"O PP aproveitou o desconcerto sobre o galego do bipartito"

Henrique Monteagudo fala claro xa dende o subt¨ªtulo do seu novo libro: Apelo ¨¢ cidadan¨ªa. "O momento que vivimos no tema da lingua galega ¨¦ de urxencia", sinala, "e o libro aparece nun momento cr¨ªtico, a nivel pol¨ªtico e a nivel de discursos sociais sobre defensa do idioma". As raz¨®ns do galego, t¨ªtulo que Editorial Galaxia coloca nas librar¨ªas, recolle oito ensaios que o profesor e socioling¨¹ista Monteagudo (Muros, 1959) publicou en revistas m¨¢is ou menos especializadas, de Grial ao suplemento da Letras Galega de El Progreso de Lugo, o diario P¨²blico ou en volumes colectivos. Amais, incl¨²e as 26 colaboraci¨®ns que, so o ep¨ªgrafe de Notas a rodap¨¦, publicou nas p¨¢xinas de Luces de EL PA?S.

"No PSdeG houbo un sector moi galeguista e outro espa?olista que se neutralizaron"

"Non quero que o debate sobre o galego fique nas elites pol¨ªticas", asegura quen procurou unha escrita na encrucillada entre "an¨¢lise, informaci¨®n e o opini¨®n" dirixido "a un lector, a un p¨²blico amplo". Todo encami?ado a terzar na decisi¨®n que, ao ver do autor, debe tomar a sociedade respecto das linguas: "A sociedade galega pode decidir que non paga a pena esforzarse 'un futuro para o noso pasado' e relegar o idioma do pa¨ªs ou, pola contra, optar por perseverar na obra, rescatar da incuria e revitalizar o idioma galego". Para Monteagudo, activista dende o colectivo Galego. Patrimonio da Humanidade que o 14 de novembro se estrear¨¢ en Santiago, escoller a causa do galego sup¨®n un labor "dif¨ªcil, sen d¨²bida, pero tam¨¦n fermoso e instigante".

Mais de c¨®mo se chegou ¨¢ tal situaci¨®n tam¨¦n trata As raz¨®ns do galego. "A historia sempre ten un punto imprevis¨ªbel, pero o certo ¨¦ que o discurso ling¨¹¨ªstico do galego seguiu a ser o mesmo que o do inicio da Autonom¨ªa", exp¨®n. As¨ª, segundo Henrique Monteagudo, "a ausencia de ferramentas t¨¦cnicas e aparello intelectual" limitaron as ambici¨®ns do Goberno bipartito respecto da normalizaci¨®n do galego. "A¨ª comezou o xogo de manipulaci¨®n do Partido Popular que colleu desprevido ao bipartito e ao movemento prolingua", considera, "e ese desconcerto foi aproveitado con ¨¦xito por Feij¨®o".

Henrique Monteagudo, con todo, amosa esperanza logo da manifestaci¨®n en defensa da lingua do 18 de outubro. "Hai unha reacci¨®n coido que positiva", afirma. E iso que o profesor, militantante do BNG, decote estende as s¨²as cr¨ªticas ¨¢ argumentaci¨®n ling¨¹¨ªstica dominante no nacionalismo. "A tentaci¨®n de patrimonializar e certa tradici¨®n sectaria contribu¨ªu a certos erros de vulto na defensa do idioma", afirma, "por caso, a pol¨¦mica normativa, que no fondo era un ?quen manda aqu¨ª?". Matiza: "Comet¨¦ronse moitos erros, ¨¦ certo, pero froito do cari?o e a paiz¨®n polo galego; agora neces¨ªtase un discurso non agoreiro e que exceda asuntos legais: o que est¨¢ en xogo non ¨¦ a legalidade, sen¨®n a lexitimidade social".

Precisamente entre as m¨¢is discutidas contribuci¨®ns ao debate normalizador do socioling¨¹¨ªstica at¨®pase a da necesidade de que o galego non fique en mans da pol¨ªtica nacionalista. "Dito iso, no Partido Socialista houbo sempre certa apat¨ªa, un sector moi galeguista e outro moi espa?olista que se neutralizaron; iso pasou no PSdeG do bipartito, sen que Touri?o tomase posici¨®n", opina. No PP, fala dunha "identificaci¨®n vaporosa co galego que, polo menos, serviu para non usar o idioma como divisor durante os anos de Fraga; logo existe un sector ferozmente antigaleguista, o que se imp¨®n arestora".

Monteagudo mesmo enxerga o cansazo de certo activismo a prol do galego. "Mais tam¨¦n debemos pensar que, se cadra, os que defendemos o noso idioma non nos explicamos ben. E agora hai d¨²as opci¨®ns, calar e que arromben o galego ou continuar batallando". O profesor parece situarse neste ¨²ltimo lugar.