_
_
_
_
Reportaje:XENTE DE AQU? | Luces

Curros Enríquez, contra a reacción

Nunha pensión de San Sebastián acábanlle de meter un tiro no peito a un home. Trátase dun xornalista duns 24 anos, é galego de orixe e foi enviado polo xornal madrile?o El Imparcial para redactar unhas crónicas sobre a terceira guerra carlista. Manuel Curros Enríquez recibiu un disparo dun brigadier que paraba na mesma pensión. As causas non se co?ecen. O brigadier refire que cando o xornalista facía a maleta el achegouse ao seu cuarto onde viu unha pistola, tomouna e apuntoulle por facer brincadeira sen saber que estaba cargada, estábao e a pistola disparou. A ferida é grave, o mozo xornalista aínda respira mais témese pola súa vida.

Tras pasar uns días entre a vida e a morte Curros Enríquez sobrevivirá a ese incidente violento tan confuso. De feito toda a súa vida está e estará chea de conflitos. Naceu no 1851 fillo dunha nai cari?osa, á que lle manterá devoción toda a vida, e un pai de carácter extremado, o escribán de Celanova, co que porfiará toda a vida. A súa infancia marcoulla aquel pai que Curros lembrou máis adiante como un obcecado. Chegou a guindarlle un braseiro ardente ao fillo e a atalo e a mallar nel. Precisamente marchou da casa, con 15 anos, o día despois desa malleira.

Con dous poemas ofende ao bispo de Ourense; válelle unha denuncia
Curros foi o primeiro escritor sostido polas esquerdas do seu tempo
O pai atouno e mallou nel. O día despois, con 15 anos, marchou da casa
Non se sometía a ninguén, nin sequera á xente do pobo para quen escribía

"En edad muy temprana, ni?o aún, llego a Madrid, prófugo de la casa paterna, indigente y desolado", e alí é acollido polo seu irmán. Neses días de estudante de bacharelato e Dereito, en 1869, unha tarde, aborrecido de estudar, nun cuarto da pensión, un compa?eiro e paisano púxose a tocar na guitarra un aire galego. "Repite esos compases y no los olvides: voy a escribir para ellos una letra", e escribiu Cántiga na cuberta do manual de Economía Política no que estaba a estudar. Así foi a orixe dese poema que naceu xa con vocación de ser cantado. Sen dúbida, a noticia dos poemas de Rosalía xa chegaran a ese Curros de 18 anos nunha pensión madrile?a, a idea de escribir literatura en galego estaba no ar daquel tempo e probabelmente xa daquela o moci?o so?ase por entón coa sona literaria. Con todo, non podía imaxinar entón que ese poemi?a había ser popular e letra de canción cantada polos galegos por todo o mundo adiante, musicada polos mestres Chané e Montes. O compa?eiro de cuarto guitarrista popularizouna logo por terras ourensás, nese tránsito sufriu unha mutación nos primeiros versos: "No xardín unha noite sentada", foron substituídos por "Unha noite na eira do trigo". Que a poesía que escribe sexa popular é unha honra para calquera escritor. Aínda así Curros non estivo conforme, pois os seus versos eran seus e de máis ninguén, e sempre lle desgustou que os cambiasen. Curros non se sometía a ninguén, nin sequera a esa xente do pobo para quen escribía, tampouco ás autoridades reaccionarias que pretenderon censuralo en varias ocasións.

Escribe na prensa liberal madrile?a e desde o comezo faino xa como un combate contra as ideas conservadoras e os seus representantes, probabelmente foi un deses escritos o que fixo que fuxise a Londres. Este é un dos episodios escuros na vida de Curros, conta que se exilou por "inocentes causas políticas" e que alí "como otro judío errante, andando, andando se encontró en la capital de Inglaterra, falto de recursos, ignorante de la lengua de los Byron, entre el maremágnum de gentes que vienen y van, y se confunde cruzándose en larguísimas calles". Non aportou máis información sobre un episodio tan significativo, como se preferise deixalo como parte da lenda persoal. Curros, dun xeito máis ou menos consciente, foi tecendo unha lenda ao longo da vida, a dun heroe mártir da liberdade.

Pola volta de Londres, casa con Modesta Vázquez, con que tivo varios fillos. O casamento civil creálle un novo enfrontamento co seu pai, católico integrista. Busca traballo de novo na prensa liberal madrile?a, na Gazeta de Madrid, publica tamén na prensa rexionalista galega, El Heraldo Gallego de Valentín Lamas Carvajal. Novamente ten dificultades para publicar en prensa e precisa di?eiro cando sabe dun premio literario en galego, preséntase e gá?ao: consegue o di?eiro do premio que a familia precisaba e certa sona en Ourense con A Virxe do Cristal e outros dous poemas.

En 1880 publica un poemario, Aires da mi?a terra que lle multiplica a súa sona. Móstrase como un poeta elocuente, capaz de facer poemas de diverso tema e fondamente comprometido co pobo e coa lingua galega: "Anunciarei o día do teu triunfo / por cidades e vilas e desertos, / e se por te anunciar me apedrearen, / inda ao morrer te mentarán meus beizos!". Dous poemas, A igrexa fría e Mirando ao chao, ofenden ao bispo de Ourense, quen move ao gobernador para que denuncie ao poeta: "Contiene dicho libro proposiciones heréticas, blasfemias escandalosas y algunas que merecen otra censura".

Procesado e condenado. A familia volve estar en apuros, Curros perde o traballo na delegación de Facenda. Neses días desesperados Curros faise máis violento e amargado. A súa militancia republicana, federalista e antireaccionaria fixo que o seu procesamento fose sentido por todos os liberais galegos como unha causa contra a liberdade de expresión, finalmente foi absolto pola Audiencia Territorial. O seu procesamento e o escándalo en torno do libro fixeron que Aires da mi?a Terra fose un éxito e Curros un poeta con sona en toda Galiza e entre os galegos de América. Un triunfo amargo que lle deixou feridas abertas. Volta a Madrid traballar na prensa liberal e alí vai ganduxando a vinganza contra os seus perseguidores, en 1888 publica O divino sainete, unha parodia de A Divina Comedia na que satiriza ferozmente os vicios da Igrexa. Así apareceu Curros nunha posición de grande tensión, situado fronte ao seu inimigo, o clero reaccionario ("catedral, demagogo de pedra, / dun pobo fanático erguida no medio!"). Sostido por unha simpatía popular que se lle ofrecía, como demostra que catro anos despois, con motivo da apertura do Centro Galego en Madrid, se lle fixese unha homenaxe pública e solemne na que un ministro lle puxo unha coroa de prata. Un ano despois é coroado tamén na Galiza, nun acto masivo n'A Coru?a. O poeta coroado, Curros no Parnaso.

Porén, o lume que lle ardía dentro non esti?aba, deixa quedar á muller e parte para América con un dos seus fillos, alí é moi popular nas colonias de emigrantes. Establécese en La Habana, onde escribe na prensa local e desde alí animou á creación da Real Academia Galega. Non había de ser Cuba tampouco un lugar onde o poeta non tivese conflicto, o húmido clima habaneiro agudizoulle reuma e asma e morre en 1908: será no hospital do Centro Asturiano, pois Curros está desamigado a morte coa dirección do Centro Galego.

Rosalía foino todo e, despois, dous poetas asentaron a lingua galega como lingua literaria, Pondal e Curros. Rosalía fixo dunha fala unha literatura nacional, sen volta. Pondal deulle forma de mito ás teorías históricas de Manuel Murguía cunha linguaxe nova e elevada, a súa aportación e a súa obra concéntranse nun poema, Os Pinos, o himno galego. Mais foi Curros quen fixo da literatura galega o instrumento dun proxecto político progresista. E foi Curros o primeiro escritor que viviu a gloria en vida, sostido polas esquerdas do seu tempo. Seguramente tamén ninguén a necesitase nin a desexase tanto como o apasionado fillo daquel pai violento, que deixou unha obra e unha figura de escritor que influiu dun modo ou doutro en escritores como Cabanillas, Blanco Amor ou Celso Emilio Ferreiro.

Tu suscripción se está usando en otro dispositivo

?Quieres a?adir otro usuario a tu suscripción?

Si continúas leyendo en este dispositivo, no se podrá leer en el otro.

?Por qué estás viendo esto?

Flecha

Tu suscripción se está usando en otro dispositivo y solo puedes acceder a EL PA?S desde un dispositivo a la vez.

Si quieres compartir tu cuenta, cambia tu suscripción a la modalidad Premium, así podrás a?adir otro usuario. Cada uno accederá con su propia cuenta de email, lo que os permitirá personalizar vuestra experiencia en EL PA?S.

?Tienes una suscripción de empresa? Accede aquí para contratar más cuentas.

En el caso de no saber quién está usando tu cuenta, te recomendamos cambiar tu contrase?a aquí.

Si decides continuar compartiendo tu cuenta, este mensaje se mostrará en tu dispositivo y en el de la otra persona que está usando tu cuenta de forma indefinida, afectando a tu experiencia de lectura. Puedes consultar aquí los términos y condiciones de la suscripción digital.

Archivado En

Recomendaciones EL PA?S
Recomendaciones EL PA?S
Recomendaciones EL PA?S
_
_
universo-virtual.com
buytrendz.net
thisforall.net
benchpressgains.com
qthzb.com
mindhunter9.com
dwjqp1.com
secure-signup.net
ahaayy.com
soxtry.com
tressesindia.com
puresybian.com
krpano-chs.com
cre8workshop.com
hdkino.org
peixun021.com
qz786.com
utahperformingartscenter.org
maw-pr.com
zaaksen.com
ypxsptbfd7.com
worldqrmconference.com
shangyuwh.com
eejssdfsdfdfjsd.com
playminecraftfreeonline.com
trekvietnamtour.com
your-business-articles.com
essaywritingservice10.com
hindusamaaj.com
joggingvideo.com
wandercoups.com
onlinenewsofindia.com
worldgraphic-team.com
bnsrz.com
wormblaster.net
tongchengchuyange0004.com
internetknowing.com
breachurch.com
peachesnginburlesque.com
dataarchitectoo.com
clientfunnelformula.com
30pps.com
cherylroll.com
ks2252.com
webmanicura.com
osostore.com
softsmob.com
sofietsshotel.com
facetorch.com
nylawyerreview.com
apapromotions.com
shareparelli.com
goeaglepointe.com
thegreenmanpubphuket.com
karotorossian.com
publicsensor.com
taiwandefence.com
epcsur.com
odskc.com
inzziln.info
leaiiln.info
cq-oa.com
dqtianshun.com
southstills.com
tvtv98.com
thewellington-hotel.com
bccaipiao.com
colectoresindustrialesgs.com
shenanddcg.com
capriartfilmfestival.com
replicabreitlingsale.com
thaiamarinnewtoncorner.com
gkmcww.com
mbnkbj.com
andrewbrennandesign.com
cod54.com
luobinzhang.com
bartoysdirect.com
taquerialoscompadresdc.com
aaoodln.info
amcckln.info
drvrnln.info
dwabmln.info
fcsjoln.info
hlonxln.info
kcmeiln.info
kplrrln.info
fatcatoons.com
91guoys.com
signupforfreehosting.com
faithfirst.net
zjyc28.com
tongchengjinyeyouyue0004.com
nhuan6.com
oldgardensflowers.com
lightupthefloor.com
bahamamamas-stjohns.com
ly2818.com
905onthebay.com
fonemenu.com
notanothermovie.com
ukrainehighclassescort.com
meincmagazine.com
av-5858.com
yallerdawg.com
donkeythemovie.com
corporatehospitalitygroup.com
boboyy88.com
miteinander-lernen.com
dannayconsulting.com
officialtomsshoesoutletstore.com
forsale-amoxil-amoxicillin.net
generictadalafil-canada.net
guitarlessonseastlondon.com
lesliesrestaurants.com
mattyno9.com
nri-homeloans.com
rtgvisas-qatar.com
salbutamolventolinonline.net
sportsinjuries.info
topsedu.xyz
xmxm7.com
x332.xyz
sportstrainingblog.com
autopartspares.com
readguy.net
soniasegreto.com
bobbygdavis.com
wedsna.com
rgkntk.com
bkkmarketplace.com
zxqcwx.com
breakupprogram.com
boxcardc.com
unblockyoutubeindonesia.com
fabulousbookmark.com
beat-the.com
guatemala-sailfishing-vacations-charters.com
magie-marketing.com
kingstonliteracy.com
guitaraffinity.com
eurelookinggoodapparel.com
howtolosecheekfat.net
marioncma.org
oliviadavismusic.com
shantelcampbellrealestate.com
shopleborn13.com
topindiafree.com
v-visitors.net
qazwsxedcokmijn.com
parabis.net
terriesandelin.com
luxuryhomme.com
studyexpanse.com
ronoom.com
djjky.com
053hh.com
originbluei.com
baucishotel.com
33kkn.com
intrinsiqresearch.com
mariaescort-kiev.com
mymaguk.com
sponsored4u.com
crimsonclass.com
bataillenavale.com
searchtile.com
ze-stribrnych-struh.com
zenithalhype.com
modalpkv.com
bouisset-lafforgue.com
useupload.com
37r.net
autoankauf-muenster.com
bantinbongda.net
bilgius.com
brabustermagazine.com
indigrow.org
miicrosofts.net
mysmiletravel.com
selinasims.com
spellcubesapp.com
usa-faction.com
snn01.com
hope-kelley.com
bancodeprofissionais.com
zjccp99.com
liturgycreator.com
weedsmj.com
majorelenco.com
colcollect.com
androidnews-jp.com
hypoallergenicdogsnames.com
dailyupdatez.com
foodphotographyreviews.com
cricutcom-setup.com
chprowebdesign.com
katyrealty-kanepa.com
tasramar.com
bilgipinari.org
four-am.com
indiarepublicday.com
inquick-enbooks.com
iracmpi.com
kakaschoenen.com
lsm99flash.com
nana1255.com
ngen-niagara.com
technwzs.com
virtualonlinecasino1345.com
wallpapertop.net
nova-click.com
abeautifulcrazylife.com
diggmobile.com
denochemexicana.com
eventhalfkg.com
medcon-taiwan.com
life-himawari.com
myriamshomes.com
nightmarevue.com
allstarsru.com
bestofthebuckeyestate.com
bestofthefirststate.com
bestwireless7.com
declarationintermittent.com
findhereall.com
jingyou888.com
lsm99deal.com
lsm99galaxy.com
moozatech.com
nuagh.com
patliyo.com
philomenamagikz.net
rckouba.net
saturnunipessoallda.com
tallahasseefrolics.com
thematurehardcore.net
totalenvironment-inthatquietearth.com
velislavakaymakanova.com
vermontenergetic.com
sizam-design.com
kakakpintar.com
begorgeouslady.com
1800birks4u.com
2wheelstogo.com
6strip4you.com
bigdata-world.net
emailandco.net
gacapal.com
jharpost.com
krishnaastro.com
lsm99credit.com
mascalzonicampani.com
sitemapxml.org
thecityslums.net
topagh.com
flairnetwebdesign.com
bangkaeair.com
beneventocoupon.com
noternet.org
oqtive.com
smilebrightrx.com
decollage-etiquette.com
1millionbestdownloads.com
7658.info
bidbass.com
devlopworldtech.com
digitalmarketingrajkot.com
fluginfo.net
naqlafshk.com
passion-decouverte.com
playsirius.com
spacceleratorintl.com
stikyballs.com
top10way.com
yokidsyogurt.com
zszyhl.com
16firthcrescent.com
abogadolaboralistamd.com
apk2wap.com
aromacremeria.com
banparacard.com
bosmanraws.com
businessproviderblog.com
caltonosa.com
calvaryrevivalchurch.org
chastenedsoulwithabrokenheart.com
cheminotsgardcevennes.com
cooksspot.com
cqxzpt.com
deesywig.com
deltacartoonmaps.com
despixelsetdeshommes.com
duocoracaobrasileiro.com
fareshopbd.com
goodpainspills.com
kobisitecdn.com
makaigoods.com
mgs1454.com
piccadillyresidences.com
radiolaondafresca.com
rubendorf.com
searchengineimprov.com
sellmyhrvahome.com
shugahouseessentials.com
sonihullquad.com
subtractkilos.com
valeriekelmansky.com
vipasdigitalmarketing.com
voolivrerj.com
zeelonggroup.com
1015southrockhill.com
10x10b.com
111-online-casinos.com
191cb.com
3665arpentunitd.com
aitesonics.com
bag-shokunin.com
brightotech.com
communication-digitale-services.com
covoakland.org
dariaprimapack.com
freefortniteaccountss.com
gatebizglobal.com
global1entertainmentnews.com
greatytene.com
hiroshiwakita.com
iktodaypk.com
jahatsakong.com
meadowbrookgolfgroup.com
newsbharati.net
platinumstudiosdesign.com
slotxogamesplay.com
strikestaruk.com
trucosdefortnite.com
ufabetrune.com
weddedtowhitmore.com
12940brycecanyonunitb.com
1311dietrichoaks.com
2monarchtraceunit303.com
601legendhill.com
850elaine.com
adieusolasomade.com
andora-ke.com
bestslotxogames.com
cannagomcallen.com
endlesslyhot.com
iestpjva.com
ouqprint.com
pwmaplefest.com
qtylmr.com
rb88betting.com
buscadogues.com
1007macfm.com
born-wild.com
growthinvests.com
promocode-casino.com
proyectogalgoargentina.com
wbthompson-art.com
whitemountainwheels.com
7thavehvl.com
developmethis.com
funkydogbowties.com
travelodgegrandjunction.com
gao-town.com
globalmarketsuite.com
blogshippo.com
hdbka.com
proboards67.com
outletonline-michaelkors.com
kalkis-research.com
thuthuatit.net
buckcash.com
hollistercanada.com
docterror.com
asadart.com
vmayke.org
erwincomputers.com
dirimart.org
okkii.com
loteriasdecehegin.com
mountanalog.com
healingtaobritain.com
ttxmonitor.com
bamthemes.com
nwordpress.com
11bolabonanza.com
avgo.top