Un bot¨ªn chamado Galicia

Estou a seguir con devoci¨®n cada novo cap¨ªtulo informativo da trama de corrupci¨®n na rehabilitaci¨®n de arte sacra en varias parroquias de Pontevedra e Ourense, que polo visto implica a un grupo promiscuo de t¨¦cnicos da Xunta e eclesi¨¢sticos, e debo confesar que sinto un estra?o, enfermizo e sinuoso orgullo. Esta non ¨¦ unha corrupci¨®n vulgar, desalmada, profana e materialista, estilo G¨¹rtel. Non. Estamos ante unha obra can¨®nica. Un corrupci¨®n incorrupta, ¨¢ procura da perfecci¨®n.

"S¨²bele un pel¨ªn el precio a las im¨¢genes y que Dios reparta suerte".

As¨ª fala o mestre alquimista, o max¨ªn da metempsicose orzamentaria, quero dicir, o alto funcionario que decid¨ªa o destino das subvenci¨®ns restauradoras. Se o destino do di?eiro era o lugar sagrado, algo hai nel do sancrist¨¢n das Divinas palabras. En lugar de escandalizarse, ganas dan de engadir: "Am¨¦n, se?or xefe rehabilitador!". Ou mesmo: "Fiat, patr¨®n, secumdum verbum tuum!".

Non ¨¦ unha corrupci¨®n desalmada, vulgar e materialista, estilo G¨¹rtel. ? unha obra can¨®nica

Nada que ver coas fanfurri?adas de Correa e a s¨²a tropa de se?oritos chulos. Aqu¨ª haber haber¨¢ unha corrupci¨®n do cop¨®n, mais ten este pouso de lat¨ªn, este xeito de retablo das marabillas. Santos e virxes que exsudan pan de ouro. Ese milagre da pedra enxebre que florece, sexa ou non Ano Santo. Ese h¨¢lito de c¨¦firo celeste que fai que unha reitoral de parroquia galega, a de Para?os, viaxe polo mundo virtual multiplicando o prezo real. Os veci?os din que foi un espolio. Est¨¢n adoecidos os veci?os por esta levitaci¨®n do patrimonio, esta transmigraci¨®n do territorio por Internet. ?s veces son os laicos onde pousa a conciencia sacra, o que chamamos virtude, e isto ¨¦ algo que desconcerta aos curas que pensan o que Mirabeau: "Ao pobo, para ser formid¨¢bel, abondar¨ªalle con permanecer inm¨®bil".

A Igrexa tradicionalista, para estas cousas, ten moita "memoria hist¨®rica". Unha memoria da propiedade do universo. Para moitos cregos conservadores non existe tanto o para¨ªso prometido coma o para¨ªso perdido. As¨ª que a tal reitoral restaurada en plan spa e revendida sen complexos por Internet ser¨ªa parte xa da c¨¦lebre donatio do emperador Constantino, que disque legou todo ¨¢ Igrexa no s¨¦culo IV, a¨ªnda que logo resultou que a tal herdanza fora unha estafa redactada na Idade Media.

A investigaci¨®n xudicial ti?a que empezar por a¨ª, por Constantino, cando disque a Igrexa "deixou de ser virxe". Ou por aquel Le¨®n X que vendeu en poxa 250.150 postos eclesi¨¢sticos. Cardealados tam¨¦n. A 30.000 ducados o capelo! Se botase unha man o Esp¨ªrito Santo, haber¨ªa que intervir as conversas entre os s¨¦culos. Se cadra non ser¨ªa moi distinto o discurso que vai das Cruzadas e a Inquisici¨®n ao da xerarqu¨ªa integrista de hoxe, eses que endexamais ven a viga no propio ollo. E mira que costa rehabilitar a trabe dun ollo!

Nalgo diso estar¨ªa pensando o p¨¢rroco de L¨¦rez cando confesou ao t¨¦cnico de Cultura e presunto capo da trama restauradora que ¨¢ polic¨ªa non lle dixera nin unha cousa nin outra. Dende o punto de vista exclusivamente ling¨¹¨ªstico, coido que ser¨ªa m¨¢is doado interrogar a Vito Corleone, gran crente, que a don Crisanto, o p¨¢rroco de L¨¦rez. Os axentes ao cargo do caso necesitar¨ªan s¨¦culos de adestramento para desencriptar a don Crisanto: "No dije mentira, pero tampoco verdad". Vela¨ª esa arte de non mentir sen dicir a verdade. Vela¨ª un aut¨¦ntico pastor que sobrevoa o raba?o, sempre atrapados os com¨²ns dos mortais entre a verdade e mentira. Sempre adoutrinados dende os p¨²lpitos para falar redondo. Para dicir as cousas pan por pan e barba a barba. E agora, de s¨²peto, don Crisanto dev¨®lvenos ¨¢ nosa condici¨®n de seres simples, incapaces, e menos nunha comisar¨ªa, de achar un pasal entre a trola e a verdade. Aqu¨ª vemos a calidade humana da nosa trama. Unha vontade de estilo no deslice. As cantidades movidas noutros esc¨¢ndalos son moito maiores, mais os protagonistas non valen un patac¨®n nun casting comparados coa nosa trama enxebre. Pola contra, un don Crisanto sacerdote que domina a arte de non dicir verdade sen dicir mentira e viceversa, ese home m¨®vese ¨¢ altura de Philip Seymour Hoffman, a inesquec¨ªbel interpretaci¨®n do padre Fly en Doubt [A D¨²bida], un dos filmes de tema relixioso dos ¨²ltimos anos, no que tam¨¦n ten un papel estelar Meryl Streep. Mais para estelar, o papel doutro p¨¢rroco, don Benito, tam¨¦n imputado, que no xulgado de Compostela declarou non reco?ecer a s¨²a propia voz.

Dise que a realidade supera sempre a ficci¨®n. Mais eu non o vexo as¨ª. O que eu penso ¨¦ que a realidade ten vontade de disfrazarse de ficci¨®n, ten vontade de conto. Neste caso, de conto de serie negra, cunha trama pol¨ªtico-eclesi¨¢stica. A perda da propia voz, o non reco?ecela, ¨¦ un elemento de intriga fascinante. Mentres outros anda a buscar xustificaci¨®ns e xustificantes, mentres don Crisanto constr¨²e un relato por enriba da verdade e da mentira, hai outro personaxe que anda ¨¢ procura da s¨²a voz, que non reco?ece na gravaci¨®n. E ter¨ªa a de Meryl Streep?

O caso ¨¦ que os escritores en Galicia andamos ¨¢s veces cunha crise de creatividade non porque non haxa asuntos, sen¨®n porque os asuntos van ao seu. A realidade galega est¨¢ chea de fendas e furados por onde foxen as historias. Cando queremos contalas, xa elas andan por a¨ª como lerchas na vox populi. As¨ª que o que nos toca e tomar apuntes. Aprender a contar o que conta a realidade. N¨®s podemos escribir que agora mesmo Galicia ¨¦ un bot¨ªn en disputa. Que o espect¨¢culo da pelexa de galos pol¨ªticos depredadores arredor das caixas traspasou a li?a da m¨ªnima responsabilidade, con total desprezo das persoas que conf¨ªan a¨ª os seus aforros. E a min que non me ve?an con santos nesta historia. O d¨ªa que o presidente da Xunta xure en ofrenda diante do Ap¨®stolo que a caixa que preside Rato non se vai levar o aforro galego, que ese plan non existe, ese d¨ªa comezarei a fiarme.

Nesta outra historia, a da trama "restauradora", hai polo menos personaxes que falan con sentido hist¨®rico, como o arquitecto da Sociedade de Xesti¨®n do Xacobeo, que di aos compinches:

-Os voy a repartir Galicia, os voy a dar una herencia de puta madre.

E vela¨ª o fen¨®meno, un tal Paco, que responde:

-Me parece muy bien, entonces el jueves a las 9.30.

Xa sabemos o d¨ªa e a hora en que se reparte Galicia. Algo ¨¦ algo.