"Os artistas xoves non te?en os prexu¨ªzos doutras xeraci¨®ns"

Sen d¨²bida algunha unha das persoas que m¨¢is saben sobre arte contempor¨¢nea en Galicia ¨¦ Alberto Ruiz de Samaniego (Fene, 1966), cr¨ªtico de arte, escritor, fil¨®sofo e comisario de exposici¨®ns, que foi elixido hai algunhas semanas como responsabel do pavill¨®n espa?ol na vindeira edici¨®n da Bienal de Venecia. Tr¨¢tase dun dos acontecimentos art¨ªsticos m¨¢is importantes de Europa e dar¨¢ comezo o vindeiro 10 de xu?o.

Entre os artistas que vai selecionar Samaniego estar¨¢n varios galegos. Ser¨¢n elixidos "non polo feito de seren daqu¨ª sen¨®n porque son os que mellor co?ezo". Este criterio de selecci¨®n responde ¨¢ idea deste cr¨ªtico de que o m¨¢is importante das exposici¨®ns non son os nomes sen¨®n os proxectos. "O nome deber¨ªa ser o de menos. Un dos problemas da arte ¨¦ o fetichismo dos nomes. A m¨ªn inter¨¦same m¨¢is traballar con proxectos aos que poidan incorporarse artistas que facer xustamente o contrario", indica Samaniego.

"Non creo estimulante nin operativo competir con centros das grandes metr¨®poles"

"O importante de ser internacional ¨¦ poder xerar un valor que interese f¨®ra"

Neste caso a proposta da que parte o comisario galego para presentar en Venecia parte de tres postulados b¨¢sicos. Por unha banda, tr¨¢tase de facer unha an¨¢lise das pr¨¢cticas extraterritoriais, e dicir, centrarse en autores que realizan saltos dunha disciplina a outra, xa que esa actitude constit¨²e "a esencia da pr¨¢ctica art¨ªstica". Adem¨¢is, Samaniego plantea a necesidade de facer unha reflexi¨®n sobre o que ¨¦ Venecia en s¨ª mesma, pero dunha forma alonxada do imaxinario "rampl¨®n, m¨®rbido e lamentablemente caduco" que soe arrodear ¨¢ cidade italiana. Neste caso apostarase por falar dunha cidade que soubo construir "esplendor, magnificencia e creatividade" dende a lama . "Para min Venecia ¨¦ a afirmaci¨®n m¨¢is forte da vida", sinala o escritor.

Por ¨²ltimo, a proxecto de Samaniego para a Bienal procurar¨¢ alonxarse do "espect¨¢culo do horror" no que ao seu xu¨ªzo se converteu a arte contempor¨¢nea nos ¨²ltimos tempos. "Do que se trata neste caso ¨¦ de utilizar a Venecia coma unha aposta polo furor da vida, a¨ªnda que saibamos que s¨® se trata de fendas na situaci¨®n de horror xeral na que vivimos", sinala.

No que se refire ¨¢ situaci¨®n da arte galega nestes tempos de globalizaci¨®n cultural, Samaniego destaca o grande n¨²mero de artistas con proxectos de interese. "Da cantidade sempre sae a calidade. Quiz¨¢is o problema sexa que hai moitos artistas que acaban loitando por ter un espazo para expo?er nas galer¨ªas e que alg¨²ns deles opten por cambiar continuamente os seus proxectos para adecualos ¨¢ moda do momento. De todos os xeitos, o que sucede en Galicia non ¨¦ moi distinto do que pasa noutros puntos de Espa?a", apunta.

Ao seu xu¨ªzo, os artistas xoves te?en menos prexu¨ªzos e son m¨¢is polivalentes ca os de xeraci¨®ns anteriores. "Agora un artista pode intervir sen problemas nun espazo institucional prestixioso, pero tam¨¦n nunha tenda de alta costura ou na rede Internet. Eu penso que iso ¨¦ positivo porque lles fai traballar m¨¢is preto da sociedade", explica Samaniego, quen non ¨¦ moi optimista respecto das posibilidades de que se acurte a separaci¨®n "abismal" entre a arte contempor¨¢nea e o p¨²blico.

Tampouco conf¨ªa moito no traballo que se pode facer desde os gobernos para crear condici¨®ns que favorezan o desenvolvemento do mundo da arte. Coma exemplo cita o feito de que en Galicia se crearan centros de arte contempor¨¢nea sen analizar a conveniencia de "complementar" as s¨²as funci¨®ns. Samaniego tam¨¦n se refire as recentes declaraci¨®ns do presidente da Xunta, Emilio P¨¦rez Touri?o, que comparou o proxecto da Cidade da Cultura coa Tate Gallery de Londres ou o Centro Pompidou de Par¨ªs. "Afirmaci¨®ns dese tipo s¨® poden atribuirse ¨¢ inocencia ou ao cinismo. Non creo que resulte estimulante nin operativo tratar de competir con centros situados nas grandes metr¨®poles. Hai que asumir que desde a periferia non podemos compararnos con esas entidades simb¨®licas", retruca.

Na s¨²a opini¨®n, non hai que deixarse levar pola tendencia de moda de facer sempre infraestructuras cunha visi¨®n internacional. "Hai un xigantismo un pouco tontorr¨®n e a arte non pode consistir s¨® en atraer grandes masas. O importante de ser internacional ¨¦ ser capaz de xerar un valor que interese fora das nosas fronteiras. Por exemplo, Julio Iglesias ¨¦ internacional e, sen embargo, dende o punto de vista musical, resulta lamentabel e pat¨¦tico", sinala Samaniego.

Entre as suxerencias que fai para mellorar a situaci¨®n dos xoves artistas galegos, o cr¨ªtico ref¨ªrese ¨¢ conveniencia de incrementar as bolsas para estancias no extranxeiro. Tam¨¦n considera necesario deixar de utilizar a arte coma un medio para exaltar a identidade.