Entre linguas ¡°vivas e actuais¡±

Hai nove anos un equipo do Seminario de Ling¨¹¨ªstica Inform¨¢tica da Universidade de Vigo p¨²xose a tarefa de cubrir un ¡°hist¨®rico¡± e sintom¨¢tico baleiro: a inexistencia dun gran dicionario ingl¨¦s-galego. Desde hai tres semanas, o oco est¨¢ cuberto e nas librer¨ªas est¨¢ o Dicionario Moderno Ingl¨¦s-Galego, que, publicado por 2.0 Editora, ofrece a traduci¨®n de m¨¢is de 20.000 termos que pretenden reflectir unha lingua ¡°viva e actual¡±, segundo un dos seus art¨ªfices, o profesor Alberto ?lvarez Lugr¨ªs.

Cada unha das 30.000 acepci¨®ns acomp¨¢?anse dunha frase que exemplifica o seu uso, en ingl¨¦s e en galego. Este, ao ver de ?lvarez Lugr¨ªs, ¨¦ un dos puntos fortes da obra. A diferenza doutros dicionarios, este exemplos non est¨¢n elaborados ad hoc, sen¨®n tirados de textos reais que algunha vez foron traducidos ao galego. As¨ª, obras literarias, revistas especializadas ou pel¨ªculas ¡ªestadounidense¡ª constit¨²en o manancial que nutre o volume, de 1.236 p¨¢xinas. De feito, o propio l¨¦xico foi extra¨ªdo desas mesmas obras, orixinariamente para a elaboraci¨®n do Corpus Ling¨¹¨ªstico da Universidade de Vigo, que se pode consultar na rede de balde, e que derivou na versi¨®n electr¨®nica do dicionario, con edici¨®ns en 2006 e 2008. Nese labor, realizado mediante programas inform¨¢ticos, traballaron unhas 25 persoas, moitos investigadores e bolseiros do seminario. ?lvarez Lugr¨ªs recalca que, sen eses recursos humanos, unha empresa como esta ¨¦ irrealizable. O traballo de revisi¨®n correu a cargo del, de Eva D¨ªaz e do coordinador, Xavier G¨®mez Guinovart.

Esta metodolox¨ªa, argumenta o ling¨¹ista, permite eliminar a distorsi¨®n en segundo grao que supor¨ªa partir dalg¨²n dicionario ingl¨¦s-espa?ol ou ingl¨¦s-portugu¨¦s xa publicado. P¨¢rtese das suxesti¨®ns feitas por profesionais da lingua como son os tradutores, sometidas ao debido control cient¨ªfico. A f¨®rmula permite, ademais, ofrecer unha linguaxe est¨¢ndar e de uso real, ben no rexistro coloquial, ben no cient¨ªfico. O p¨²blico obxectivo non se circunscribe s¨® aos escolares de secundaria ou bacharelato ¡ªcoma o Dicionario elemental de 3.000 entradas de Benigno Fern¨¢ndez Salgado ou outros precedentes como glosarios, listaxes de palabras¡ª, sen¨®n a todos os que traballan coa lingua: tradutores, int¨¦rpretes, xornalistas, profesores.

No fondo deste enfoque, que incorpora os significados m¨¢is recentes das palabras latexa unha idea, que o dicionario, non se converta no pante¨®n da lingua. ?lvarez Lugr¨ªs constata que as instituci¨®ns, neste caso a Real Academia Galega, adoitan ser pouco permeables ¨¢ hora de aceptar novos usos do. ¡°Sempre te?en os seus tempos; n¨®s ese paso queremos obvialo¡±, sinala.Sobre a raz¨®n pola que non hab¨ªa no mercado unha obra destas caracter¨ªsticas, pese a que o ingl¨¦s hai tempo que ¨¦ lingua franca global, o coautor ¨¦ claro: ¡°? un traballo moi caro¡±. As¨ª, s¨® se poder¨ªa facer co ¡°apoio das autoridades culturais¡±. Como as grandes editoras rexeitaron o proxecto, finalmente o Dicionario Moderno sa¨ªu do prelo grazas a que ?lvarez Lugr¨ªs e G¨®mez Guinovart fixeron a s¨²a parte do traballo gratis, e a que 2.0 Editora se decidiu coa aposta. Tampouco ser¨ªa viable sen as axudas recibidas de Xunta e Goberno central para as bolsas dos investigadores, e sen o patrocinio da Conseller¨ªa de Cultura e da Universidade de Vigo para facer unha tiraxe de 500 exemplares a distribuir en centros universitarios, bibliotecas e especialistas. ? venda sa¨ªron 1.000 unidades.