Olladas novas

Son dunha mesma xeraci¨®n, case todos arredor dos 30 anos, e a maior¨ªa formouse en Galicia, na Facultade de Belas Artes de Pontevedra. Pero non constit¨²en (nin o pretenden) un grupo compacto. O seu labor art¨ªstico ¨¦ unha mestura moi propia da ¨¦poca. M¨¢is co?ecidos f¨®ra que aqu¨ª, o seu obxectivo ¨¦ achegar a arte a un p¨²blico m¨¢is amplo dentro de Galicia.

A maior¨ªa deles encarnan o paradoxo de ser m¨¢is co?ecidos f¨®ra de Galicia

Unha nova xeraci¨®n de artistas galegos comezou a cami?ar nos ¨²ltimos anos e agora at¨®pase ante a tarefa de facerse visible para un p¨²blico m¨¢is amplo ca minor¨ªa de persoas que se interesan a cot¨ªo polas cuesti¨®ns relacionadas coa arte contempor¨¢nea. Para afrontar con garant¨ªas este reto, os novos creadores galegos te?en coma primeiro obxectivo poder vivir do seu traballo e non verse limitados polo esforzo que a¨ªnda sup¨®n para moitos deles a procura de cartos para dedicarse en exclusiva ¨¢ creaci¨®n art¨ªstica.

O panorama mudou moito nos ¨²ltimos anos coa apertura de grandes centros coma o CGAC de Santiago e o MARCO de Vigo, pero a maior¨ªa dos artistas coincide en sinalar que segue a ser complicado desenvolver unha carreira art¨ªstica en Galicia e mesmo alg¨²ns sinalan que hai m¨¢is oportunidades de facela desde o estranxeiro. Cidades coma Berl¨ªn ofrecen aos artistas a posibilidade de ter un estudio propio a un prezo m¨¢is asum¨ªbel que nunha capital galega e, ademais, noutros pa¨ªses existe unha rede de coleccionistas e un mercado da arte m¨¢is asentado que lles permite colocar a s¨²a obra no mercado con m¨¢is facilidade. Iso si, todos coinciden en que estas carencias non se limitan a Galicia sen¨®n que afectan a toda Espa?a.

Malia ¨¢s dificultades, Galicia conta nestes momentos cun bo n¨²mero de artistas novos que realizan un traballo con proxecci¨®n exterior e que expo?en con regularidade en museos e galer¨ªas espa?olas e internacionais. A maior¨ªa deles sa¨ªu da facultade de Belas Artes de Pontevedra e un bo n¨²mero estar¨¢ presente a trav¨¦s de galer¨ªas galegas e doutros puntos de Espa?a na pr¨®xima edici¨®n de ARCO, unha das feiras de arte contempor¨¢nea m¨¢is importantes de Europa que se celebra en Madrid a mediados de febreiro.

O que semella paradoxal e que a maior¨ªa destes creadores, ben considerados pola s¨²a calidade nos c¨ªrculos art¨ªsticos espa?ois, son grandes desco?ecidos para o p¨²blico galego. Unha das raz¨®ns pode ser que as s¨²as obras xa non se poden introducir en compartimentos estancos. A maior parte destes artistas combina nas s¨²as pezas a fotograf¨ªa, a instalaci¨®n, o debuxo, a pintura e a escultura. Practicamente ning¨²n deles gusta de definirse de xeito exclusivo coma pintor ou fot¨®grafo, e moitos utilizan as novas tecnolox¨ªas para investigar novas v¨ªas de produci¨®n dentro da arte contempor¨¢nea.

A exposici¨®n Urbanitas, celebrada o pasado ano no museo MARCO de Vigo, reuniu pezas de moitos destes artistas que est¨¢n comezando a escribir una nova p¨¢xina na arte que se fai desde Galicia. Neste caso trat¨¢base de reunir a creadores que se interesaban por reflectir nas s¨²as obras aspectos da vida nas cidades, pero quizais un dos riscos distintivos dos novos artistas galegos sexa que non forman un grupo homox¨¦neo. Afastados das caracter¨ªsticas com¨²ns que identificaban ¨¢ ¨²ltima gran xeraci¨®n da arte galega, Atl¨¢ntica, cada un deles traballa de forma independente e non ¨¦ f¨¢cil atopar nas s¨²as obras sinais que as distingan das doutros xoves creadores europeos.

Os cinco artistas dos que se falan a continuaci¨®n non son m¨¢is ca unha mostra da riqueza e variedade que presenta actualmente o panorama da arte en Galicia

VICENTE BLANCO (Cee, 1974) Arte para entender o mundo

A s¨²a motivaci¨®n ¨¢ hora de traballar ¨¦ axudar ao espectador a que resposte preguntas sobre o mundo en que vivimos. "A arte ¨¦ dif¨ªcil de entender porque tratamos de ofrecer alternativas para entender a realidade de forma diferente", di As s¨²as obras m¨¢is co?ecidas son aquelas nas que combina o debuxo e o v¨ªdeo, pero Blanco non gusta das etiquetas e sinala que utiliza tam¨¦n a pintura ou a fotograf¨ªa segundo o que intente reflectir en cada momento.

O artista coru?¨¦s estudou en Pontevedra e completou a s¨²a formaci¨®n en Bilbao y California. Actualmente pasa a metade do ano en Berl¨ªn e os outros seis meses en Galicia. A s¨²a visi¨®n sobre o estado actual e o futuro da arte en Galicia non semella moi optimista: "O problema da cultura en Espa?a ¨¦ que a cultura est¨¢ demasiado politizada. Non existe unha xesti¨®n privada como ocorre noutros pa¨ªses. Aqu¨ª cando chega outro partido pol¨ªtico ao poder o que fai e cambiar todo o que fixo o Goberno anterior". Tam¨¦n se amosa cr¨ªtico coa construci¨®n de grandes infraestruturas culturais para as que non existe un destino preciso. "O outro d¨ªa estiven cun alem¨¢n que visitou Santiago e non se explicaba que fosen a constru¨ªr unha Cidade da Cultura tan grande cando a estaci¨®n de ferrocarril ¨¦ tan pequena. Eles te?en outra mentalidade", explica.

VICTORIA DIEHL (A Coru?a, 1978) Estatuas que cobran vida

Malia ¨¢ s¨²a xuventude, a traxectoria desta artista coru?esa xa incl¨²e unha estancia dun ano en Roma e exposici¨®ns na propia capital italiana e proximamente en Mil¨¢n e Viena. Diehl realiza fotograf¨ªas de esculturas cl¨¢sicas sobre as que realiza un traballo de retoque dixital. Nun principio os cambios realizados nas imaxes eran moi sut¨ªs, pero pouco a pouco vai evolucionando at¨¦ dotar ¨¢s estatuas de m¨¢is humanidade. Un dos obxectivos do seu traballo e afondar na idea do dobre do ser humano, un dos temas de sempre da escultura.

Entre os incentivos que atopou para seguir adiante coa s¨²a carreira art¨ªstica figuran os numerosos premios que recibiu e o apoio do tam¨¦n fot¨®grafo e profesor da facultade de Pontevedra Manuel Send¨®n. A pesares de que por raz¨®ns persoais Diehl se est¨¢ instalando en Madrid, ela cre que ¨¦ posible traballar no mundo da arte desde Galicia, a¨ªnda que tam¨¦n ¨¦ necesario sa¨ªr f¨®ra para co?ecer outras cousas. "A mi?a estad¨ªa en Roma foi moi importante para o meu traballo", apunta unha artista que sorprende pola orixinalidade da s¨²a proposta est¨¦tica.

FRAN HERBELLO (Menzinken, Suiza, 1977) Taxidermista de corpos

O que comezou como un xogo acabou por converterse no sinal de identidade do traballo dun artista que esculpe fotograf¨ªas en branco e negro nas que aparecen corpos humanos ou extremidades con costuras que emparentan o seu traballo co dun taxidermista. A iron¨ªa ¨¦ un dos riscos distintivos na obra de Herbello, que non ten problemas ¨¢ hora de cambiar de rexistro e producir pezas radicalmente distintas coma a que expuxo durante a s¨²a presenza no Espacio Anexo do Marco.

O artista, fillo de emigrantes, tam¨¦n estudou en Pontevedra e, como sucedeu con Victoria Diehl, recibiu o apoio de Manuel Send¨®n para profundar no cami?o que iniciou co seu traballo. Sen recorrer a explicaci¨®ns cr¨ªpticas, Herbello comenta que unha das raz¨®ns que o levou a apostar por imaxes impactantes na s¨²a produci¨®n foi a de chamar a atenci¨®n do p¨²blico e dos cr¨ªticos. As s¨²as opini¨®ns sobre o futuro da arte galega transmiten pesimismo pero con humor, un pouco coma as s¨²as pezas. "Non ¨¦ doado sa¨ªr adiante coma artista en Galicia, a¨ªnda que o CGAC e o MARCO est¨¢n tratando de axudar aos mozos", sinala.

RUBEN RAMOS (Santiago, 1978) Ruptura das disciplinas cl¨¢sicas

Investigar sobre o concepto do paso do tempo ¨¦ unha das preocupaci¨®ns centrais da obra deste artista compostel¨¢n para o que as distintas disciplinas art¨ªsticas non existen como tales e por iso fai combinaci¨®ns aparentemente imposibles entre elas. Unha das obras que mais chamou a atenci¨®n na mostra Urbanitas foi unha peza s¨²a que consist¨ªa nunha orquestra formada por pequenas pantallas nas que aparec¨ªan m¨²sicos de r¨²a de diversas cidades.

Ramos dubida que o papel dos grandes museos galegos sexa o de apoiar os artistas novos sen¨®n m¨¢is ben o de facer boas exposici¨®ns e organizar actividades de formaci¨®n que os mozos poidan aproveitar. En todo caso, tras a s¨²a experiencia como estudante nos pa¨ªses n¨®rdicos, cre que resulta m¨¢is sinxelo traballar coma artista no estranxeiro que en Galicia. "De calquera xeito, o m¨¢is importante para un artista non son os apoios que te?a sen¨®n a s¨²a vontade de sa¨ªr adiante", apunta

CARME NOGUEIRA (Vigo, 1970) A arte coma terreo de conflito

A instalaci¨®n combinada con fotograf¨ªa ¨¦ o terreo no que se move esta artista viguesa que estudou en Salamanca e Valencia e actualmente reside en Pontevedra. O leitmotiv do seu traballo son os clix¨¦s representativos e entende a actividade art¨ªstica coma un lugar conflitivo dentro da organizaci¨®n do mundo que nos arrodea.

Nogueira ten moi claro que as posibilidades de profesionalizaci¨®n do traballo art¨ªstico son sempre complicadas. "A min g¨²stame que me paguen polo meu traballo pero non me gustar¨ªa que por iso se convertera nunha actividade mercantilista", explica. Ademais, considera que os artistas est¨¢n moi acostumados a que lles dean as cousas xa feitas e reivindica un cambio de actitude porque "non podemos quedarnos sentados agardando a que nos descubran".