A vista atr¨¢s

Van al¨¢ trinta anos de autonom¨ªa, o noso estatuto promulgouse o 6 de Abril de 1981. E ningu¨¦n lembrou tal cousa, nin partidos, nin instituci¨®ns nin particulares. NINGU?N. ? indicativo do morta que est¨¢ a nosa autonom¨ªa, prec¨ªsanse mill¨®ns de euros de propaganda entregados ¨¢ prensa "amiga" para silenciar este enterro do autogoberno galego, a asfixia da nacionalidade galega. E tan culp¨¢beis son quen ocupa a Xunta como quen est¨¢ na oposici¨®n, tanto ten que sexa premeditaci¨®n, ignorancia, incapacidade ou irresponsabilidade.

Te?o feito alg¨²n balance en p¨¢xinas de domingo do que supuxo esta xeira hist¨®rica para o noso pa¨ªs, f¨ªxeno desde a perspectiva de quen se comprometeu coa autonom¨ªa e quixo que fose unha ferramenta. Como a mi?a impresi¨®n ¨¦ que foi un tremendo fracaso dir¨¢n que son pesimista, e que lle habemos facer.

Tam¨¦n son tres d¨¦cadas para a literatura galega, ter¨ªan de ser unha ¨¦poca de normalizaci¨®n. Non o foi, foron d¨¦cadas nas que escritores, editores, lectores, alg¨²ns libreiros..., fixemos un esforzo esgotador e a edici¨®n e a literatura en lingua galega volve estar nun mal momento hist¨®rico. Unha breve ollada ao que acontece coa literatura en lingua catalana, que florece en lectores, resalta a¨ªnda m¨¢is este fracaso. Coinc¨ªdeme que ¨¦ o periodo no que escrib¨ªn a obra literaria publicada baixo este nome de autor, poder¨ªa escribir a cr¨®nica dese fracaso repasando conto a conto, novela a novela. F¨¢iseme duro de m¨¢is, deix¨¦molo nun par de consideraci¨®ns, na lembranza dun par de artigos de prensa publicados nos anos oitenta, "D¨ªa das Letras zombies" e "Instituto Rosal¨ªa", recollidos logo posteriormente en "F.M." Neses dous textos recoll¨ªa d¨²as tarefas necesarias para que a nosa literatura sobrevivise nunha nova etapa hist¨®rica: nun texto criticaba a reduci¨®n da cultura galega a unha mera instituci¨®n e un museo e defend¨ªa a existencia da cultura e a literatura como industria. Mellor non lembrar todas as cousas que me chamaron, madialeva. E no outro propu?a a creaci¨®n dun organismo para difundir a cultura galega polo mundo adiante, non ¨¦ que tivese moita acollida a proposta. Nada valeu de nada, eran cousas para intentar nos anos oitenta, a estas alturas xa non sabe un.

Nunca houbo vontade pol¨ªtica de promover a cultura en lingua galega, en poucos pa¨ªses ten sobrevivido unha literatura co desamparo co que ten vivido at¨¦ hoxe a literatura galega. E o desamparo destes anos de autonom¨ªa, cando se creou un goberno para defender e promover os nosos intereses e a nosa cultura, ¨¦ un abandono culp¨¢bel. Son culp¨¢beis, son.