Primavera de imaxes

Fotograf¨ªas que inzan a paisaxe cultural igual que as follas enchen os cami?os estes d¨ªas. Antonte comezou o Outono Fotogr¨¢fico (OF), que non ¨¦ un certame, sen¨®n un aut¨¦ntico espazo expositivo en rede, sen parecido ning¨²n coas outras convocatorias de Espa?a. O OF empezou hai 29 anos, da man de Benito Losada, responsable da daquela Casa da Xuventude de Ourense, con catro exposici¨®ns. Nesta edici¨®n, a primeira sen el (Losada morreu o febreiro pasado), as mostras, entre individuais e colectivas, ach¨¦ganse ao cento e medio e exp¨®?ense ata decembro nos centros culturais da provincia de Ourense, varios do sur de Lugo e nas principais cidades galegas e, polo tanto, tam¨¦n de Barcelona. Os autores superan o medio milleiro. "Agora que Benito non est¨¢ podemos dicir o que a s¨²a modestia lle imped¨ªa dicir a el: o Outono ¨¦ un aut¨¦ntico festival galego da imaxe", asegura un dos organizadores, Xos¨¦ Lois V¨¢zquez.

O c¨¢rcere centra d¨²as das mostras dun festival con m¨¢is de 500 autores

Outono Fotogr¨¢fico "mestura o colaborativo co antropol¨®xico. ? a radiograf¨ªa do estado actual da fotograf¨ªa en Galicia", considera V¨¢zquez, porque acolle desde autores emerxentes aos cl¨¢sicos, e o 80% das exposici¨®ns individuais est¨¢n feitas especificamente para o certame ourens¨¢n. As propostas dos fot¨®grafos son todo un arco da vella de intenci¨®ns e resultados. A que abriu o Outono antonte no Museo Municipal de Ourense, Prisi¨®n sen presos, presos sen prisi¨®n xurdiu a partir do peche da vella c¨¢rcere da Coru?a, en 2009. Os seus autores, Nacho Romero e ?ngel Cordero, quixeron retratar ¨¢ vez o recinto penitenciario abandonado e media ducia dos que nel viviron -Lisardo, Chouzas; Tito, O tigre de Teixeiro; Raquel, Media casta?a-, "mostrar o momento actual de persoas e espazos logo de pisarse mutuamente durante, para alg¨²n, mais de 20 anos".

Trazos na parede, de Amador Lorenzo Blach, comparte o obxecto, a prisi¨®n coru?esa (e tam¨¦n sede expositiva), pero non o obxectivo. Neste caso ¨¦ facer un retrato visual e sonoro (con sons gravados no momento de facer as fotos) non da convivencia, sen¨®n do illamento, "retratar os presos sen os presos". No que xa parece moita casualidade, estes dous non son os ¨²nicos traballos carcerarios. Na prisi¨®n -en funcionamento- de Pereiro de Aguiar estar¨¢, desde a semana que v¨¦n, Tarot, un proxecto da catal¨¢ Mar¨ªa Vernet, que comezou como obradoiro de fotograf¨ªa no penal barcelon¨¦s de Lledoners, cos reclusos usando c¨¢maras estenopeicas (feitas con caixas de zapatos ou latas de refrescos) e derivou cara a produci¨®n das cartas do tarot, desde o atrezzo e a escenograf¨ªa ¨¢s fotos finais.

Obviamente, as exposici¨®ns que se poder¨¢n ver, en caf¨¦s ou salas de arte, te?en moitos m¨¢is enfoques. Tam¨¦n os fot¨®grafos van do alfa ao omega. Alberto Mart¨ª, profesional coru?¨¦s a¨ªnda en activo aos 88 anos, recolle en Adeuses 73 fotograf¨ªas sobre o ¨¦xodo galego cara a Am¨¦rica, desde A Coru?a e Vigo, que fixo entre 1957 e 1963. Pola contra Thupten Chophel, que naceu en 1967 en Vigo como Mart¨ªn Garc¨ªa P¨¦rez e hoxe ¨¦ monxe budista e fot¨®grafo, presenta unha colecci¨®n de imaxes obtidas en mosteiros da India, Espa?a e Indo-Tibet. Esta non ¨¦ a ¨²nica incursi¨®n en mundos menos pr¨®ximos (a¨ªnda que con acci¨®ns administrativas similares). Os ¨²ltimos d¨ªas de Sulukule, do levantino Jos¨¦ Alvado, conta o caso deste barrio de Istambul, centro de referencia da cultura xitana desde hai s¨¦culos, que en 2007, tras a designaci¨®n da cidade como capital da cultura europea 2010, foi derrubado.

A maiores das exposici¨®ns, o Outono Fotogr¨¢fico incl¨²e proxecci¨®ns, cursos e mesmo concursos, como un de fotograf¨ªas co m¨®bil organizado pola Fundaci¨®n Curros Enr¨ªquez e o Concello de Celanova, cos poemas de Celso Emilio Ferreiro como inspiraci¨®n obrigada. "Diante da aceptaci¨®n da fotograf¨ªa como manifestaci¨®n art¨ªstica, a necesidade de espazos e festivais espec¨ªficos debera dilu¨ªrse. Pero estamos en ¨¦poca de transformaci¨®ns profundas, que no mundo fotogr¨¢fico se traduce nunha grande pandemia de c¨¢maras, moit¨ªsimas en permanente dispo?ibilidade (tel¨¦fonos m¨®biles), acheg¨¢ndonos ¨¢ formulaci¨®n do Homus fotogr¨¢ficus", di no cat¨¢logo o outro organizador Xacobe Mel¨¦ndrez Fassbender, citando a Joan Fontcuberta. Mel¨¦ndrez e V¨¢zquez est¨¢n a crear a Fundaci¨®n Benito Losada como a entidade que garanta que o OF sobreviva.