Sempr¨²n, Pereiro

Morre unha persoa e a s¨²a vida transf¨®rmase nunha narraci¨®n. Morreu Jorge Sempr¨²n, personaxe da pol¨ªtica e da literatura, a s¨²a vida xa era unha narraci¨®n p¨²blica autorizada. El propio transformara episodios da s¨²a vida en ficci¨®n, particularmente o seu paso polo campo de Buchenwald e a s¨²a militancia no PCE. Nese relato p¨²blico ficar¨¢n arrombados episodios que en vida eran espi?entos e malos de manexar para a s¨²a propia conciencia, calquera persoa que viviu unha guerra ou unha situaci¨®n de violencia enfrontou dilemas morais dif¨ªciles, mesmo impos¨ªbeis. Sempr¨²n seguramente viviu cousa as¨ª en Buchenwald ou na s¨²a militancia comunista.

Tam¨¦n participou en loitas polo poder e neses casos haber¨¢ unha versi¨®n dos feitos alternativa ¨¢ s¨²a. Mesmo prob¨¢belmente foi v¨ªtima de vilezas e insidias, e quen as protagonizou ter¨¢ agora que calar avergo?ado e apartarse do foco. Unha biograf¨ªa constr¨²ese igual que unha escultura, con volume e con oco, con rememoraci¨®n e con ocultamento. Presenza e ausencia.

Cada ano a cultura galega celebra o D¨ªa das Letras tallando ritualmente unha biograf¨ªa, no curso do ano elab¨®rase un retrato do autor escollido na ocasi¨®n pola Real Academia. O escollido este ano, Lois Pereiro, prov¨®calle a un sensaci¨®ns ambivalentes, pois a¨ªnda est¨¢ moi perto de n¨®s e tivo unha vida breve. Unha vida incompleta en moitos sentidos, a pesar de achegarse ¨¢ corentena, a case dun adolescente, detido naquela s¨²a xuventude, xa para sempre referenciado en aqueles anos.

Le un o que agora contan del, os libros que l¨ªa, a m¨²sica que escoitaba, e ¨¢ forza lembra aqueles anos oitenta, os alleos e os propios. E imaxina para si que estampa ter¨ªa deixado se tivese morto daquela cando Pereiro morreu. Na fin desa d¨¦cada un s¨® ti?a catro libros dos case 30 que publicou, ser¨ªa visto como o autor daqueles catro libros que ent¨®n era toda a obra e que agora considera a infancia e adolescencia do autor. Dese mesmo xeito vemos a Pereiro a trav¨¦s da escasa obra que tivo tempo a trazar: pode que se vivise, se tivese sobrevivido ¨¢ hero¨ªna, a sida e ao aceite de colza, na vez de ser o autor de dous poemarios fose dunha ducia e de dous ou tres libros de ficci¨®n en prosa, por caso. El mesmo, de poder ollar atr¨¢s, ver¨ªa aqueles anos nos que o situamos n¨®s agora para sempre como unha xuventude e a eses seus dous libros como unha parte xuvenil da s¨²a obra longa e madura. Esas cousas, quen as sabe. En todo caso o tempo, ese grande destrutor e escultor, deixounos tallada a figura daquel mozo coa machada. E coa machada amputoulle toda a vida adulta pos¨ªbel. A morte prematura ¨¦ especialmente cruel nos autores, pois a s¨²a loita contra o tempo ¨¦ tan desigual.