A ¨¦poca imp¨®n o poema

O ru¨ªdo de fondo (Xerais, 2012) ¨¦ a guerra en curso. Polo menos, a guerra en curso inoculada no sexto libro de poemas de Daniel Salgado (Monterroso, 1981), homenaxe tam¨¦n ao xeito de organizar Don DeLillo a s¨²a novela White Noise(1985). A violencia da ¨¦poca, a vida confiscada, a terror¨ªfica ordenaci¨®n do xard¨ªn, a desconsiderada violencia do que xa non ¨¦, o consenso nocturno, a toupeira, menos mal. ¡°Descr¨ªbeo como che pete pero admite / urxencia¡±. Figuras do capitalismo serodio, cad¨¢veres as¨ª. Sen cirurx¨ªa entre o persoal e o pol¨ªtico nin posta en escena nin heroes que conduzan at¨¦ o final do enunciado. Escrita provisional, non ali?ada, contraria a simular bolero ning¨²n. ¡°A necesidade / de desmantelar o artificio / imponse¡±, escribe non se sabe (a¨ªnda) quen nunha sorte de plural. ¡°Vela¨ª se xogan as distancias, / a ¨¦poca, o reparto / de responsabilidades¡±.

O poema en ru¨ªdo de fondo non aparece unicamente mordido polas bombas de racimo do ex¨¦rcito norteamericano, como dic¨ªa o autor na lapela de d¨ªas no imperio (2004). Tampouco ¨¦ so o discurso como ca¨ªda, sen principio nin final (co?ecidos), como unha sesi¨®n de John Coltrane circa 1965 desvelada na s¨²a duraci¨®n, como ensaiaba en ?xodo (2006) e Ascension (2010). ¡°Intentaba facer estoupar o meu discurso, por iso os poemas van seguidos e non van seguidos, est¨¢n desordenados¡±, describe como pode Salgado. ¡°Agora dec¨¢tome de que ¨¦ unha obsesi¨®n que se repite: a derruba fronte ao consenso literario. A teima ¨¦ intentalo, non acadalo. O que me interesa ¨¦ a dislocaci¨®n¡±.

Aqu¨ª, a escrita bracea entre as ru¨ªnas da f¨¢brica, arfa e s¨²a en combate permanente coa linguaxe escrava e tuberculosa, entre insectos e v¨¦rtebras e cinza e couza ¡°contrae / toda enfermidade¡±, o ceo revolto de antes da torboada, detense, a piques de calar, e logo esc¨®rdase, convoca a Badiou e a Terry Eagleton cando o poema non d¨¢, comparecen Mahmud Darwix, M¨¦ndez Ferr¨ªn, H?lderlin, Danton, James Agee, Eliseo Diego, Billy Bragg ou Pete Seeger ou Lois Pereiro ou quen sexa que pregunta cara ao final: e ti de que lado est¨¢s?. ¡°O poema vira impos¨ªbel: a ¨¦poca / decide¡±.

¡°? o caos e ¨¦ tam¨¦n un s¨ªntoma de que o poema ¨¦ insuficiente¡±, explica. ¡°Inter¨¦sanme os intentos de introducir na poes¨ªa ¡ªnon me gusta esa palabra¡ª elementos alleos, ¨¦ algo que est¨¢ xa nos cl¨¢sicos gregos pero que no s¨¦culo XX aparece en poetas importantes que leo repetidamente. E logo est¨¢ a desorde do mundo, a multitude de est¨ªmulos e contradici¨®ns, a barafunda, e quer¨ªa que se reflectise dalg¨²n xeito. Non me convence o resultado, parece que un est¨¢ a sacar m¨²sculo, pedanter¨ªa, pero ¨¦ algo que imp¨®n o propio discurso. ? a necesidade de citar para chamar por outros¡±.

A car¨®n de ru¨ªdo de fondo, a voz de Os poemas de como se rompe todo (Sotelo Blanco, 2007) resulta ¡ªlido agora¡ª algo m¨¢is am¨¢bel. O p¨®rtico daquel libro, o cuarto, era unha autopo¨¦tica in progress que resolv¨ªa a enumeraci¨®n repetindo ¡°fraternidade¡± at¨¦ catro veces antes de abeirarse de novo ao cantil dos puntos suspensivos. Estoutro cont¨¦n un verso, dous en realidade, que se clavan nos ollos: ¡°E non hai / pronome pos¨ªbel". Amodo, o autor retruca citando a dedicatoria estampada nas primeiras p¨¢xinas: ¡°O pronome pos¨ªbel ser¨ªan os que nunca se equivocaron de inimigo¡±.

Xa a profesora Helena Gonz¨¢lez sinalara unha certa calidade xornal¨ªstica no discurso po¨¦tico de Salgado, periodista en EL PA?S amais de tradutor de Allen Ginsberg ao galego e de Lois Pereiro ao castel¨¢n, entre outros autores, e parte do grupo de agit-prop electr¨®nico Das Kapital. Refer¨ªase daquela Gonz¨¢lez a Sucede e d¨ªas no imperio, os seus dous primeiros libros, publicados ambos en 2004, pero hai uns versos en ru¨ªdo de fondo que volven concertar esa idea: ¡°A total escaseza / de fontes fi¨¢beis. este, o / xornalismo da fractura¡±. ¡°Cando romperon definitivamente", sae ao paso o poeta, ¡°Bob Dylan espetoulle a Phil Ochs que o seu non eran canci¨®ns, sen¨®n xornalismo. Dic¨ªao en nome dunha certa idea de verdade e de beleza. Visto as¨ª, non ser¨ªa unha mala autopo¨¦tica¡±.