¡®Aquilinaria carballesa¡¯

Constataba (Aquilino non era guai) o equivocado trato ¨¢ obra de Aquilino Iglesia Alvari?o nos libros de texto, a reproducir a idea dominante do que ¨¦ e mais do que non ¨¦ a Literatura Galega. Atribu¨ªao ¨¢ doenza sectaria da nosa literatura, m¨¢is acusada desde os anos setenta, e como un xa leva d¨¦cadas a predicar a autonom¨ªa da literatura das ideolox¨ªas e causas pol¨ªticas non insisto.

Mais, e que ocorre coa outra figura citada, Carvalho Calero? En palabras s¨²as, foi excomungado en vida e as¨ª permanece. O respect¨¢bel Dr. Carballo pasou a ser visto como un tem¨ªbel Mr. Carvalho cando encarnou en si propio un debate hist¨®rico da nosa lingua. Carballo interiorizou na s¨²a propia vida o dilema dram¨¢tico entre d¨²as posturas enfrontadas, o isolacionismo e o reintegracionismo. As d¨²as te?en base filol¨®xica e argumentos, as d¨²as pretenden a supervivencia da lingua galega nun contexto desesperanzador.

A Espa?a plural de Zapatero foi un ¨²ltimo intento de correxir ¨¢ deriva integrista da democracia espa?ola, identificada xa dun modo exclusivo co castel¨¢n. Reafirmado o espa?olismo nos dous grandes partidos e coa cr¨®nica debilidade do nacionalismo galego, o futuro desta lingua ¨¦ de preocupar.

Toda lingua precisa para existir a garant¨ªa dun Estado, m¨¢xime cando fica dentro dun Estado cunha ideolox¨ªa contraria a esa lingua. En l¨®xica, procurar a supervivencia do galego desde o isolacionismo conduce necesariamente ¨¢ procura dun Estado galego independente separado da Espa?a . E desde o reintegracionismo conduce a procurar o abeiro e as garant¨ªas de diverso tipo que lle ofrecer¨ªan no mundo Portugal, Brasil e demais Estados de fala portuguesa. Deixo a consideraci¨®n se ese ¨¦ un horizonte realiz¨¢bel e desex¨¢bel.

Nos comezos da autonom¨ªa e da institucionalizaci¨®n do galego abriuse ese dilema cunha urxencia que precipitou o enfrontamento, impediu debate de vagar para chegar a un consenso. Houbo vencedores e vencidos, como en toda guerra civil. Carvalho foi un deles e citar o seu nome ¨¦ tab¨², mais as condici¨®ns de rendici¨®n ou o parte final de guerra non reflicte a verdade das cousas, s¨® indica quen ga?ou a contenda. Ricardo Carvalho Calero, deixando de man mais sen esquecer o seu compromiso militante co pa¨ªs e coa lingua, ofreceu raz¨®ns sobre o porvir da lingua e unha obra cient¨ªfica de grande valor: a s¨²a historia da literatura contempor¨¢nea ¨¦ un exemplo de rigor sen comparanza na nosa lingua. Canto ¨¢ s¨²a obra literaria, ten valor hist¨®rico e ¨¦ literariamente valiosa. Se o mandamos ao inferno ou se o esquecemos, perdemos.