Autokarabanaren ibilia

Bere bidea egiten ari da Autokarabana, Fermin Etxegoien idazle eta kazetariaren lehen nobela. Kooperatiba batean lan egiten duen gizonezko baten bizipenak kontatzen ditu eleberriak, eta euskal munduarekiko erreferentzia zorrotz bezain ironikoz josirik da. Iaz kaleratu zuen liburua Pamiela argitaletxeak, eta urteko nobedade aipagarrienetako bat bilakatu zen, bai irakurleentzat, eta baita kritikarentzat ere. "Bide polita egin du hasieratik", dio Etxegoienek. "Gustura hartu den nobela da, ondo saltzen joan baita, eta iruzkinak ere onak izan dira". Lehen edizioa agortu, eta bigarrena kaleratu du Pamielak. Gainera, kritikaren babesa ere jaso du, euskarazko narratiba lanik onenaren saria eman baitio Espainiarreko Kritika Elkarteak, besteak beste. Helmuga berriak ditu orain Autokarabanak, Euskadi Literatur Sariak, eta gaztelerazko itzulpena.

Euskal munduaren isla da nobela, Etxegoien idazlearen hitzetan

"Euskadi Literatur Sariko epaimahaiak zer pentsatzen duen jakin nahi dut", dio Etxegoienek, "Nobela aintzat hartzen duen ikusteko". Asmo horrekin aurkeztuko da, beraz, baina kritiko ere azaldu da lehiaketan parte hartzeko moduarekin. Jaurlaritzak arauak aldatu ditu aurtengo deialdian, eta idazleek eurek aurkeztu beharko dituzte lanak aurrerantzean. "Nobela idazle bezala, onartzen dut aldaketa. Baina, balizko obrak kanpoan gelditu daitezkeela uste dut, betebehar berri hori ezarri delako. Bestelako irakurketa bat eginez gero, eta aldaketaren arrazoiari begiratzen baldin badiogu, gustuko ez duten idazle bat saritu behar ez izateko egin dutela esango nuke. Hala ere, arazoa zera da, lan asko kanpoan geratu daitezkeela prozeduragatik".

Euskadikoa irabazi edo ez, Espainiar Kritika Elkartearen saria besapean du jada Etxegoienek. Saria liburuaren ibilbide oparoarekin batera etorri dela dio egileak. "Lehen edizioa agortuta zegoen, ondo saltzen ari zenaren seinale. Kritikaren iruzkinak onak ziren, eta bestelako zerrenda ofiziosoen artean ere iazko liburu hoberenen artean agertzen zen. Zentzu horretan, saria ez da erabateko ezustekoa izan. Sorpresa beti da, noski, sekula ez duzulako espero, baina irabazteko moduan zeuden nobelen artean egon zitekeela ikusten nuen".

Gaztelerazko irakurleak ditu orain helmuga Autokarabanak. "Bernardo Atxagak berak iradoki zidan gaztelerara itzultzearena. Nobela gustatu zitzaiola, eta itzulpena egiteko gomendatu zidan. Ondoren etorri da saria, eta Pamielak ere beste ildo bat zabaldu du itzulpenetarako. Horrela, nire nobelaren itzulpenerako lekua zegoela ikusten nuen". Bere kabuz ari da itzulpena egiten, hala nahigo baitu Etxegoienek. "Narratzailearen ahotsa euskaldun ez osotu batena da. Euskararen egoera soziolinguistikoari asko lotzen zaio nobela, eta klabe horiek ongi ezagutu behar dira. Erabat gure euskal mundukoak diren gauza asko ditu Autokarabanak, eta oso kontzientea izan behar duzu horien baliokidea gazteleraz aurkitzeko. Horregatik, nahiago dut neronek itzulpena egitea".

Erdal irakurlegoarentzat nobela leiho bat izan daitekeela uste du Etxegoienek, euskal mundura gerturatzeko aukera bat eskaini dezakeelako. "Gure errealitatea islatzen saiatu naiz, errealitate hibrido hori, euskal eta erdal munduarena. Nobela ez da euskaldun bakarrik diren euskaldunen ingurukoa, baizik eta euskaldun bezain erdaldun direnena. Erdal publikoarentzako arrotza izan daiteke, edo gure euskal mundua ikusteko zubia izan liteke. Hori da helburua, erdal jendeari ere ate bat irekitzea".

Oraingoz, ez du beste nobelarik burutan. Kazetari eta gidoilari lanetan dabil, besteak beste, eta eleberriaren itzulpena ere aurrera atera nahi du Etxegoienek. Baina, bere aurreneko nobelaren harrera beroak asko motibatu duela aitortu du. "Ez dakit besterik idatziko dudan edo ez, baina motibazio handia daukat orain, abentura hau ondo ateratzen ari zaidalako. Gainera, nire lana eta bizitza da hizkuntza, eta nobelarekin ofizioan sakontzea besterik ez dut egin".