O idioma en 'stand-by'

Comezamos novo curso coa crise econ¨®mica no centro da atenci¨®n p¨²blica. A expectativa sobre a probable conflitividade que neste outono poder¨ªa provocar a implantaci¨®n do novo decreto do pluriling¨¹ismo de momento quedou en case nada. Galicia Biling¨¹e -asociaci¨®n de nome paradoxal-, fixo un primeiro intento de prender lume na toxeira, trazando un inquisitorial auto de fe contra a Coordinadora de Equipos de Normalizaci¨®n Ling¨¹¨ªstica dos centros de ensino. Pero a tentativa foi cortada en seco por quen pode facelo, isto ¨¦, polos mesmos que, cando lles conveu, entregaban aos pir¨®manos mistos e gasolina de balde e ¨¢s mans cheas. GB xa vai vendo que dif¨ªcil se pon a vida cando non interesas aos que mandan. Hard life!

O PP escorou cara a unha posici¨®n de belixerancia contra a lingua galega

A Mesa debeu aproveitarse da marea cidad¨¢ para reinventarse

- Don't tell, don't ask. Estaranse cumprindo nos centros educativos o decreto, co dr¨¢stico rec¨²o que imp¨®n ao uso do idioma do pa¨ªs? ? dif¨ªcil de saber. En todo caso, semella que a Xunta non vai empe?arse nunha aplicaci¨®n r¨ªxida da norma. Entre outras cousas esa actitude ter¨¢ a vantaxe (desde o seu punto de vista) de que facilita o retorno ao tradicional laxismo cos colexios que nunca cumpriron os m¨ªnimos en galego, e menos agora. Pola banda do profesorado, circularon iniciativas que promov¨ªan a insubmisi¨®n aberta, pero d¨¢ a impresi¨®n de que o que se est¨¢ a espallar ¨¦ unha silandeira resistencia pasiva, de xeito que a final cada quen far¨¢ o que lle pete, coma nos vellos tempos. Canear as normas est¨¢ na cerna do Galician way of life.

Sendo as¨ª, o deostado decreto -que as s¨²as se?or¨ªas poder¨¢n validar co selo da legalidade, pero ningu¨¦n poder¨¢ nimbar dunha lexitimidade pol¨ªtica e moral da que carece-, acaba sendo norma de car¨¢cter intimidatorio, que probablemente conseguir¨¢ que o profesorado que pasou a usar o galego s¨® por acatamento ¨¢ normativa anterior, retorne agora ao castel¨¢n. Pero dubidosamente dar¨¢ dobregado o profesorado m¨¢is comprometido. Rematar¨¢ por imporse a pol¨ªtica don't tell, don't ask: v¨®s caladi?os co pecado, que total ningu¨¦n vir¨¢ cheirar. No entanto, o debate sobre o galego ir¨¢ adormecendo nun curruncho do espazo p¨²blico, nun relaxado stand by.

A quen convir¨ªa reavivar o conflito ling¨¹¨ªstico? Para a direcci¨®n do PP esta lea ¨¦ unha cuesti¨®n de oportunismo m¨¢is ca de principios, as¨ª que ¨¦ de agardar que este partido no remexa no asunto deica as elecci¨®ns municipais. Tampouco ter¨¢ maior interese en rebeirar no caix¨®n o Partido Socialista, que nos ¨²ltimos tempos realizou un esforzo notable de rearme en relaci¨®n co idioma, plasmado na s¨²a participaci¨®n nas mobilizaci¨®ns c¨ªvicas, pero agora mesmo ten outros problemas, dabondo graves, cos que lidar. Canto ao BNG, vai ben servido co protagonismo -en gran parte merecido, pero noutra parte torpe e forzado- de que gozou a conta da reacci¨®n popular perante a ofensiva antigalego. Mergullado en liortas intestinas, arestora o forno nacionalista tampouco est¨¢ para moitos bolos.

- Dif¨ªcil balance. Se cadra a¨ªnda ¨¦ cedo para facer balance destes meses de batalla. O PP escorou cara a unha posici¨®n belixerante contra o galego, a¨ªnda que dunha banda a pantasma de Galicia Biling¨¹e lle permite aparentar unha posici¨®n m¨¢is centrada, e doutra banda, ¨¦ innegable que, coa entusiasta complicidade de certos medios de comunicaci¨®n, conseguiu tirar rendemento de prexu¨ªzos, medos e resistencias que, inerciais ou reinventados, est¨¢n m¨¢is vivos do que quixemos acreditar. ? dabondo significativo que a s¨²a ampla base electoral galegofalante non pasase factura ao PP pola groseira instrumentalizaci¨®n do idioma. A actitude dese electorado, na vella tradici¨®n autolesiva do pa¨ªs, denota un desalentador d¨¦ficit de conciencia ling¨¹¨ªstica da galegofon¨ªa tradicional, que o liderado do PP v¨¦n interpretando como unha carta branca. Por tanto, ¨¦ de temer que volver¨¢n a sorprendernos sabe o demo con que falcatruadas. Pero esa mesma actitude tam¨¦n pon de relevo o rotundo fracaso do nacionalismo neste eido, un fracaso ben dif¨ªcil de explicar: a s¨²a direcci¨®n espiritual, tan preocupada en marcar a li?a neste punto, est¨¢ obrigada a matinar en que leva facendo tan mal todos estes anos como para que non s¨® a maior¨ªa da Galicia galegofalante vote ao PP, sen¨®n que se abste?a de castigar as obscenas xogadas deste partido contra o idioma.

O Partido Socialista e o Bloque deber¨¢n tirar da amarga experiencia pasada a lecci¨®n de que non dispo?er dunha pol¨ªtica ling¨¹¨ªstica minimamente seria e ben integrada na cultura das respectivas organizaci¨®ns pode ter un custo alt¨ªsimo. O PSdG comezou a facer os deberes na conferencia de xu?o, pero falta por ver que este impulso te?a a necesaria continuidade ata callar nunha proposta de suficiente peso, que calle con forza na mentalidade e na axenda do partido. No BNG o debate sobre o idioma s¨²mase ao remu¨ª?o de intricadas controversias que ao remate van supo?er que ou ben o nacionalismo se pon ¨¢ altura das necesidades e os retos do pa¨ªs, ofrec¨¦ndose como ferramenta ¨²til para o progreso e atraendo os sectores m¨¢is din¨¢micos e innovadores, ou que, pola contra, decide arrecuncharse na melancol¨ªa, convert¨¦ndose nun chirimbolo enferruxado.

- As posici¨®ns do Bloque. Canto ¨¢ lingua, no BNG av¨¦ntanse posici¨®ns de todas as cores: desde a r¨ªspeta defensa, co dispositivo ret¨®rico de rigor, dos indeclinables principios ca¨ªdos do ceo da clarividencia ideol¨®xica e alleos ¨¢s realidades actuais, ata propostas de refundaci¨®n do proxecto e do discurso -minoritarias, pero mellor acollidas polas bases do que alg¨²ns gardi¨¢ns da ortodoxia quixeran acreditar-, pasando por tentativas revisionistas loables pero insuficientes, pois adoito parecen m¨¢is atentas a salvar certezas ca a afrontar de verdade os complexos desaf¨ªos de diante.M¨¢goa que a organizaci¨®n c¨ªvica m¨¢is potente, A Mesa, non aproveitase a ocasi¨®n para se reinventar fund¨ªndose no amplo movemento cidad¨¢n que ela animou, Queremos Galego, por mor de dar nova vida e m¨¢is alento a un proxecto cunha estimable traxectoria hist¨®rica (non exenta de sombras), que segue a ser necesario, pero que v¨¦n ofrecendo s¨ªntomas de esgotamento. A proliferaci¨®n de iniciativas nos ¨²ltimos tempos pon de vulto que est¨¢ a xurdir unha pluralidade de posici¨®ns que a organizaci¨®n non soubo acoller. En definitiva, a situaci¨®n esixe reflexi¨®n de fondo, cr¨ªtica ao tempo que repousada, arredada de personalismos, e refugando axustes de contas ou sempiternas pauli?as. Infelizmente, para ese debate xa non poderemos contar con dous valiosos medios, o semanario A Nosa Terra e o dixital Vieiros. Pero o momento non ¨¦ de deixarse vencer polo des¨¢nimo, sen¨®n de lanzar propostas capaces de facer pular azos in¨¦ditos e liberar frescas enerx¨ªas. Outramente, o galego corre risco de enfermar de stand by