A prop¨®sito de Pi?eiro

A exposici¨®n de motivos da Proposici¨®n de Lei de Normalizaci¨®n Ling¨¹¨ªstica que representando a Esquerda Galega (EG) apresentei en 1981 no Parlamento de Galiza comezaba as¨ª: 'O idioma galego, nacido en ambas ribeiras do r¨ªo Mi?o, ¨¦ a m¨¢is grande creaci¨®n cultural do povo galego e s¨ªmbolo permanente da s¨²a identidade hist¨®rica (..). Forma parte dunha familia ling¨¹¨ªstica universal que serve de medio de comunicaci¨®n aos cento cincuenta mill¨®ns de habitantes da ¨¢rea galego-luso-brasileira". Foi esta a primeira proposici¨®n de lei que se apresentaba no Parlamento e a primeira en galego, con todo o significado hist¨®rico que isto comporta.

Necesitada da toma de consideraci¨®n por parte da C¨¢mara por tratarse dunha iniciativa lexislativa xurdida no Parlamento e non do Goberno, no debate correspondente os grupos decidiron por unanimidade o estabelecemento dunha ponencia de traballo que elaborase o texto definitivo a analizar en comisi¨®n e finalmente no plenario, como se fixo, xa en 1983, sendo aprobada por unanimidade. No Diario de sesi¨®ns e nos arquivos do Parlamento p¨®dese comprobar a autor¨ªa da proposici¨®n de lei, o debate da toma en consideraci¨®n, coa intervenci¨®n dos representantes de todos os grupos, entre eles Ram¨®n Pi?eiro en nome do PSOE e eu mesmo en representaci¨®n de EG, e os membros da ponencia de traballo que, se a memoria me ¨¦ fiel, foron Xos¨¦ Lu¨ªs Barreiro Rivas, Carlos Casares Mouri?o, Xos¨¦ Mar¨ªa Pardo Montero e con eles eu.

Non ten sentido atribu¨ªr a Pi?eiro a autor¨ªa da Lei de Normalizaci¨®n Mesmo din que tam¨¦n el resolveu o Estatuto e a cuesti¨®n da capitalidade

Aprobada a lei, o texto final inclu¨ªa o deber de co?ecer o galego, tal e como Constituici¨®n de 1978 determinara para o castel¨¢n. Por¨¦n, recorrida a lei polo Goberno do Estado espa?ol, daquela ostentado polo PSOE, o Tribunal Constitucional anulou esa cl¨¢usula sobre a lingua propia e oficial de Galiza. O respons¨¢bel do recurso fora Domingo Garc¨ªa Sabell, delegado do Goberno estatal e Presidente da Real Academia da Lingua Galega. Non ten, pois, sentido, atribu¨ªr a Ram¨®n Pi?eiro a autor¨ªa dunha Lei de Normalizaci¨®n Ling¨¹¨ªstica que percorreu tal cami?o.

Houbo outras leis de desenvolvemento do Estatuto, como a Lei de S¨ªmbolos de Galiza ou a Lei do Valedor do Pobo, que aprobadas na primeira lexislatura tam¨¦n foron apresentadas por EG, de par de m¨²ltiples iniciativas que manifestaban un proxecto nacional, tratando da estrutura territorial, o desenvolvemento dos sectores produtivos, a pol¨ªtica social, as autov¨ªas e o tren de alta velocidade, o respecto ¨¢ natureza, a sanidade, a educaci¨®n, os medios audiovisuais en galego, -que se por¨ªan en marcha por iniciativa de Xos¨¦ Lu¨ªs Barreiro Rivas, como vicepresidente da Xunta presidida por Xerardo Fern¨¢ndez Albor- a relaci¨®n coa Comunidade Europea ou dos direitos humanos e os problemas da humanidade. Formaron parte dun traballo que, continuado nas seguintes lexislaturas polos demais deputados do PSG-Esquerda Galega (Fernando Mart¨ªnez Randulfe, Ant¨®n Mart¨ªnez Aneiros, Xo¨¢n L¨®pez Facal e Domingos Merino Mexuto), correspond¨ªa a un pensamento que se estruturara desde os anos 60, con expresi¨®ns orixinais no mundo sindical, cultural e pol¨ªtico, procurando a criaz¨®n dun espazo democr¨¢tico nacional galego cara ¨¢ plenitude do autogoberno.

Alleo a teor¨ªas que supu?an o abandono da idea de Galiza como naci¨®n, deitaba as s¨²as ra¨ªces na esquerda europea daquel tempo e acoll¨ªa a tradici¨®n do movemento nacional galego, evidenciado especialmente na II Rep¨²blica. Foi esta dupla condici¨®n a que levou a EG a defender un Estatuto de Nacionalidade, compromet¨¦ndose na elaboraci¨®n do primeiro proxecto estatutario e participando activamente nas manifestaci¨®ns de 1977 e 1979, mesmo a costa de diverxer de compa?eiros que ti?an unha percepci¨®n diferente e contraditoria sobre o que facer nun momento tan determinante.

Escribo isto acerca de Ram¨®n Pi?eiro sen desconsiderar a s¨²a personalidade humana, pol¨ªtica e cultural. Tiven con el unha relaci¨®n cordial, por el mesmo reco?ecida, sen encontrarme entre os seus seguidores e sen formar parte dos que se lle reviraron despois de seren os seus disc¨ªpulos. Relato o que pasou porque non podo concordar coa visi¨®n que se pretende construir sobre a sua figura pol¨ªtica, na que chegan a inclu¨ªrse non s¨® as leis citadas sen¨®n tam¨¦n a aprobaci¨®n do texto estatutario e a resoluci¨®n da espi?enta cuesti¨®n da capitalidade. Unha visi¨®n interesada que, ademais de furtar o traballo de todo o Parlamento, leva canda si particularmente o ocultamento dunha li?a pol¨ªtica como a de EG que, emprendendo unha aventura inacabada, se bateu por encher de contido o espazo pol¨ªtico aberto pola democracia e as instituici¨®ns do Estatuto, tendo como horizonte a Galiza como unha naci¨®n por si mesma, unha naci¨®n aberta ao mundo.

"A presente Lei pretende definir e instaurar os instrumentos adecuados para a plena normalizaci¨®n do noso idioma propio, e rem¨ªtese ¨¢ Xunta de Galiza para a s¨²a aplicaci¨®n e desenvolvemento, en harmon¨ªa co mandato do Estatuto de Autonom¨ªa". As¨ª remataba a exposici¨®n de motivos da Proposici¨®n de Lei de Normalizaci¨®n Ling¨¹¨ªstica apresentada por EG en 1981. Nesas estamos, 28 anos depois.