A mudanza na cultura

No prazo de d¨²as semanas cerraron dous medios de comunicaci¨®n en lingua galega case heroicos, unha web, Vieiros, e un semanario, A Nosa Terra: non son feitos illados. Ten a ver coa desprotecci¨®n da nosa lingua e que esta Administraci¨®n agudizou. Todas as linguas precisan apoio dunha administraci¨®n, a nosa non o ten e quen traballa na nosa lingua non o ten.

Al¨¦n diso est¨¢ a ocorrer un proceso no que todo est¨¢ en cuesti¨®n. A crise econ¨®mica foi a manifestaci¨®n na superficie dunha crise de transformaci¨®n m¨¢is profunda que marca efectivamente o comezo dun novo s¨¦culo e un novo tempo, con cambios econ¨®micos, sociol¨®xicos e psicol¨®xicos. Hai quen discute o alcance deses cambios reduc¨ªndoos a mero cambio de formato, do anal¨®xico ao dixital. Coido que iso nace dunha actitude defensiva: a nosa civilizaci¨®n entrou nun novo estadio e o anal¨®xico ¨¦ un herdo que xa dentro do novo mundo, que xa ¨¦ dixital. E iso ten consecuencias. A¨ªnda non naceron ideolox¨ªas novas, polo momento s¨® se enxerga unha crise da pol¨ªtica e tam¨¦n o descr¨¦dito das instituci¨®ns e autoridades de todo tipo. O xer¨¢rquico e vertical est¨¢ a ser ro¨ªdo pola base, a xente est¨¢ a autoorganizarse e autoabastecerse horizontalmente e en rede. Esta nova cultura r¨¦inalle especialmente ¨¢s novas xeraci¨®ns que, por varias causas, non acaban de integr¨¢rense no entramado social existente. Por¨¦n mudan tam¨¦n os h¨¢bitos e as demandas das persoas de todas as idades. O campo da cultura non escapa a iso: a industria cultural est¨¢ en crise, en dous ou tres anos ter¨¢ outra forma.

O problema que ten a cultura galega non ¨¦ que sexa antiga, ¨¦ que ¨¦ vella. Custa crelo, mais a cultura galega era ben m¨¢is moderna nos anos sesenta e setenta que arestora. Daquela non estaba institu¨ªda e todo era acci¨®n e procurar alcanzar a sociedade. Por outra banda, como non ti?a existencia administrativa, non era legal, non ti?a l¨ªmites ideol¨®xicos nin administrativos. A fase en que estamos, esta que est¨¢ en crise, comezou nos anos oitenta coa chegada da autonom¨ªa. Como a autonom¨ªa non foi interpretada por quen cr¨ªa no autogoberno pol¨ªtico, no canto de ser un instrumento ¨²til, transformouse nun molde e nunha ideolox¨ªa. O galego acabou por reducirse a unha canle de televisi¨®n antropol¨®xica e ¨¢ asignatura de lingua galega; en paralelo deuse a "autonomizaci¨®n" dos estudos do galego ao escind¨ªrense do portugu¨¦s. Na pr¨¢ctica foise creando unha cultura conformada por unha ideolox¨ªa rexionalista, limitada ao autoconsumo e dependente da Administraci¨®n. A cultura galega hoxe ten dimensi¨®n, fasqu¨ªa e natureza auton¨®mica, isto ¨¦, subalterna e dependente, e rixidamente instalada dentro da cultura nacional espa?ola como unha anomal¨ªa rexional.

Con todo, non hai un fracaso total da cultura galega, pois se observamos o que acontece na Rede veremos que a¨ª a presenza do galego ¨¦ moi superior aos medios impresos e ¨¢ representaci¨®n social: na Rede, f¨®ra da instituci¨®n, o galego est¨¢ vivo da man de xente nova moi activa.