O galeguismo vigu¨¦s

No 1972 comprei un exemplar de Galicia como tarea, do Valent¨ªn Paz Andrade. Era un libro marabilloso pois aquel galeguismo trataba de n¨²meros, de econom¨ªa. Polo mesmo ano souben do Camilo Nogueira, que seica era un enxe?eiro galeguista que estaba cos traballadores. De Vigo chegaban os aires m¨¢is novos e en¨¦rxicos da esquerda e do galeguismo, vi?a un galeguismo de iniciativa e non de resistencia. Distinto. Sempre foi as¨ª. ? forza nunha cidade onde os obreiros no 36 resistiron armados d¨ªas na Rusia pequena aos fascistas. Vigo sempre foi moito Vigo.

En Vigo ¨¦ onde se dan os primeiros movementos tras a guerra para reconstruir o galeguismo pol¨ªtico e, finalmente, o galeguismo cultural. Al¨ª van parar as poucas enerx¨ªas dispersas por aquel pa¨ªs aterrorizado que se chamou posguerra. Al¨ª se refunda a literatura en lingua galega despois da guerra e al¨ª nace tam¨¦n unha nova xeraci¨®n que anova a nosa literatura. Un grupo de escritores que nega o sometemento e o franquismo cultural, unha xeraci¨®n de escritores e escritoras tremendamente moderna. Vistos con perspectiva, os anos cincuenta do pasado s¨¦culo foron unha d¨¦cada decisiva para a nosa literatura. Os anos cincuenta e Vigo.

Un Vigo din¨¢mico que daba intelectuais comprometidos que sab¨ªan de letras e mais tam¨¦n de n¨²meros e de econom¨ªa, intelectuais empresarios. Nun pa¨ªs que quixese ter presente e futuro a memoria de Xaime Illa Couto hab¨ªa ser m¨¢is escoitada e atendida. Aquel espertar da nosa cultura xuntou a d¨²as xeraci¨®ns, unha que nac¨ªa e outra que vi?a do tempo da II Rep¨²blica e ti?a unha forte cultura c¨ªvica. O galeguismo republicano foi unha feliz uni¨®n do idealismo galeguista, que se fixo m¨¢is c¨ªvico, co optimismo esperanzado daquel tempo e deu froito a algo tan valioso como empresarios galeguistas. Idealistas.

Custa hoxe ver algo diso entre n¨®s; c¨²stanos imaxinalo, mesmo. Hai excepci¨®ns contadas, mais o conxunto do noso empresariado actual non sinte resposabilidade ningunha con Galicia. Completamente irresponsabeis respecto do pa¨ªs. Nesa desgraza as culpas est¨¢n repartidas e empezan polos propios empresarios. Por¨¦n moita responsabilidade tena o nacionalismo galego.

O galeguismo pol¨ªtico renacido no curso dos anos sesenta e primeiros setenta non puido ser a continuidade do galeguismo republicano. Naceu marcado polos l¨ªmites do franquismo que encerraban mentalmente a todos, tam¨¦n aos antifranquistas. O triste ¨¦ que desde aquela non foi quen a sa¨ªr deses l¨ªmites. ? unha ideolox¨ªa e unha cultura pol¨ªtica que arrastra a¨ªnda a r¨¦mora daquel pasado fundacional nun tempo triste, ignorante e provinciano que xa desapareceu hai tempo. O galeguismo como corrente pol¨ªtica segue ¨¢ espera de transformarse nunha fonte de esperanza que crea novamente intelectuais de letras e de n¨²meros. Como Valent¨ªn Paz Andrade, po?o por caso.