Rosal¨ªa de Compostela

A conmemoraci¨®n durante esta semana do aniversario do nacemento de Rosal¨ªa de Castro foi aproveitada polo Consorcio de Santiago para presentar unha escolma que re¨²ne por vez primeira os poemas de Rosal¨ªa nos que a s¨²a cidade natal se convirte nun referente l¨ªrico e vital dentro da s¨²a propia obra. Versos a Compostela, publicado en colaboraci¨®n coa editoral Alvarellos e en edici¨®n biling¨¹e galego-castel¨¢n, pretende trasladar aos lectores a emoci¨®n que a cidade de Santiago exerce sobre Rosal¨ªa.

A forza intimista dos versos mist¨²rase neste caso con fotograf¨ªas antigas nas que Compostela aparece coma unha cidade sempre reco?ecible pero con elementos xa desaparecidos, coma as ¨¢rbores que pod¨ªan verse na praza da Quintana ou a estatua que se levantaba no medio do Obradoiro. A nova publicaci¨®n incl¨²e a recuperaci¨®n dun retrato in¨¦dito de Rosal¨ªa: o busto realizado arredor de 1904 polo pintor Jos¨¦ Mar¨ªa Fenollera. O orixinal est¨¢ perdido e unha copia foi exposta por vez primeira en 1985 no escaparate do fot¨®grafo Guiti¨¢n, na compostel¨¢ R¨²a do Vilar.

Todos os textos escolmados pertencen a Follas Novas (1880), ag¨¢s o poema longo de Santa Escol¨¢stica de En las orillas del Sar, no que Rosal¨ªa ofrece un percorrido l¨ªrico pola xeograf¨ªa p¨¦trea de Compostela.

A escolma, realizada pola escritora Helena Villar Janeiro, estrut¨²rase en d¨²as partes. A primeira, Igrexas e campanas, recolle uns poemas que te?en a Santiago coma referencia directa, mentres que a segunda, Compostela r¨ªo arriba, po?en ¨¢ cidade coma contraste fronte a paisaxes rurais m¨¢is deprimidas.

O lector de Versos de Compostela atopar¨¢ unha escolma que logra agrupar as composici¨®ns po¨¦ticas que, de xeito claro e con referencias topon¨ªmicas, amosan os ¨¢mbitos que en Santiago e os seus arredores forman parte do itinerario vital de Rosal¨ªa.

No limiar do libro, o escritor Xes¨²s Rabade Paredes explica que a xeograf¨ªa l¨ªrica de Santiago ¨¦ expresamente mencionada en poemas importantes da autora e sentimentalmente rescatada e valorada en correspondencia co seu estado an¨ªmico. "A condici¨®n itinerante da s¨²a vida, que contrib¨²e non pouco a lle abater o esp¨ªrito, imp¨¦lea a se despedir moitas veces dunha paisaxe fondamente vivida, nunha atracci¨®n de amor e odio a un tempo. De Compostela sintoniza m¨¢is cos espazos interiores, sobre todo na etapa da soedade final", sinala R¨¢bade.

O poemario poder servir tanto para achegarse por primeira vez aos versos dunha das artistas m¨¢is senlleiras da lingua galega como para aqueles que xa co?ecen ben a s¨²a obra pero queren atopar un novo xeito de repasar alg¨²ns dos versos rosali¨¢ns m¨¢is co?ecidos. O percorrido fotogr¨¢fico por unha Compostela que xa non existe serve coma escenario perfecto para uns poemas nos que sempre se poden descubrir novas emoci¨®ns.