Dos arquivos de Blanco Amor

Nunha hipot¨¦tica enquisa sobre os narradores en galego m¨¢is importantes do s¨¦culo XX, a presenza Eduardo Blanco Amor, xunto ¨¢ figura indiscutida de ?lvaro Cunqueiro, estar¨ªa practicamente garantida. Sen embargo, a produci¨®n po¨¦tica do autor d'A esmorga adoita ficar nun segundo plano, cando non ser ignorada. O rescate que o Pen Clube, en cooedici¨®n coa editorial Galaxia, emprende en Ars amandi ten que ver coa recuperaci¨®n da poes¨ªa de Blanco Amor (Ourense, 1897 - Vigo, 1979).

"A Eduardo Blanco Amor sempre se lle achacou un profesionalismo de escritor", sinala o repons¨¢bel da edici¨®n de Ars amandi e presidente do Pen Clube, Lu¨ªs Gonz¨¢lez Tosar, "pero nestes poemas vemos os sentimentos do home". Os oito cadernos e os poemas soltos en castel¨¢n recollidos no volume est¨¢n, na s¨²a meirande parte, dedicados a amantes e parellas.

Logo da "carta proloquio" do editor Gonz¨¢lez Tosar e dun estudo de Lu¨ªs P¨¦rez Rodr¨ªguez sobre "a poes¨ªa amatoria" do autor, Ars amandi abr¨¦se con Poemas del ?ngel, o poemario explicitamente er¨®tico que Blanco Amor dedicou, en 1968, a ?ngel Chamarro. Chamarro, que na actualidade reside en Barcelona, gardaba o manuscrito da obra. "Case toda a obra que conforma Ars amandi atop¨¢base no arquivo Blanco Amor da Deputaci¨®n de Ourense", explica Gonz¨¢lez Tosar, "ag¨¢s, por exemplo, Poemas del ?ngel, que estaban en mans do seu destinatario, ?ngel Chamarro". A traxectoria que debuxa o volume do Pen Clube arrinca no ¨²ltimo escrito e remata na obra de adolescencia, titulados polo propio Blanco Amor Poemas adolescentes.

"Os Poemas adolescentes, dedicados a amantes, escribiunos entre 1915 e 1922, cunha tem¨¢tica amorosa", relata o coidador da edici¨®n, "e xuntounos nun caderno manuscrito en 1940, cando viv¨ªa en Buenos Aires, para agasallarllos a Agust¨ªn Caballero Moy". Aqueles Poemas adolescentes inclu¨ªan un limiar redactado polo autor, no que evidenciaba a s¨²a condici¨®n de "s¨ªmbolos y por veces claves sagradas de formas ¨ªntimas de vida". A homosexualidade de Eduardo Blanco Amor aparece ao longo dos oito poemarios reunidos en Ars amandi.

Non todos os traballos po¨¦ticos do libro estaban in¨¦ditos. A colecci¨®n Sonetos actuales publicouse, en 1943, na revista do exilio republicano espa?ol de Buenos Aires Espa?a Libre. "Con todo, a versi¨®n que ofrecemos ¨¦ a partir dun manuscrito que difire da versi¨®n publicada", asegura Gonz¨¢lez Tosar. O proceso de escrita de Eduardo Blanco Amor era, en palabras do editor de Ars amandi, complexo. "Escrib¨ªa a man, logo pas¨¢bao a m¨¢quina, ¨¢s veces publicaba e despois a¨ªnda pod¨ªa volver corrixir os temas". "Organizar os materiais deste libro foi terribelmente dif¨ªcil", afirma Tosar.

Para Gonz¨¢lez Tosar, as 11 cuartillas sen data e in¨¦ditas de Baladas del joven y la muerte gardan "o maior interese desde o punto de vista literario". Os sonetos autobigr¨¢ficos de El camino, Sonetos Andinos -escritos na d¨¦cada dos 40 en Chile-, Crispaciones del Tr¨®pico -para Rafael Alvarado e sa¨ªdos ¨¢ luz en El Nacional de Caracas- e Los s¨ªmbolos -catro sonetos que se leran en p¨²blico a trav¨¦s do peri¨®dico Acci¨®n Gallega en 1920-, xunto a composici¨®ns soltas, completan a edici¨®n do Pen Clube e de Galaxia, a editora propietaria dos dereitos de Eduardo Blanco Amor.

"A nosa idea inicial era publicar unicamente Poemas del ?ngel", conta Lu¨ªs Gonz¨¢lez Tosar, "pero logo reunimos nun libro toda unha obra reveladora, dura, de erotismo expl¨ªcito, e case in¨¦dita".