Autosuficientes pero universais

Houbo un tempo en que estar ao d¨ªa do que se coc¨ªa na m¨²sica pop galega era cousa de nenos. Incluso en ¨¦pocas douradas coma as de Andr¨¦s Do Barro e Voces Ceibes, os tempos da movida viguesa ou os non tan lon- xanos do brav¨², os grupos pod¨ªan ser contados cos dedos das mans. Hoxe a cousa est¨¢ bastante m¨¢is complicada. Este ano que rematou, polo n¨²mero de bandas nacidas -e confirmadas-, polo n¨²mero de discos editados e polo incesante bulir de concertos e pecaminosa promiscuidade musical, vai ser sen d¨²bida un punto de inflexi¨®n na historia da nosa m¨²sica: nunca tantos grupos houbo; nunca tantos estilos se fixeron; nunca con tanta normalidade se empregara o galego; e sobre todo, nunca a escena galega fora tan autosuficiente e, paradoxalmente, tan universal.

A asignatura pendente da m¨²sica electr¨®nica est¨¢ superada e agora t¨ªnguese de eclecticismo

Nunca tantos grupos houbo, tantos estilos se fixeron e tanto se empregou o galego

Logo de catro d¨¦cadas de ensaios exitosos no tempo pero fallidos na continuidade, a m¨²sica pop galega ten atopado soluci¨®n a moitos dos seus problemas estructurais nas novas tecnolox¨ªas. As hist¨®ricas eivas das que adoec¨ªa -principalmente a falla dunha industria discogr¨¢fica propia con potencia suficiente- v¨ªronse solventadas coa democratizaci¨®n da inform¨¢tica e a Rede. Hai 10 ou 20 anos a ¨²nica v¨ªa para que unha nova banda galega editase un disco era ter a sorte de conseguir un contrato discogr¨¢fico co que mecenar a s¨²a carreira. A d¨ªa de hoxe as cousas te?en mudado de xeito considerabel e calquera banda pode gravar o seu propio disco -mesmo na casa en certos estilos- e autoeditalo -tanto f¨ªsicamente como na rede- chegando ao seu p¨²blico potencial sen pasar por intermediario alg¨²n.

Tam¨¦n a Rede ¨¦ respons¨¢bel en certa medida da inxente cantidade de grupos que poboan a heterox¨¦nea escea galega -nada menos que 349 grupos se presentaron ¨¢ recente convocatoria do IGAEM da prometedora Rede Galega de M¨²sica ao Vivo- como propiciatoria dunha maior cultura musical e intercambio de influenzas entre a mocidade do pa¨ªs. Calquera adolescente galego pode hoxe ter entre os seus grupos favoritos un da terra, independentemente do estilo co que comungue. A ampla riqueza da nova escea galega perm¨ªteo, por fin, felizmente.

Unha das asignaturas pendentes da escena pop galega era a m¨²sica electr¨®nica, non tanto na s¨²a faceta m¨¢is purista, onde xa colleramos o tren hai tempo grazas a pioneiros coma Prozac e as moitas propostas que xiran ao redor da escena electr¨®nica viguesa. Onde realmente andabamos coxos e a destempo co que acontec¨ªa no exterior era na mestura bastarda con outros estilos contempor¨¢neos. Un dos discos do ano, Far from perfect, dos coru?eses 6PM certifica por fin a chegada definitiva da m¨²sica galega ao s¨¦culo XXI na dificil arte de mesturar instrumentos ac¨²sticos con instrumentos de silicio. Non foron os primeiros -xa anteriormente nos ti?an regalado fermosas melod¨ªas sint¨¦ticas os lucenses Humanoid e o compostel¨¢n Apenino dende o selo Jabalina Records- e tampouco est¨¢n s¨®s. Este ano viron a luz os debuts doutros compa?eiros de xeraci¨®n e est¨¦tica coma os lucenses Kimuru - Todas las naves espaciales son de pl¨¢stico- e Zimmer103 -Hattrick!-, os compostel¨¢ns Fanny+Alexander -Lusco e fusco- e unha das grandes sorpresas do ano, Projecto Mourente co seu tecno pop en galego de Baixo os eucaliptos.

Pero non s¨® se tende ao crossover dende a electr¨®nica. O eclecticismo de formaci¨®ns tan dif¨ªciles de etiquetar coma Galegoz -nacidos coma un grupo virtual a imaxe dos brit¨¢nicos Gorillaz e finalmente levados ¨¢ vida real-, Colectivo Oruga ou os enormes Lamatumb¨¢ as¨ª como a vontade experimentadora de propostas coma Tel¨¦maco -segundos clasificados no concurso Gzcrea deste ano- ¨¦ boa mostra de que as barreiras interestil¨ªsticas e o aburguesamento formal xa non te?en lugar na m¨²sica contempor¨¢nea galega, outro feliz s¨ªntoma da s¨²a vocaci¨®n universal.

Aos amantes do pop m¨¢is cl¨¢sico -ou mesmo do m¨¢is alternativo- xa non lles ser¨¢ necesario escrutar as p¨¢xinas da New Musical Express na percura do ¨²ltimo hype chegado das Illas. Coa producci¨®n nacional van ter de sobra: dende o sinxelo pero exquisito pop ac¨²stico de Como un maldito guisante, o moi loubado debut dos baionenses Ni?o y Pistola, at¨¦ o escuro e elegante pop de Reel #1, primeiro longo dos vigueses CatPeople, pasando pola saudade pop e shoegazer dos grovenses Nadadora, o power pop de The Homens e Bang 74, o pop sixties de Quant, Phantom Keys e Megapurple Sex Toy Kit, o m¨¢is guitarreiro de Igloo, Moon Cresta, The Majestics e Islabikini e os sons planetarios dos ourens¨¢ns Annie Hall.

Mesmo se o escrutado non ¨¦ a NME sen¨®n a Rolling Stone, a oferta segue a ser inabarc¨¢bel para un ouvinte pouco aplicado: dende a Americana de Sevigny co seu moi aplaudido Melancoholic at¨¦ a mirada new wave do What's Up -primeiro longo dos ex-Elephant Band MEU-, pasando polo rock n' roll cl¨¢sico dos pontevedreses Sugar Mountain, o fun rock de Loretta Martin e Dr. Funkstein, o son garaxeiro dos herculinos Junk Food, a fonda pegada dos 90 de The Lonely, Dreams of Dolly Sheep e Sweet Oblivion e o prometedor rock en galego de Ataque Escampe, Snatch e Trifulka.

Tam¨¦n os siareiros da experimentaci¨®n vangardista te?en o seu espazo nesta nova escena galega en propostas de guitarras ruidistas coma as de Tri¨¢ngulo de Amor Bizarro -que editar¨¢n o seu debut a comezos de 2007 con Mushroom pillow-, Noise Project ou os compostel¨¢ns Sebastopol, sen esquencer o post-rock de Hanom Ausse e Os Deuteronistas, eternos semifinalistas no concurso de maquetas do Festival de Benic¨¤ssim.

Nos sons m¨¢is duros e acelerados, onde hai boa tradici¨®n e un panorama ben nutrido, est¨¢n aparecendo novas bandas que, m¨¢is que relevar, engrosan as numerosas filas xa existentes. As guitarras saturadas parecen ser as que m¨¢is fidelidade e constancia est¨¢n demostrando, con grupos coma Z?nzar, Skacha ou Ruxe-Ruxe que, tr¨¢s vinte, quince e dez anos de carreira respectivamente, ve?en de editar novo disco en 2006. Todo un r¨¦cord que de seguro queren igualar as novas bandas de inspiraci¨®n punk e rock coma Iribarnes, Skarmento, Los Santos ou High Hierras, al¨¦n dos m¨¢is veteranos Samesugas, Soak e Tiro na testa.

Tradicionalmente o rock, a mestizaxe e os ritmos xamaicanos adoitaban monopolizar a producci¨®n musical na nosa l¨ªngua. En certa maneira segue sendo as¨ª: a¨ª temos a conexi¨®n Coru?a-Vigo-Kingston do bo¨ªsimo ska tradicional de Dandy Fever e Transylvanians e o ska punk de xovenc¨ªsimas bandas coma Trapallada e Dakidarr¨ªa.

Pero nos ¨²ltimos tempos comezamos a escoitar a nosa l¨ªngua en practicamente calquera estilo, lonxe de encasillamentos pol¨ªticos e/ou est¨¦ticos. A longa lista xa citada hai que sumar agora a bandas de metal como NAO, Al¨¦n, Ofensiva, Presencia Zero ou Fungo e formaci¨®ns de hip hop coma Dios ke te crew, Os Trasnos de Moscoso ou a banda de Compostela Nonresidentz/Malandr¨®meda. Dous estilos, o metal e o rap, nos que o galego ten pasado de ser rara avis a ter, por fin, unha presenza importante.

A este extenso cat¨¢logo de novas propostas hai que engadir os numerosos proxectos de vellos co?ecidos reinventados para o novo s¨¦culo. A¨ª temos os casos dos siniestros Juli¨¢n Hern¨¢ndez, que acaba de editar un disco en compa?a do acordeonista dos Diplom¨¢ticos baixo o nome de Transportes Hern¨¢ndez y Sanjurjo, e Miguel Costas, que anda enredando coa s¨²a nova Banda Turca. Na mesma situaci¨®n se achan os ex Heredeiros To?ito de Poi e Javi Maneiro cos seus proxectos respectivos, A Banda de Poi e Jab¨®n Blue, e ilustres da escena ourens¨¢ dos 80 -Cosecha Roja e La Rosa- agora coma Burgas Beat e Mag¨ªn Blanco.