Morre a persoa, perdura o personaxe

O franquismo foi literatura. Foi un relato que o r¨¦xime, co pais enteiro encerrado do mundo, meteu nas mentes das xeraci¨®ns posteriores que non viviran na Rep¨²blica e non co?eceran outra realidade que a daquela Espa?a. Para esas xeraci¨®ns, aquel relato, un pesadelo habilmente constru¨ªdo con literatura, era a realidade. O franquismo non foi unha ditadura, foi un sistema totalitario que era dono dos corpos e tam¨¦n das mentes (os sistemas totalitarios precisan obrigadamente da literatura). Naquel conto, a protagonista era unha Espa?a castellano cristiana, heroica e espl¨¦ndida, e esta ti?a que defenderse dos seus inimigos: os roxos e os separatistas, que un¨ªan as s¨²as forzas contra Espa?a. Nese contubernio nefasto destacaba un monstro da raza do comunismo dos comunistas! Daquel inferno emerx¨ªa un demo principal, Santiago Carrillo.

O franquismo foi un conto de medo e Carrillo era un personaxe daquel conto, o monstro. E dicimos que o franquismo foi un conto de medo e foino tam¨¦n para os antifranquistas, que tam¨¦n moraban naquel pesadelo. Mais eles ti?an un relato contrario: o monstro era Franco, amo dun inferno sanguento que xa probara que era ben real. Franco era o amo dos contos e das vidas, sent¨ªase forte dabondo como para aturar aquel peso ( e, con todo, aquel home cativo demostrou unha dureza inaudita, un abismo dentro que non deixa de fascinar). Por¨¦n, poucas persoas hab¨ªan querer ser un personaxe tan odiado e tan cargado de acusaci¨®ns. De seguro que Carrillo tampouco; as¨ª e todo, el parec¨ªa levar esa carga con verdadeira calma.

O curioso ¨¦ que Carrillo tam¨¦n era un personaxe nesoutra historia, a historia familiar dos comunistas: el tam¨¦n era o malo. Desenvolv¨ªa o personaxe do traidor dentro dunha historia de intrigas, purgas, disidencias... Se se considera o tama?o da carga hist¨®rica que levou xunto coa capacidade para sobrevivir e loitar pola s¨²a supervivencia pol¨ªtica, veremos que a figura de Carrillo ¨¦ un verdadeiro peso pesado como personaxe literario.

Claro que o que lle d¨¢ car¨¢cter literario, o que o fai definitivamente suxestivo ¨¦ ser un comunista. O comunismo ¨¦ algo m¨¢xico, madialeva. Marx calificouno como unha pantasma que comezaba a percorrer a Europa. E sempre conservou algo de fantasmal, cousa m¨¢xica que trata dunha mestura de profec¨ªa, ameaza, sangue e esperanza de redenci¨®n. Desaparecido o mundo comunista, tanto os estados que ostentaban encarnalo como a inmensa maior¨ªa dos seus seguidores nos outros estados, a¨ªnda hoxe a palabra ¡°comunismo¡± corta o ar cando se pronuncia. Unha profec¨ªa antiga e t¨¦mera, a ese tempo e ese mundo seguir¨¢ a pertencer a figura de Carillo. A quen enterraron foi a Santiago, aquel rapaz de Gij¨®n.