George Steiner entre n¨®s

A¨ª est¨¢ a edici¨®n en galego, George Steiner no The New Yorker, un volume que re¨²ne as s¨²as rese?as de libros desde o 67 ao 97 nesa revista exquisita. Exquisita, pois ¨¦ un chisco repunante, diriamos n¨®s, e, sobre todo, ven sendo intelixente, viva e permanentemente moderna desde os anos vinte. Realmente representa na cultura americana o grao de sal da liberdade e sofisticaci¨®n necesario. Probabelmene non te?a moito futuro, pertence a ese s¨¦culo que vai ficando atr¨¢s con todas as cousas, tam¨¦n n¨®s, que creou.

Steiner tampouco non ¨¦ calquera cousa, ¨¦ un intelectual verdadeiramente exquisito, e isto en todos os mellores matices da palabra. Non por casualidade ¨¦ xudeu europeu. A II Guerra Mundial foi no mundo unha guerra de potencias, mais na Europa foi unha guerra de naci¨®ns-Estado, unha guerra nacionalista que adem¨¢is dunha cantidade de destruci¨®n e de dor impensada deixou a Europa arruinada. Aparte dos mortos na guerra e dos asasinados nos campos de exterminio, de aqu¨ª escaparon as mellores cabezas xudeas supervivintes cara Estados Unidos. E al¨ª foron aceptadas tal como eran, en palabras de Hannah Arendt na ocasi¨®n de recoller o premio Sonnig: "A liberdade de facerse cidad¨¢n sen ter que pagar o prezo da asimilaci¨®n. O que perdeu a Europa pasou a arriquecer a sociedade, a ciencia e a cultura norteamericana". ? o caso do se?or Steiner.

A escrita de Steiner ¨¦ moi iluminadora para os que gustamos da lectura, para quen te?a unha parte da s¨²a patria ¨ªntima nos libros. No 1984, B¨¢rbara McShane e o noso Javier Alfaya traduciron para Alianza Tres unha antolox¨ªa dos seus textos, Lecturas, obsesiones y otros ensayos, que foi a s¨²a presentaci¨®n en Espa?a. S¨¦gueme a parecer unha presentaci¨®n do seu pensamento inmellor¨¢bel e tam¨¦n al¨ª est¨¢ o mellor Steiner, intelixencia, pulo e inspiraci¨®n. Algu¨¦n que, como xudeu cosmopolita ¨¢ forza, e que vive entre linguas comprende o valor do singular, do ¨²nico, do diverso. Sen d¨²bida desa outra figura intelectual e mestre ventureiro, Isaiah Berlin.

Hai un par de anos, xa se deu unha triste disputa por conta dunhas declaraci¨®ns equivocadas de Steiner. A tensi¨®n nacionalista desatada nos ¨²ltimos anos na Espa?a, que conduciu a aberraci¨®ns democr¨¢ticas como o cerre do xornal Egunkaria polo ¨²nico delito de estar escrito en euskera, tam¨¦n o intoxicou con informaci¨®ns falsas. Foi un debate que houbo que facer, houbo que sa¨ªr ao paso dunhas consideraci¨®ns pexorativas sobre a nosa lingua que vi?an amparadas polo seu prestixio intelectual. Con todo, foi amarga e pouco feliz para os que, participando nela, admiramos a obra deste cr¨ªtico da cultura e a literatura desde hai anos, sen caer tampouco nunha mitificaci¨®n acomplexada e pailana. Daquilo o que ficou foi algo moi valioso: as s¨²as desculpas. Que intelectual pide desculpas cando erra e ve que ademais fai dano? Quen asume as¨ª as s¨²as responsabilidades? A iso ch¨¢maselle ter ¨¦tica intelectual. O noso respecto.

E parte da s¨²a resposta ¨¦ precisamente a edici¨®n en galego deste seu libro: ¨¦ m¨¢is que un libro, ¨¦ un xesto. Obrigado, se?or Steiner.

http://susodetoro.blogaliza.org/