Estoupa a burbulla no mercado da arte

O comportamento das empresas culturais en tempos de dificultade econ¨®mica non ¨¦ uniforme. Non ¨¦ ningunha sorpresa que o lugar polo que particulares, empresas e instituci¨®ns p¨²blicas e privadas comezan os recurtes ¨¦ ese vasto conxunto de actividades, acci¨®ns e xestos que te?en que ver co lecer, a formaci¨®n e o enriquecemento emocional; en circunstancias parellas, esta suma segue a ser un ben de consumo de primeira necesidade para as persoas que, coa s¨²a econom¨ªa, mante?en apoio incondicional ¨¢ cultura.

Por¨¦n, en Galicia, semella que eses petos solidarios non abondan por eles mesmos para soster un tecido mercantil que non s¨® dev¨¦n en transacci¨®ns monetarias, sen¨®n que crea cultura. O mercado da arte tampouco se salva dunha conxuntura que os galeristas galegos perciben como "a peor das ¨¦pocas recentes". E xorden d¨²bidas sobre se o coleccionismo galego abondar¨ªa para manter o n¨²mero de empresas de arte que hai no pa¨ªs.

"Sufrimos o resultado de comportamentos obscenos destes anos"

O sector pechou o ano 2008 con perdas que se situaban entre o 50% e o 70% sobre o per¨ªodo anterior. A falta de pechar o balance de 2009, os galeristas galegos dan por sentado que as cifras de venda a¨ªnda ser¨¢n m¨¢is deficientes. "Os nosos clientes non son os m¨¢is afectados pola crise, pero polo de agora estamos nun intre de inhibici¨®n no que todos tentan consumir o m¨ªnimo e o di?eiro deixa de circular", observa a vicepresidenta da Asociaci¨®n Galega de Galeristas (AGG), Asunta Rodr¨ªguez, quen tam¨¦n dirixe a galer¨ªa Trinta de Santiago, fundada en 1985. Outra raz¨®n para esta actitude ¨¦, segundo Rodr¨ªguez, que en Galicia a arte a¨ªnda ¨¦ considerada en moitos foros como investimento antes que como feito cultural: "Perder as galer¨ªas ser¨ªa unha cat¨¢strofe para as artes pl¨¢sticas galegas, porque somos actividade cultural e soporte de moitos artistas". Pero hai m¨¢is motivos.

"Estamos sufrindo as consecuencias de certos comportamentos obscenos e excesivos dos ¨²ltimos anos, poxas multimillonarias ou macrocolecci¨®ns nas que s¨® se falaba de cartos. Iso tam¨¦n ¨¦ unha burbulla que nos afastou da sociedade e moitos cremos que hai quen lle tomou o pelo ao p¨²blico", reco?ece. A s¨²a receita para resistir consiste en contribu¨ªr con m¨¢is doses de honestidade, de esforzo e de autoconfianza. "Cando comezamos, hai case 25 anos, o escenario tam¨¦n era dif¨ªcil: por exemplo, non exist¨ªan os museos de arte contempor¨¢nea que temos agora, que ¨¦ cando m¨¢is medo temos! Debemos esforzarnos para sermos mellores c¨¢ nunca e facelo na nosa contorna, po?endo en valor a singulariedade propia que nos distingue do homox¨¦neo e difundilo f¨®ra a trav¨¦s das feiras. Temos que crer, dunha vez por todas, en n¨®s mesmos".

A participaci¨®n en certames internacionais ¨¦ un af¨¢n necesario. Os vigueses Ad Hoc preparan, estes d¨ªas, a s¨²a presenza en Art Chicago 2010, unha edici¨®n dedicada a Espa?a e na que ser¨¢n os ¨²nicos galegos. "Contamos con axudas da Conseller¨ªa de Cultura e do Ministerio, sen¨®n ser¨ªa impos¨ªbel", indica a s¨²a directora, In¨¦s Ramiro. O ano vindeiro, Ad Hoc volver¨¢ estar no programa xeral de Arco Madrid, unha feira onde son habituais e que lle fai oco a outras propostas galegas como Bacelos e Factor¨ªa Compostela, a refundaci¨®n da compostel¨¢ galer¨ªa C 5. Viaxes que conte?en unha mensaxe moi valiosa segundo Ramiro: "Cando levamos aos artistas galegos ao exterior estamos situ¨¢ndoos ao mesmo nivel c¨®s internacionais". As subvenci¨®ns da Xunta para a asistencia a feiras internacionais, que obrigan a un sistema de cotas para garantir a presenza de creadores galegos polo menos nun 50%, foron a m¨¢is desde a s¨²a creaci¨®n, na ¨¦poca de Jes¨²s P¨¦rez Varela ¨¢ fronte da Conseller¨ªa de Cultura. O seu titular actual, Roberto Varela, volveu comprometer a axuda do seu departamento para unha actividade que reco?ece como "promoci¨®n da cultura galega".

Onde si hai unanimidade ¨¦ nas esperanzas depositadas na celebraci¨®n da vindeira edici¨®n da feira de arte contempor¨¢nea de Vigo, Puro Arte, rebautizada como Espacio Atl¨¢ntico, que se celebrar¨¢ entre 14 e o 17 de xaneiro. Ademais de 14 empresas portuguesas e de 18 espa?olas, acodir¨¢n una vintena de galer¨ªas galegas, at¨¦ agora as grandes ausentes da cita. "Esta feira ¨¦ un fito hist¨®rico porque ¨¦ a primeira vez que o sector se presenta unido, pero tam¨¦n pode ser un indicativo perverso do noso verdadeiro potencial: se verdadeiramente temos coleccionistas implicados con Galicia e instituci¨®ns con capacidade de resposta real perante as necesidades da arte galega", explica o director art¨ªstico da feira, David Barro, quen considera que "a crise pode ser unha oportunidade para que as empresas revisen as s¨²as estratexias, eliminar intrusismo e demostrar qu¨¦ proxectos te?en base s¨®lida".