H¨¦ctor Santos-D¨ªez, a matem¨¢tica da intuici¨®n

Nado en Madrid no 1973, a¨ªnda que fillo de pais galegos e morador da Coru?a, H¨¦ctor Santos-D¨ªez ¨¦lles a personificaci¨®n da diferenza que existe entre o termo "vocaci¨®n" e o termo "paix¨®n". Ou, se o preferiren, entre os dous sensos do termo afecci¨®n: "1) movemento da sensibilidade que consiste m¨¢is ben nun cambio de estado an¨ªmico ca nunha tendencia duradeira, e 2) inclinaci¨®n ou sentimento de amor, afecto ou simpat¨ªa". Foi ela, a escrita da luz, a que lle produciu esa "alteraci¨®n", esa "doenza" que lle fixo abandonar a s¨²a incipiente carreira de arquitecto para emprender a de fot¨®grafo profesional. Iso si, especializado, precisamente, en arquitectura.

"O meu achegamento ¨¢ arquitectura e ¨¢ fotograf¨ªa", com¨¦ntanos, "ten unha orixe com¨²n: o meu pai. El ¨¦ arquitecto, e montara na casa un pequeno laboratorio de branco e negro, onde me ensinou o b¨¢sico desta arte, tanto do revelado coma do manexo da c¨¢mara". A partir de ent¨®n, e mentres segu¨ªa coidando, "erroneamente", que quer¨ªa ser arquitecto, Santos-D¨ªez leu todo canto puido ¨® respecto, asistiu a varios cursi?os e entrou no colectivo Ollo de Vidro, ligado ¨¢ Asociaci¨®n Cultural Alexandre B¨®veda. "Al¨ª aprend¨ªn moito", prosegue, "falando con outros colegas, e rematei impartindo eu mesmo clases de iniciaci¨®n e de composici¨®n, o cal me obrigou a analizar o meu propio traballo para ser quen de explicarlle ¨®s alumnos por qu¨¦ fac¨ªa o que fac¨ªa e c¨®mo. Xaora, ese proceso anal¨ªtico e de documentaci¨®n marcou o meu labor, no que, por exemplo, coido e valoro moit¨ªsimo a est¨¦tica, o encadre e a li?a".

Curiosamente, ¨® entrar na Escola de Arquitectura, deixou de fotografar edificios. "As¨ª fixera ata ent¨®n, imitando ¨® meu pai, Se cadra, por desconectar do traballo, se cadra por procurar algo distinto ou pola consabida ¨¦pica de captar o intre: a m¨¢xima de aprehender o suceso preciso no momento preciso, que ¨¢s veces semella ser o ¨²nico patr¨®n v¨¢lido para que un fot¨®grafo chegue a ser reco?ecido", asegura.

Secas¨ª, un bo d¨ªa (bo para el e para n¨®s), "farto da carreira, que non da arquitectura" decidiu dedicarse exclusivamente ¨¢ fotograf¨ªa, levado por unha paix¨®n que, en moi pouco tempo, o converteu nun dos fot¨®grafos galegos m¨¢is admirados no seu eido. De feito, non para de traballar pr¨¢s mellores revistas de arquitectura e de dese?o; empresas e particulares recl¨¢mano para promover as s¨²as obras, e o programa cultural Miraxes v¨¦n de inclu¨ªlo nunha das s¨²as ¨²ltimas emisi¨®ns.

"Unha reportaxe de arquitectura adoita levarme un d¨ªa ou d¨ªa e medio, dependendo do tipo e do tama?o da obra". No entanto, as imaxes deste creador (coma o autorretrato que encabeza este artigo) te?en moito de musicais e, daquela, de po¨¦ticas. A s¨²a ¨¦ unha l¨ªrica abstracta, abof¨¦. Unha l¨ªrica ¨® St¨¦phane Mallarm¨¦ ou ¨® T.S. Eliot, na que case que nada fica ¨® azar. Malia que ¨¦ iso precisamente, o azar, o que tantas voltas transforma unha foto vulgar nunha foto inesquecible. "Eu creo que o estilo de cada fot¨®grafo abrolla dun conxunto amplo de factores", asevera, "que van dende a elecci¨®n do equipo co que traballas ata a t¨²a sensibilidade ou a t¨²a inclinaci¨®n por certos aspectos visuais dunha escena, tanto na toma coma no procesado posterior das imaxes". No seu caso, el constr¨²e "devagar, matinando cada foto en cadanseu lugar, agardando a luz precisa, procurando acertar no punto de vista e na altura, mimando a composici¨®n e, sobre todo, mantendo a fundamental concentraci¨®n".

Santos-D¨ªez est¨¢ convencido de que "as fotos hai que elaboralas, anticipalas, prevelas, sabendo o que queres contar de cada edificio para atopar o xeito asisado de facelo". A s¨²a, xa que logo, semella ser unha po¨¦tica case que matem¨¢tica, coma a que, segundo Edgar Allan Poe, seguiu el para escribir O corvo. Mais, coma no caso deste (un poeta, en realidade, asolagado, mesmo superado polo seu inconsciente), non hai na arte de Santos-D¨ªez un oco pr¨® marabilloso, pr¨® irracional? "Non sei c¨®mo definilo", retruca el, "mais a verdade ¨¦ que...". O coraz¨®n, consonte os suf¨ªs, ¨¦ a sede da intuici¨®n. E ela, a intuici¨®n do coraz¨®n, a que nos permite ver al¨¦n. Por iso, conf¨¦sanos este admirador do heavy metal, de Neil Young & Crazy Horse, "hai momentos nos que as imaxes nacen m¨¢is forzadas, mesmo sufridas, pois notas que poder¨ªas facelo mellor, que non est¨¢s a atinxir o que buscas. Pero hai outros nos que, de s¨²peto, todo sae a tergo, a flu¨ªr; as fotos boas suc¨¦dense unha tras outra; a luz ¨¦ A Luz; as composici¨®ns xenan, si, coma intuitivamente... E iso, claro, prod¨²ceche unha enorme satisfacci¨®n".