, porque ¨¦ un tipo duro de roer, mais tam¨¦n con decoro. Sen renegar dos seus principios, soubo negociar sen sectarismos. O mesmo podemos dicir do traballo como eurodeputado de Camilo Nogueira, antes de perder de xeito tan inxusto un escano que outros mante?en s¨® por figurar na lista pechada dunha escudar¨ªa pol¨ªtica. E que dicir da experiencia de Xos¨¦ Manuel Beiras? Segue a¨ª, pelexando, escribindo, coa enerx¨ªa creativa de quen se bate no piano cunha complicada partitura.

? certo que a do nacionalismo galego contempor¨¢neo ¨¦ unha historia, ¨¢s veces, pouco piadosa e exemplar. ? certo que, ¨¢s veces, as peores pu?adas t¨¦?ense dado entre compa?eiros e irm¨¢ns, malgastando as forzas e o tempo. Mais hoxe ¨¦ de xustiza falar dun tempo comparativamente mellor. Beiras, Nogueira e Rodr¨ªguez son de madeira distinta, mais de madeira nobre. Como pol¨ªticos, como docentes, como investigadores, te?en dado froitos que enriquecen o seu pa¨ªs. Qu¨¦ recibiron por parte de moitos condutores de opini¨®n na propia terra? Ignorancia e mal trato. Couces.