Un Nobel catal¨¢n

Apa?o libros pola casa; libros galegos editados hai sesenta, cincuenta, trinta, dez, tres, un ano..., libros que non tiveron a atenci¨®n que merec¨ªan. Libros que os autores deitaban ao vintemperio e libros que est¨¢n a nacer xustamente agora con todo na s¨²a contra. Libros e autores sen un pa¨ªs detr¨¢s, porque os escritores sempre foron ¨²tiles e necesarios aos pa¨ªses mais non poden existir sen o apoio c¨ªvico necesario e aqu¨ª en tres d¨¦cadas de autonom¨ªa non se constru¨ªu o espazo social necesario para que exista unha literatura cos m¨ªnimos necesarios. Semellaba que xa pasara o tempo hist¨®rico do Romantismo europeo no que os escritores encarnaban, sosti?an e anunciaban o esp¨ªrito da naci¨®n, o pa¨ªs encomend¨¢balles cargar ese peso, e un xa non sabe que pensar.

Pasaron por aqu¨ª a directora do Instituto Cam?ens, un directivo do Instituto Cervantes e pasou o Alex Susanna, que fora o primeiro director do Instituto Ramon Llul e volve selo. Envexa da Catalu?a, envexa da lingua catalana. E como non han ter os nosos escritores envexa dos escritores en catal¨¢n, que desde hai d¨¦cadas tiveron detr¨¢s o que aqu¨ª nunca houbo: unha Administraci¨®n que cumpriu co deber de protexer a lingua e a literatura propias, promover a obra dos seus autores noutros pa¨ªses. O resultado ¨¦ unha presencia importante da literatura catal¨¢ noutros pa¨ªses, ser o pa¨ªs convidado na feira do libro de Guadalajara, M¨¦xico, e na m¨¢is importante do mundo, a de Francfort. Marabilla dun pa¨ªs digno e orgulloso da s¨²a lingua e dos seus escritores, con gobernantes. Simplemente gobernantes, quen nos dera. Unha pol¨ªtica nacional continuada por sucesivas administraci¨®ns auton¨®micas que xa deu os seus froitos e que claramente apunta desde hai anos a un obxectivo: conseguir un premio N¨®bel de literatura en lingua catalana.

Hano conseguir, madialeva, e con todo merecemento, pois o N¨®bel, en parte, premia unha obra literaria persoal mais, tam¨¦n en parte, reco?ece a existencia de literaturas polo mundo adiante. ? un premio paradoxal, en xeral premian obras de indubid¨¢bel valor literario e ao tempo detr¨¢s de cada premiado procuramos os motivos pol¨ªticos, damos por suposto que son alg¨²n alarde da diplomacia dunha imaxinada curia sueca: un ano a unha escritora dos pa¨ªses exsovi¨¦ticos, outro a un desa China que emerxe e peta forte, outro a un en lingua portuguesa que a¨ªnda non tivo e non pode ser... Catalu?a ¨¦ vista en Europa xustamente como pretende e merece, unha naci¨®n sen Estado, orgullosa da s¨²a identidade e un pa¨ªs c¨ªvico, pacifico e emprendedor. Hai unha categor¨ªa para reco?ecer as culturas sen estado na Europa e unha obra literaria en lingua catal¨¢ ten posibilidades reais de acadar un N¨®bel, por merecementos propios do autor ou autora e tam¨¦n por merecementos dun pa¨ªs rexo e intelixente. Ben o merecen eles. Que n¨®s, non.