Gaitas

O meu amigo, o escultor Francisco Leiro, recibiu o encargo do Concello de Ortigueira para realizar unha peza de invocaci¨®n ao gaiteiro, tan vinculado a esa vila polo seu extraordinario festival e a s¨²a eficiente e hist¨®rica Escola de gaitas. Leiro ¨¦ un cambad¨¦s cosmopolita que reparte a s¨²a vida, ¨¦ dicir, o seu traballo e talleres, entre o Saln¨¦s, Nova York e Madrid.

Cando eu, privilexiado, vin o primeiro esbozo da obra no seu estudio de Cambados, amais de quedar impresionado pola habilidade primixenia de Leiro para o movemento da figura humana e o expresionismo, pregunteille pola circunstancia de que a gaita (o que plasticamente representaba a gaita) aparec¨ªa con tres roncos, o que ¨¦ habitual na gaita escocesa e principal diferencia coa galega (dun s¨® ronco).

Leiro explicoume que quer¨ªa facer un gaiteiro interc¨¦ltico porque vinculaba a peza ao lugar no que desde hai tantos anos se celebra o Festival do Mundo Celta. Eu, profano en escultura e gaitas, recordei, efectivamente que a ¨²nica que vez que mirara de cerca unha gaita escocesa, amais de nas botellas de whisky, fora nos desfiles das bandas escocesas en Ortigueira. Ou sexa, Leiro, alleo ¨¢ pol¨¦mica de especialistas sobre a introduci¨®n en Galicia da for¨¢nea gaita de tres roncos, pretend¨ªa un gaiteiro, coma el mesmo, internacional e cosmopolita.

Agora a escultura xa est¨¢ no seu lugar (foi inaugurada na recente edici¨®n do Festival) e a pol¨¦mica trasladouse ¨¢ propia peza (¨¢ que recomendo visita). Eu mesmo fun testemu?a de discusi¨®ns a p¨¦ de obra.

Creo que, a¨ªnda que o que posiblemente atente contra a tradici¨®n galega sexan as percusi¨®ns met¨¢licas e non tanto a sonoridade da gaita de tres roncos, hai un certo aire de sa¨²de cultural en que nos apaixonemos polo propio (a gaita, neste caso) tan repudiada hai s¨® unha d¨¦cadas e tan dignificada agora. Que non pare a festa!