Os cr¨ªticos de libros tam¨¦n se botan ¨¢ Rede

Hai d¨²as semanas que abriu ao p¨²blico poesiagalega.org. Promovida polo grupo Alea de an¨¢lise po¨¦tica da Universidade de Santiago, e abeirada nos dominios do portal do Consello da Cultura Galega, a nova p¨¢xina conta cunha publicaci¨®n semestral -"revista l¨ªquida", definiuna o coordinador do proxecto, Arturo Casas- dedicada ¨¢ cr¨ªtica. Pero a Revista de poes¨ªa, que supervisan as investigadoras Margarita Candeira, Mar¨ªa L¨®pez S¨¢ndez, Montse Pena e Mar¨ªa do Cebreiro R¨¢bade, non incorpora ferramentas de interacci¨®n cos lectores nin procura un x¨¦nero particular para a an¨¢lise na Rede. Porque estas son d¨²as das caracter¨ªsticas que prescriben varios cr¨ªticos literarios con pr¨¢ctica na Internet.

"O lector electr¨®nico non demanda o mesmo texto que en papel", di Eyr¨¦

Para Requeixo, o estilo no blog abala entre o t¨¦cnico e a apelaci¨®n ao lector

"Se dalgo estaba seguro ¨¦ de que o lector electr¨®nico non demanda o mesmo tipo de texto cr¨ªtico que en papel", explica, v¨ªa correo electr¨®nico, Xos¨¦ Manuel Eyr¨¦, "pero a¨ªnda non co?ezo precedentes que me satisfagan". Durante anos analista de libros no extinto semanario A Nosa Terra, Eyr¨¦ estreouse co blog Ferradura en tr¨¢nsito en outubro de 2007 e adiantouse ¨¢ vaga de cr¨ªticos que ve?en de se estrear no ciberespazo. "No ¨¢mbito da cr¨ªtica, a referencia era a bit¨¢cora de Eyr¨¦", relata Ram¨®n Nicol¨¢s, habitual do suplemento Culturas de La Voz de Galicia e que hai catro meses inaugurou cadernodacritica.wordpress.com. Entre os autores que se botan ao universo dixital, son maior¨ªa os que exerc¨ªan os seus labores na prensa.

Eyr¨¦, que agora d¨¢ a co?ecer o seu traballo na versi¨®n dixital d'A Nosa Terra, sinala entre as s¨²as intenci¨®n iniciais "que a cr¨ªtica non aparecese desligada do resto de actividades diarias, culturais ou non, porque ¨¦ unha actividade humana m¨¢is". Para iso, ensaia unha peculiar estil¨ªstica en que, nas s¨²as palabras, collen "t¨ªtulos alternativos de cap¨ªtulos, dramatis personae, adiantos da cr¨ªtica, reflexi¨®ns case en vivo ou adiantos do horizonte de expectativas". Armando Requeixo, pola contra, pensou o seu Criticalia (armandorequeixo.blogaliza.org) como "repositorio de traballos, acces¨ªbel en calquera momento e indexado".

Requeixo escribe adoito para o Faro das Culturas -p¨¢xinas culturais de Faro de Vigo- ou Protexta -a revista de libros que entrega, cada tres meses, Tempos Novos- e dende xaneiro xestiona unha web ¨¢ que xa lle vai atopando distancias coa publicaci¨®n en papel. "Na Rede podes practicar unha sorte de pequeno ensaio que a prensa peri¨®dica non permite", exp¨®n, xusto na posici¨®n oposta a Ram¨®n Nicol¨¢s, para quen na cr¨ªtica virtual debe prevalecer a brevidade do post sobre a extensi¨®n propia de recensionar en papel.

Pero Armando Requeixo vai m¨¢is al¨¢ e teoriza sobre o que denomina cun neoloxismo, "blogocr¨ªtica". "A¨ªnda a estamos definindo", arg¨²e, "cun estilo intermedio entre a perfecci¨®n t¨¦cnica e a proximidade da apelaci¨®n ao lector e coa posibilidade de abrir un di¨¢logo hipertextual e multimedia". Nicol¨¢s, que arriquece as achegas do seu Caderno da cr¨ªtica antes aparecidas en medios non electr¨®nicos con outro tipo de entradas "m¨¢is breves", considera precisamente a brevidade "un mandamento a seguir na Rede".

"O texto en Internet debe ser din¨¢mico, doado de ler e que suscite a reflexi¨®n posterior do lector", engade Xos¨¦ Manuel Eyr¨¦, "a este respecto, Internet ofrece posibilidades ¨²nicas como a axilizaci¨®n sen precedentes das notas". As opini¨®ns destes comentaristas literarios sobre a retroalimentaci¨®n coa s¨²a audiencia tampouco concordan. Todos admiten esa potencialidade ai tempo que o seu subdesenvolvemento. Eyr¨¦ explica que o contacto cos lectores ¨¦ "altamente positivo e arriquecente, a¨ªnda que ao ser un medio p¨²blico, calquera pode botar man del para ciza?ar ou meterse co autor sen que ve?a a conto".

Para Ram¨®n Nicol¨¢s, por¨¦n, a s¨²a comunicaci¨®n cos visitantes da bit¨¢cora "non ¨¦ moi alta, pero como calquera outro blog". Admite que apenas ning¨²n lector deixa comentarios nas entradas coas que revisa as novidades literarias e reduce ao feito lector "a interacci¨®n" dos usuarios. Armando Requeixo col¨®case noutro punto e amosa m¨¢is optimismo sobre o particular: "Prop¨ªciase un di¨¢logo case en tempo real, pulsas o parecer dos lectores; de feito, non puxen ning¨²n filtro de comentarios, porque me interesa saber o que pensan os visitantes, que digan o que queiran".

F¨®ra dos blogs individuais que reflexionan sobre o libro -Francisco Mart¨ªnez Bouzas, Manuel Rodr¨ªguez Alonso, Alfredo Ferreiro son outros dos practicantes do x¨¦nero- existen p¨¢xinas en que a cr¨ªtica se organiza a xeito de revista. A secci¨®n LG3, de Culturagaega.org, acolle unha recensi¨®n semanal e en Fervenzas Literarias atenden a todo canto ten a ver coas novidades editoriais en galego.