Un ensaio sobre a xeraci¨®n do cambio social ga?a o Pi?eiro

"Por moito que nos intenten explicar o franquismo, hai que vivilo", conv¨¦n o soci¨®logo Manuel P¨¦rez R¨²a, ga?ador onte do Premio de Ensaio Ram¨®n Pi?eiro con Retrato da xeraci¨®n de 1950. Microhistoria do cambio social na Galicia contempor¨¢nea.

Un traballo acumulado desde 1999 que empezou co retrato de nove amigos da parroquia moa?esa de Meira. A partir da¨ª, ata un total de 30 entrevistas que incl¨²en os testemu?os de Ram¨®n Villares, Ant¨®n Seoane, Xan Bouzada -ad¨ªcalle o libro ao soci¨®logo falecido-, Xerardo Est¨¦vez ou Xan Carmona. "Toda xente que naceu entre 1948 e 1952", escolleu o soci¨®logo, que quere dar unha dimensi¨®n de vida do cambio social. "Perm¨ªteche facer unha comparaci¨®n cos seus pais, os do cuarto de s¨¦culo, e cos av¨®s". ? dicir, a viaxe do rural ao urbano.

Por cap¨ªtulos, P¨¦rez R¨²a comeza na infancia, "onde compo?edores, m¨¦dicos e meigas conviv¨ªan xuntos, o traballo era natural e o pai adoitaba estar ausente" e remata na pol¨ªtica de Falar en voz baixa: paseados e fuxidos. Polo medio, a iniciaci¨®n sexual "a trav¨¦s da prostituci¨®n e a pornograf¨ªa de calendario de zapateiro", o traballo e o urbanismo. "C¨®mo pasaron de escoitar o eco sen darlle importancia", precisa neste punto, "a unha paisaxe convertida en recheos, vivendas unifamiliares e parque m¨®bil irracional". "Case todos co?eceron o percorrido da auga encanada do pozo ¨¢ auga clorada da cidade", resume.

Estructura paralela

A estrutura paralela do libro decidiuna a formaci¨®n dos entrevistados. "Os 9 amigos de Moa?a te?en algo m¨¢is c¨® graduado, o que xa os separa dos seus pais". Se tivese que facer un balance con indicadores xen¨¦ricos, son a xeraci¨®n "que m¨¢is perde o idioma, cunha gran desafecci¨®n pola pr¨¢ctica relixiosa". O que vai dos 9 de Moa?a aos universitarios ¨¦ grande: "Nos 60 rompe Citro?n, Barreras, Asc¨®n, est¨¢ a revolta dos conxelados de Pescanova... Moitos deles emigraron a Vigo e emancip¨¢ronse moi pronto".

Noutra escala de estudos regrados, as viaxes persoais foron a Berl¨ªn, onde Mini -d'A Quenlla- e Benito Losada, hoxe director da Casa da Xuventude de Ourense, viron por primeira vez unha caixa de cond¨®ns. Os universitarios est¨¢n arrexuntados en ep¨ªgrafes como De catequistas rebeldes a cristiano-bolcheviques. "Hai unha transversalidade da relixi¨®n", ironiza. "Da cat¨®lica, apost¨®lica e romana daquel Santiago ¨¢ UPG ou o PCE".