Cinco horas con Wagner

Wagner pode parecer, de entrada, un compositor pouco accesible. A utilizaci¨®n que o nazismo fixo da s¨²a obra tampouco predisp¨®n ao seu favor. Para asistir a unha das s¨²as ¨®peras hai que prepararse, a¨ªnda que sexa escoitala na sombra ac¨²stica do coche, mentres se circula pola AP-9 cara ¨¢ Coru?a. Nunha tarde outoniza toldada por chuvias e br¨¦temas, pensaba canto te?en mellorado as infraestruturas galegas, e non digamos cando entre en servizo o tren de alta velocidade. Non paga a pena discutir por cuesti¨®ns hiperlocalistas, sexan titulaci¨®ns, voos ou fusi¨®n de caixas, porque hoxe o que conta ¨¦ traballar en rede.

Wagner ¨¦ un m¨²sico de madurez; non ¨¦ frecuente atopar un wagneriano que non te?a cumprido os 40. Mais o certo ¨¦ que na s¨²a obra o abrazo entre a voz e a orquestra, con eses emocionantes leitmotiven que percorren transversalmente toda a tetralox¨ªa, acada esa beleza sublime que te?en definido os fil¨®sofos da est¨¦tica. Quiz¨¢ os anos tam¨¦n contan para poder gozar coa serenidade precisa para que resulte innecesario ler os subt¨ªtulos; dito sexa de paso, en Compostela adoitan estar en galego. Nalg¨²n momento, distra¨ªdo da m¨²sica lendo os r¨®tulos, veume ¨¢ cabeza a perda de enerx¨ªa que sup¨®n volver axitar a pantasma topon¨ªmica.

Veume ¨¢ cabeza a perda de enerx¨ªa de axitar a pantasma topon¨ªmica

O argumento -a loita entre o vello e o novo, o af¨¢n de co?ecemento: identidade, medo, amor- ¨¦ fascinante, pero admitamos que Wagner non ¨¦ un bo libretista; ¨¦ magoa que non tivera contado, como Chaikovski, cun Pushkin, ou como Strauss, cun Hoffmannstahl ou un Zweig. A prop¨®sito deste ¨²ltimo, v¨¦n de se estrear no teatro sevillano da Maestranza A muller silenciosa, prohibida polos nazis desde a segunda representaci¨®n en Dresde, logo da ca¨ªda en desgracia de Strauss e a s¨²a dimisi¨®n como director da C¨¢mara de M¨²sica do Reich.

Anunci¨¢rase que o reparto desta ¨®pera en versi¨®n concerto era tal vez o mellor posible neste momento. Desde logo, Jon Fredric West ¨¦ un Sigfrido sensacional que sae airoso dun papel que esixe o m¨¢ximo ¨¢ voz, case permanentemente no m¨¢is alto do rexistro. Gerhard Siegel destaca como Mime, xunto a un plantel de bar¨ªtonos e baixos de gran categor¨ªa. Entre as voces femininas, c¨®mpre reco?ecer que Nadine Secunde deixou atr¨¢s o seu mellor momento e, como Brunilda, non estivo ¨¢ altura dos roles secundarios.

O mellor da representaci¨®n, na mi?a opini¨®n, foi a orquestra con V¨ªctor Pablo, que facendo unha traduci¨®n din¨¢mica do cl¨¢sico car¨¢cter wagneriano, foi ga?ando intensidade e expresi¨®n nun crescendo dram¨¢tico e musical desde o di¨¢logo inicial de Mime e Sigfrido, algo mec¨¢nico, ata culminar na uni¨®n apaixonada do heroe e valquiria. ? corda liderada polo excelente Massimo Spadano non se lle pode pedir m¨¢is, nin ¨¢ percusi¨®n, as madeiras e os metais, nos que sobresa¨ªu o trompa titular David Bushnell. O papel da orquestra en Wagner ¨¦ tan importante coma o dos propios cantantes, e m¨¢is nesta obra onde, como subli?a nos comentarios ao programa o erudito cr¨ªtico compostel¨¢n Arturo Reverter, o compositor consegue espl¨¦ndidas e marabillosas texturas dun riqu¨ªsimo colorido.

O cambio do pa¨ªs para ben rex¨ªstrase tam¨¦n nese auditorio entusiasta, preparado e silencioso que entende e aplaude un Wagner sempre esixente por idioma, tem¨¢tica e extensi¨®n. Nos entreactos observei o p¨²blico, en boa parte composto por pequenos grupos de se?oras, enfeitadas sen exceso, que segundo se deduc¨ªa dos intercambios de sa¨²dos e comentarios deben de ser habituais. Supuxen que esta preponderancia feminina pode obedecer a d¨²as raz¨®ns: son solteiras ou vi¨²vas, ou se cadra seus maridos preferiron quedar cos amigos para ver o f¨²tbol. Como queira que for, as mulleres est¨¢n a protagonizar en gran medida o pulo do pa¨ªs cara diante; maioritarias en conferencias, concertos, aulas, movementos asociativos... dir¨ªase que a condici¨®n feminina ¨¦ m¨¢is receptiva aos fen¨®menos da modernidade.

Nesta temporada conto con ver algunha ¨®pera m¨¢is de Wagner pero, en calquera caso, a pr¨®xima estarei sen falta na Coru?a para asistir ¨¢ ca¨ªda dos deuses.