Baixeras ga?a o Caixanova de poes¨ªa con un libro clasicista

Deserto diamantino tit¨²lase o conxunto de poemas que lle valeu a Xavier Rodr¨ªguez Baixeras (Tarragona, 1945) a oitava edici¨®n do premio Caixanova. "Neste libro prevalece a reflexi¨®n en torno ¨¢ vida en xeral", explicou Baixeras onte dende Salvador da Bahia, onde reside seis meses ao ano. No xuri do certame formaban os cr¨ªticos Ana Acu?a e Carlos Bern¨¢rdez, a escritora Luisa Castro, o catedr¨¢tico da Universidade de Santiago Anxo Tarr¨ªo e o presidente do PEN Clube, Lu¨ªs Gonz¨¢lez Tosar.

"O t¨ªtulo ref¨ªrese ¨¢ xeograf¨ªa do Brasil; ese deserto ¨¦ o Sert?o", explica o autor de Eclipse (2001), "mentres que o diamantino remite ¨¢ Chapada Diamantina, unha chaira na que se extra¨ªan diamantes". A lectura, con todo, ¨¦ dobre. Na dicotom¨ªa entre "a carencia, a perda" representada polo deserto e o gozo ao que chama o diamante resoan a p¨®lvora e a magnolia de Ferr¨ªn ou mesmo a m¨²sica e a cinza do seu coet¨¢neo Manuel Forcadela.

Pero o galardoado, que refuga -"se cadra m¨¢is adiante"- citar lecturas previas a estes poemas, salienta antes de m¨¢is o rigor formalista de Deserto diamantino. "Emprego unha estrofa cl¨¢sica, tres hendecas¨ªlabos e un heptas¨ªlabo, adoito con rima", exp¨®n. A estrutura do libro procura, amais, a simetr¨ªa da pedra preciosa que enuncia no t¨ªtulo. "Son poemas pu¨ªdos, con muitas facetas igual ca un diamente, que non ten nada que ver coa depuraci¨®n d'O pan da tarde [a s¨²a obra anterior, datado en 2006]". Baixeras especifica os eixos do volume: a posesi¨®n dunha nova terra (o Brasil), a precisi¨®n ou non da lingua po¨¦tica, o amor, a vellez ("vetusto mar") e a morte.

Volven os 80

Ao tempo que Baixeras leva o Caixanova -12.000 euros e publicaci¨®n na colecci¨®n Arte de Trobar-, chega ¨¢s librar¨ªas o seu ensaio Bos tempos para a l¨ªrica. A xeraci¨®n dos 80 (Espiral Maior). "Tr¨¢tase dunha reflexi¨®n sobre os poetas da mi?a ¨¦poca", di, "sen af¨¢n acad¨¦mico nin clasificatorio, simplemente unha homenaxe ¨¢ mi?a xeraci¨®n".

Esa xeraci¨®n v¨¦n de se reivindicar, na s¨²a vertente coru?esa, coa reuni¨®n do grupo De amor e desamor e Manuel Forcadela atrib¨²elle, en entrevista no semanario A Nosa Terra, "a normalizaci¨®n da cultura galega". Antes do propio Baixeras, Xavier Seoane e Rom¨¢n Ra?a conseguiran o certame da caixa do sur para a quinta de poetas da Autonom¨ªa.