"A revoluci¨®n s¨® vir¨¢ da man dos b¨¢rbaros"

Ignacio Castro (Santiago, 1959) di que escribiu Votos de riqueza. La multitud del consumo y el silencio de la existencia (M¨ªnimo Tr¨¢nsito) coa intenci¨®n de "crear angustia". "Se os integristas foramos n¨®s, como ser¨ªa o mal?", preg¨²ntase. "Hai unha intolerancia cara ¨¢ sombra da singularidade que deu en dogma. ? como se os violadores ou os asasinos en serie executasen un mandato impl¨ªcito".

Provocador no pol¨ªtico e duro de contidos filos¨®ficos, o libro analiza a "santa alianza" entre cultura e violencia a trav¨¦s do consumo, unha orde relixiosa onde pensamento e arte mimetizan a corrupci¨®n dun sistema "que promete o illamento da vida con respecto ¨¢ morte". Unha lembranza, por unha banda, de que a planificada morte de Deus esix¨ªa unha resurrecci¨®n do humano: "Todo o rexeitado como mortal volve como letal, ¨¦ psican¨¢lise, por iso c¨®mpre aprender outra vez a tragar a morte, eixo da existencia, igual que hai 8.000 anos". Noutro sentido, l¨¦mbranos que calquera rebeli¨®n, ao primeiro, ¨¦ ascesis. "Dime como te paras e direiche quen es", escribe, citando ao Houellebecq ensa¨ªsta.

"A morte ¨¦ o eixo da existencia, e hai que tragala igual que hai 8.000 anos"

Por ese cami?o cl¨¢sico, marcadamente nietzsche¨¢n, Castro analiza cun estilo brillante -no ronsel de Baudrillard- os paradoxos da democracia en Occidente. Por entre as li?as de forza de Derrida, Agamben ou Badiou, contra o filiste¨ªsmo da filosof¨ªa que marxinou o sentido da existencia, Castro quixo "recuperar a filosof¨ªa na crise das cousas". A marxinaci¨®n dos fumadores, a produci¨®n de medo, a eterna xuventude, a mansedume do ecoloxismo medio, a publicidade, a comunicaci¨®n ou o p¨¢nico ao contacto real que subxace na hipersexualidade de consumo son alg¨²ns dos f¨ªos que destece. "Pode parecer reaccionario", avisa. "Kanti¨¢n, paleocristi¨¢n ou criptomarxista. ? a vantaxe de que o tempo estea baleiro".

Fala Castro de como a vella alienaci¨®n domina o ocio, nun malestar interactivo onde o consumidor "cala" a medida que se deixa homologar pola publicidade. Nese "sistema metaf¨ªsico de marcaxe", conta, "superamos o nazismo convert¨¦ndonos en xudeus marcados. O odio ao tempo marcado callou na clonaci¨®n dun mundo artificial e regulado".

No presente desta "xenealox¨ªa do consumo", o mesmo sistema recrea nunha fluidez interesada categor¨ªas clave como separaci¨®n ou singularidade. "O actual modo do capital pr¨¦gase aos perf¨ªs da propia existencia, dividindo ao individuo. Todo o mundo se engancha a unha identidade social reco?ecible, cada vez m¨¢is plural, e ignora a existencia, que xam¨¢is est¨¢ no eido da identidade". Nesta tesitura, a Castro par¨¦celle normal "que as propostas intelectuais e art¨ªsticas perdan a herba debaixo dos p¨¦s. A vida mesma carece de alimento na s¨²a potencia mortal".

O papel da tecnolox¨ªa na fraxilizaci¨®n das relaci¨®ns sociais e a an¨¢lise do "machismo do sexo neutro, desarraigado da patolox¨ªa do x¨¦nero" capitalizan alg¨²ns relatos centrais. "Toda a sexualidade que se vende ¨¦ impotencia emocional", di Castro, autor tam¨¦n de Cr¨ªtica de la raz¨®n sexual. "A hipersexualidade, logo o transexual, ¨¦ o resultado do imperativo de fluidez capitalista levado ao plano ¨ªntimo". O espect¨¢culo da identidade como desastre pol¨ªtico, nunha chiscadela ao Pasolini inventor do gueto gai.

Este "illamento do sexo como gu¨ªa de co?ecemento" corresp¨®ndese co illamento da comunicaci¨®n. "O que permite a comunicaci¨®n ¨¦ a sombra, e engancharnos por f¨®ra a tecnolox¨ªas que non queren saber dela significa perder a posibilidade radical de comunicaci¨®n". "? no atraso da existencia singular onde est¨¢ a universalidade", afirma. Por exemplo, di, "na violencia sincera que un transmite por tel¨¦fono ¨¢s tres da ma?¨¢". Neste sentido, Votos... ten unha boa relaci¨®n coa violencia existencial b¨¢sica. Al¨ª paira a s¨²a es¨¦xese da poes¨ªa como ciencia primeira. "? case unha proposta por afrontar a violencia irreparable que hai en n¨®s. Aforrar¨ªanos ver moitos filmes de 15 mortos por minuto".

Malia querer facer un libro "terrible", tam¨¦n hai propostas positivas: "Pensar a singularidade doutras culturas e a que latexa nas minor¨ªas her¨¦ticas da nosa. E iso ¨¦ pensar no sentido da existencia humana desconectada do social e do t¨¦cnico. A nivel pol¨ªtico, necesitamos que as outras culturas non cedan, resistan e se armen contra n¨®s, en todos os sentidos". Na s¨²a aposta polos exteriores, Castro considera que a revoluci¨®n "s¨® vir¨¢ da man dos b¨¢rbaros, sexan isl¨¢micos ou eslavos". Nesta crise da euforia posmoderna que descobre o problema cultural, "non hai que guindar a televisi¨®n pola vent¨¢, sen¨®n usar Occidente doutro xeito". "Non ¨¦ que non saibamos nada de Rusia ou Marrocos, ¨¦ que non sabemos nada de Baudrillard".

Castro, profesor de Ontolox¨ªa na Universidade Europea de Madrid, escribiu en galego Al¨¦n da fenda (Espiral Maior, 1994) e Roxe de sebes (Noitarenga, 2001).