Cinema para a ca¨ªda das follas

O outono ¨¦, nas cidades galegas, tempo de filmes. Santiago acolle a mostra Cineuropa e a produci¨®n ¨¢rabe en Amal. En Ourense abre un enmocecido festival xeralista e, de volta ¨¢ capital, Curtocircu¨ªto exp¨®n 223 curtametraxes chegadas de 93 pa¨ªses. O panorama festivaleiro parece sobrevivir ¨¢s adversidades econ¨®micas e iso que, denuncia o director de Cineuropa Jos¨¦ Luis Losa, "a Xunta non convocou axudas aos certames; ¨¦ grave".

Ma?¨¢, s¨¢bado, ¨¢s nove e media da noite, o filme Celda 211 de Daniel Monz¨®n protagonizado por Lu¨ªs Tosar inaugura a 14? edici¨®n do Festival de Cinema Internacional de Ourense. "Celda 211 ¨¦ un bo exemplo de cinema galego coproducido", explica Enrique Nicanor, director do certame nos tres ¨²ltimos anos, "con produci¨®n e profesionais galegos, pero participado por outros pa¨ªses". Nicanor, que entre 1983 e 1987 traballou ¨¢ fronte da segunda canle de Televisi¨®n Espa?ola, salienta sobre todo esa condici¨®n "comercial" do encontro de Ourense. "O noso pequeno barqui?o b¨®tase a navegar no mundo dos festivais", metaforiza, "un mundo competitivo pero onde, se non est¨¢s, non entras no audiovisual".

"A exhibici¨®n en Santiago at¨®pase moribunda", afirma Jos¨¦ Luis Losa

Ourense fai gala de "cumprir con todas as normativas" en materia de festivais

"En Galicia non pode haber dous festivais e hai alg¨²n que xa est¨¢ morto"

O cineasta Eloy Lozano, "un director controvertido", ser¨¢ homenaxeado

A xerencia do festival ourens¨¢n, que na ¨²ltima edici¨®n recibiu 10.000 espectadores nas dez salas que ocupa, fai gala da s¨²a vontade "de cumprir con todas as normativas europeas en materia de festivais e cos produtores europeos". "Un festival tam¨¦n debe ser unha ferramenta de desenvolvemento do audiovisual dun pa¨ªs e tentar unha proxecci¨®n internacional", considera Nicanor. Tres master class "con tres grandes expertos europeos" do programa Media da Uni¨®n Europea acompa?ar¨¢n os douscentos filmes proxectados deica o 17 de outubro, dez de eles en competici¨®n e procedentes de 80 pa¨ªses.

"Na colleita deste ano temos filmes moi cr¨ªticos, no l¨ªmite do permitido", describe o director, quen, perplexo, asegura que "os cineastas reflicten o estado do mundo, a s¨²a violencia". Nun festival que, confesa o seu director, se mira no espello de Rotterdam, haber¨¢ ademais tres homenaxes "sentidas e pouco protocolarias, con charlas e pase de filmes". O medio s¨¦culo de publicaci¨®n d'A Esmorga serve en Ourense para repasar a versi¨®n f¨ªlmica de Gonzalo Su¨¢rez (1979) sobre a novela de Eduardo Blanco Amor. O cineasta Eloy Lozano, morto hai uns meses e ide¨®logo do primeiro festival ourens¨¢n -"un director controvertido e dif¨ªcil, pero un pioneiro", segundo Nicanor- e a filmograf¨ªa do canadiano Norman McLaren -"o pai do debuxo animado m¨¢is avanzado, o Picasso da animaci¨®n"- completan o cap¨ªtulo conmemorativo.

Aos 15 d¨ªas de que se apague o proxector en Ourense, encenderanse os focos en Santiago. O 4 de novembro arrinca a 23? edici¨®n de Cineuropa, "coa filosof¨ªa do necesario, tal e como est¨¢ o panorama da exhibici¨®n", segundo o respons¨¢bel da mostra Jos¨¦ Luis Losa. "En Santiago podemos falar mesmo de moribundia", engade. Para contribu¨ªr a paliar as deficiencias dunhas salas comerciais onde hai anos que non pasan as obras do cineasta europeo vivo m¨¢is importante -Jean-Luc Godard-, Cineuropa exp¨®n un cento de filmes. "A¨ªnda estou en Sitges", relataba esta semana Losa, "pechando o pase dalg¨²n filme".

Entre as fitas que salienta o tam¨¦n programador do certame at¨®panse A religiosa portuguesa, do cineasta estadounidense Eug¨¨ne Green, ou Soul Kitchen, coa que o turco Fatih Akin levou o ¨²ltimo Le¨®n de Ouro en Venecia. "A de Bruno Dumont , que moitos dos cr¨ªticos cualificaron como do mellor de Donosti" ¨¦ outra das apostas reveladas por Losa, quen presentar¨¢ o cartel completo un par de d¨ªas antes da apertura. O que si adianta son as d¨²as retrospectivas monogr¨¢ficas de Cineuropa: as oito longametraxes do cineasta franc¨¦s Arnaud Desplechin, un dos ¨²ltimos reescritores do filme de personaxe, e a ¨²ltima d¨¦cada da filmograf¨ªa de Claude Denis, "representante dos nov¨ªsimos ou da chamada Contraonda". Tampouco faltar¨¢n as secci¨®ns habituais, dedicadas ao cinema asi¨¢tico ou ao documental sobre m¨²sicas pop. "Temos, ademais, unha relaci¨®n de complicidade co Festival de Buenos Aires, o gran contedor de cinema independente despois de Sundance", apunta, ao tempo que constata divertido diferenzas: "Te?en un mill¨®n de espectadores".

36.000 persoas asistiron en 2008 a Cineuropa. "O p¨²blico ¨¦ o noso elemento diferencial", explica Jos¨¦ Luis Losa, para quen un festival bas¨¦ase ben na audiencia, ben "no seu peso comercial e da industria". O director do festival compostel¨¢n, que este ano s¨® financia o Concello de Santiago, opina con contundencia sobre a imposibilidade "de que en Galicia existan dous festivais". "Durante 15 anos intentouse que fose un", contin¨²a, "e hai alg¨²n que xa est¨¢ morto". Losa non oculta o seu obxectivo de mudar Cineuropa no certame galego, "igual que en Castela te?en Valladolid, ou en Euskadi Donosti", e reco?ece que, de chegar ese intre, "haber¨ªa que matizalo". O que se concibe arestora como mostra pasar¨ªa a encontro competitivo.

A nivel de mostra funciona, igualmente en Santiago, o Festival Internacional de Cine Euro-?rabe Amal, que acada a s¨²a s¨¦tima edici¨®n entre o 23 e o 31 deste mes. Organizado pola Fundaci¨®n Araguaney e dirixido por Ghaleb Jaber Mart¨ªnez, Amal achega ao p¨²blico 36 filmes, ficci¨®n e documental, facturados nos pa¨ªses ¨¢rabes nos ¨²ltimos tres anos. "Pel¨ªculas con sentimento a flor de pel pero virulentamente comprometidas", explicou o respons¨¢bel do ciclo durante a presentaci¨®n do programa a pasada semana.

Dende a organizaci¨®n falan de si mesmos como "¨²nico festival de cine ¨¢rabe de Europa" e non agochan a s¨²a militancia propalestina. Amal ¨¦ a palabra ¨¢rabe para designar a esperanza e so ese ep¨ªgrafe, amais de fitas chegadas dos territorios palestinos, T¨²nez, L¨ªbano, Quatar, Siria, Xordania ou Exipto, ac¨®llese unha semana da gastronom¨ªa ¨¢rabe ou Amal Express, a creaci¨®n dunha curtametraxe de cinco minutos nun tempo m¨¢ximo 96 horas.

Dedicado especificamente ao minicinema, e coincidente en datas co festival de Ourense (do 10 ao 17 de outubro), na capital abre o s¨¦timo Festival Internacional de Curtametraxes de Santiago. Curtocircu¨ªto. Das 2.552 propostas recibidas polos promotores, que encabeza Tim Redford, 223 entrar¨¢n en competici¨®n nas catro categor¨ªas do certame (galega, espa?ola e internacional, e Explora, para "os mellores traballos experimentais e de innovaci¨®n, sen ter en conta a s¨²a nacionalidade").

As obras a concurso remit¨ªronse dende 93 pa¨ªses diferentes. Canda as proxecci¨®ns, Curtocircu¨ªto repite as secci¨®ns de edici¨®ns anteriores e incl¨²e o xa proverbial concurso de gui¨®ns Compostela Plat¨® no que o galard¨®n leva canda si a produci¨®n da curta co texto ga?ador e a rodaxe coa capital a xeito de escenario.