Os papeis ciscados da emigraci¨®n

Se unha das cousas fundamentais para definir un pobo ¨¦ a s¨²a memoria, Galicia ten un problema. En Buenos Aires, a capital galega do exilio, poden atoparse de xeito esparexido milleiros de documentos que constit¨²en a base dende a que se poder¨ªa constru¨ªr un dos cap¨ªtulos m¨¢is importantes da historia pol¨ªtica e cultural galega do ¨²ltimo s¨¦culo.

O feito de que se atopen localizados non significa que resulte sinxelo acceder a eles. Domicilios particulares, centros sociais, bibliotecas e o Museo da Emigraci¨®n Galega son os lugares onde deber¨ªa procurar un investigador que desexase reconstru¨ªr a apaixonante historia do exilio galego en Arxentina. O problema ¨¦ que ter¨ªa moitas dificultades para atopar algunha orde nuns arquivos que foron constru¨ªdos por acumulaci¨®n e que requiren moito traballo e medios humanos para ser clasificados.

Un bo exemplo do estado desta memoria escrita dos exiliados ¨¦ o que acontece co importante arquivo que se atopa na casa do empresario, intelectual e galeguista Manuel Puente, un nome fundamental para entender como comenzou a construirse a nova Galicia que xurdiu na capital porte?a. O seu domicilio particular, habitado na actualidade pola s¨²a filla octoxenaria e o marido desta, ¨¦ un museo en si mesmo onde se atopan documentos de gran valor hist¨®rico xunto a exemplares ¨²nicos de libros e fotograf¨ªas que deixan constancia da presenza nesa casa de grandes figuras da pol¨ªtica e a cultura galegas no exilio. O destino deste importante arquivo ser¨¢ incerto cando os actuais ocupantes da casa deixen de estar al¨ª.

No Museo da Emigraci¨®n Galega (MEGA) o problema non ¨¦ tanto de espazo sen¨®n m¨¢is ben de recursos para poder clasificar os milleiros de documentos que os distintos centros galegos e persoas particulares foron deixando para o seu almacenamento. Ata o Centro Republicano Espa?ol entregou os seus fondos completos ao museo cando se produciu a s¨²a desaparici¨®n. As boas intenci¨®ns non semellan suficientes para clasificar como se deber¨ªa un conxunto de documentos desta importancia.

Mentres que en Galicia abren as s¨²as portas inmensos contedores culturais supostamente preparados para albergar e clasificar documentos de todo tipo, a¨ªnda que ¨¢s veces sen unha funci¨®n definida, na Arxentina amoreanse os problemas para conservar axeitadamente unha parte tan importante da historia deste pa¨ªs.

Quiz¨¢is o que falte sexa di¨¢logo e m¨¢is colaboraci¨®n entre ambas as d¨²as beiras do Atl¨¢ntico para lograr a conservaci¨®n e ordenaci¨®n destes arquivos, que corren serio risco de esquecemento. Un luxo que Galicia non se pode permitir.