Un pintor antes co?ecido como Quique Bordell

Visceral B. ou o Artista Co?ecido Denantes Coma Quique Bordell, o Doutor Faustroll, o Bacab¨² Invisible, e o Demo sabe c¨¢ntas cousas m¨¢is. In¨²til, secas¨ª, procurar en Internet calquera desas personaxes nas que el viu os seus reflexos. Moi pouca xente -en Galicia, en Espa?a, mesmo en Estados Unidos- co?ece a este creador lucense, autodidacta que ¨®s dezaoito anos abandonou o mundo do c¨®mic e do rock para exorcizar as s¨²as pantasmas por medio do pincel. Mais a que o co?ece, a que ama a s¨²a obra con delirante afecci¨®n, teno por unha lenda. Un supervivente de si mesmo, na li?a dos "xenios marxinais". E con raz¨®n.

Se nos atemos ¨®s conceptos que contin¨²an a barallar os estudosos do art brut ou outsider art... Mellor a¨ªnda: se nos atemos ¨® que el pensa de si e dos seus traballos/trebellos, non hai nada que nos impida irmandar a B. con W?lfli, Alo?se, Verbena ou Gn?dinger. Sabendo, iso si, que todos eses visionarios compulsivos pos¨²en cadanseu xacer intransferible.

"O ¨¦xito ¨¦ a peor desgraza que lle pode acontecer a un artista"

No seu estudo hai 300 cadros, "o compendio de seis anos sen alcohol"

Por exemplo, esta cita de Roger Cardinal semella escrita coidando en B. Por iso paga a pena transcribila: "A interioridade ¨¦, xaora, a clave da mentalidade do aut¨¦ntico marxinal, cuxa obra xorde mormente de maxinar e matinar. Navegando a golpe de intuici¨®n, o creador espont¨¢neo s¨® atende ¨® seu rumbo particular, prescindindo ledamente de convencionalismos tales coma as regras da perspectiva, a t¨¦cnica correcta ou os materiais tradicionais (...) Ese ¨¦ o senso no que a obra de arte afirma a s¨²a existencia coma refuxio, cidadela defensiva, ni?o ¨ªntimo, pois a caracter¨ªstica inequ¨ªvoca dos mellores artistas marxinais estriba en artellar un mundo alternativo integral, unha cosmolox¨ªa propia".

Non rematan a¨ª as semellanzas de B. con eses solipsistas, por outra banda, tan, tan ¨²nicos. Se estes adoitan empregar os materiais m¨¢is dispares, impropios, mesmo desprezables, B. devece polo acr¨ªlico, a madeira, a pasta de papel, os refugos: calquera chint¨®fano que o axude a articular os seus xoguetes. Se, como asevera Cardinal, os marxinais son "ferozmente independentes", B. asegura non sentir "ning¨²n interese por expo?er", ata o punto de que, ¨¢s contadas mostras nas que participou, no canto de asistir el mandou unha foto ampliada en cart¨®n! As¨ª mesmo, insiste Cardinal, se "a arte marxinal non aspira de ning¨²n xeito ¨® reco?ecemento", B. pensa que "o ¨¦xito ¨¦ a peor desgraza que lle pode acontecer a un artista". E d¨ªo en serio malia a contradici¨®n que isto entra?a nunha figura case que de culto coma el.

No seu obradoiro (un acubillo no que se sentir¨ªan a gusto tanto Alfred Jarry coma Marcel Duchamp) apenas hai catro obras s¨²as. O resto non est¨¢ nin nas galer¨ªas nin nos museos sen¨®n nas casas dos seus coleccionistas. Eu tiven a sorte de co?ecer un e, de socate, atopeime perante 300 cadros abraiantes! "O compendio destes ¨²ltimos seis anos sen alcohol". Entre eles, facilmente atribu¨ªbles ¨¢ man do seu m¨¦dium, o ¨²nico ¨®leo que B. reco?ece coma tal; unha peza fermos¨ªsima que o depositario actual ten, xustamente, polo seu tesouro m¨¢is prezado. Nese eido ps¨ªquico, nese plasma do inconsciente, unha sorte de Saturno pastoso, coma debuxado por un neno inuk, devora a s¨²a v¨ªtima...

Se de mundos interiores falamos, o de B. ten unha forma ben definida. "A produci¨®n teimuda de obras en series ¨¦ un aspecto recorrente dos outsiders", volvo citar a Cardinal. E a ¨²ltima serie de B. abrangue "pequenas variaci¨®ns dentro dun marco repetitivo" dun simbolismo patente. O tema ¨¦ sempre o mesmo: un cadradi?o no centro dun cadrado maior e, nel, a cabeza moldeada dunha figura tipo Dubuffet, tipo c¨®mic (a primeira paix¨®n de B.). O cadrado ten unha abertura ¨¢ que o boneco accede por unha escada (coma as que empregan os xam¨¢ns para viaxaren a outra realidade). E pola banda esquerda dese tobo entra unha tremenda labarada: "A do satori [comprensi¨®n, iluminaci¨®n] zen", segundo B. O conxunto expresa momento actual do pintor, quen, ap¨®s a s¨²a dolorosa tempada no inferno, est¨¢ a vivir un per¨ªodo de luminosa efervescencia. ? posible que as luzadas de B. a¨ªnda te?en m¨¢is que ver coas iluminaci¨®ns de Rimbaud que coa extinci¨®n do apego e da aversi¨®n que prometen as espiritualidades orientais, pois a iluminaci¨®n real non v¨¦n de f¨®ra sen¨®n de dentro, non ¨¦ un don do ceo sen¨®n a recompensa dun labor ben arduo. Mais iso ¨¦ algo que, abof¨¦, tam¨¦n experimentar¨¢ alg¨²n d¨ªa a Persoa Reco?ecida Nesta Vida Coma Quique Bordell.