Galicia e a 'Operaci¨®n Subtracionista'

Moito se ten falado das subvenci¨®ns culturais, mais nada do Subtraccionismo cultural. Foi moi aplaudida na tribuna de convidados a ¨²nica medida concreta que anunciou no seu discurso o candidato a presidente na sesi¨®n de investidura. A da inmediata derrogaci¨®n do decreto sobre o uso do galego no ensino. A s¨²a foi unha longa declaraci¨®n de intenci¨®ns, con ret¨®rica correcta. Mais brillante, o que se di brillante, a xulgar pola ovaci¨®n do escolleito tribunal, s¨® estivo nese punto. Cando lle cortou unha orella ao galego. Nin que cortase as d¨²as orellas e o rabo do Anjo Mau, que ¨¦ como chaman en Portugal ao compadre Lucifer!

O outro d¨ªa, no Parlamento de Galicia, ovacionouse pois o Subtraccionismo ling¨¹¨ªstico. Na historia da democracia, as sociedades vanse movendo polo pulo das vangardas. A n¨®s tocounos o pulo da anti-vangarda. Agora que no mundo se espalla o universo Obama, que ¨¦ a operaci¨®n de sumar, en Galicia proc¨¦dese ¨¢ operaci¨®n de restar. Galicia pod¨ªa ser mod¨¦lica coa lexislaci¨®n actual, mais vela¨ª v¨¦n o Subtraccionismo!

Nos m¨¢is de corenta folios do discurso do presidente, nin unha soa menci¨®n ¨¢ Cidade da Cultura

O Subtraccionismo ¨¦ unha corrente mental que vai impregnando todo, mais que comeza pola relaci¨®n coas palabras. Por que Pilar Rojo, que preside o novo Parlamento, tivo que subtraer a fulesp¨ªn, que din en Ferrol, a toda velocidade, as s¨²as propias palabras, esa falta pecaminosa, ese lapso terr¨ªbel, o de ter chamado "himno nacional" ao Himno de Galicia? Ela mesma cantou e canta ese himno no que o n¨²cleo significante ¨¦ xustamente desexar "a redenz¨®n da boa / naz¨®n de Breog¨¢n". Un brinde de proveito, por certo. Ese himno, con esa letra, foi aprobado como s¨ªmbolo nacional de Galicia en solemne sesi¨®n parlamentaria. E Galicia ¨¦, segundo a Constituci¨®n, unha "nacionalidade hist¨®rica". As¨ª que Pilar Rojo pod¨ªa dicir "himno nacional" e quedarse tan tranquila, como se tam¨¦n lle chama "nacional" ao Himno (europeo) da Alegr¨ªa. Mais ela tivo que correr a desdicirse e limpar a tremenda mancha. Todo ser¨ªa m¨¢is doado e integrador se se puidese empregar con naturalidade a expresi¨®n "naci¨®n de naci¨®ns" para referirmos a Espa?a sen que saltasen os interruptores. O problema est¨¢ en quen sacraliza determinadas palabras, subtraendo a s¨²a polisemia e forzando a sinonimia entre Estado e naci¨®n. En todo caso, este ¨¦ un episodio metaf¨®rico menor, un pequeno exemplo de auto-subtracci¨®n. Pilar Rojo ¨¦ moi nova e a¨ªnda ten tempo a cantar no H¨®rreo A Marsellesa e m¨¢is Blowing in the wind.

Agora o preocupante ¨¦ o Subtraccionismo mental como modelo de goberno. Sei de moitos pa¨ªses onde, medida a medida, chanzo a chanzo, lei tras lei, fixeron e fan o pos¨ªbel para revalorizar o patrimonio cultural e natural. Dende logo, far¨ªano con afouteza se estivesen no noso lugar, no que atinxe a ese recurso propio que ¨¦ ser o berce dun idioma, o galego, logo universalizado coa p¨®la portuguesa. O que ¨¦ impos¨ªbel de atopar, no noso tempo, ¨¦ un goberno que anuncia como unha das primeiras medidas lexislativas o subtraer algo de seu.

De manter a coherencia, eu imaxino unha primeira entrevista do novo presidente.

-Cal ¨¦ o principal problema de Galicia?

-En Galicia temos un problema moi urxente e ¨¦ o problema do galego.

O cultivo do galego, dende a memoria da resistencia, e para o enxoval democr¨¢tico, pertenceu ao eido com¨²n da esperanza, da ilustraci¨®n, do benestar. A s¨²a normalizaci¨®n estaba na categor¨ªa dos so?os pr¨¢cticos, como o era tam¨¦n o so?o da liberdade. No campionato de parvadas ditas nos ¨²ltimos tempos sobre o galego, hai unha que acada un lugar estelar na historia mundial do Noxo: eses que asemellan a situaci¨®n do castel¨¢n hoxe en Galicia co galego durante o franquismo. Por suposto, quen ¨¦ quen de dicir algo as¨ª, ou mesmo po?elo por escrito, ou ignora adrede o que foi a ditadura ou seu pensamento a¨ªnda est¨¢ encriptado, consciente ou inconsciente, nese estadio da ditadura.

O galego, si, pertenc¨ªa ao eido da esperanza e os subtraccionistas tentan facer todo o pos¨ªbel para asocialo cun problema. Cada pa¨ªs ten o seu problema espec¨ªfico. En Arxentina est¨¢ o mosquito do dengue. E aqu¨ª, para os subtraccionistas, temos o mosquito do galego. Hai que convivir con el, que remedio, mais procurar que non se espalle.

O tratamento do idioma galego ¨¦ unha proba, un test, para a posta en marcha do Subtraccionismo.

Talvez o lector pense que esta teor¨ªa do Subtraccionismo ¨¦ froito dunha imaxinaci¨®n literaria, contaminada ademais pola moda do x¨¦nero g¨®tico e do vampirismo. Xuro que non lin a Stephanie Meyer, nin nada da s¨²a saga, nin antes nin despois das elecci¨®ns galegas. Non dir¨ªa o mesmo dalg¨²ns cerebros da campa?a da dereita que por vez primeira na democracia introduciron en Galicia un cl¨ªmax de vampirismo ling¨¹¨ªstico, con efectos especiais de morcegos radiof¨®nicos e prensa de follet¨ªn.

Se alg¨²n d¨²bida nesta mi?a hip¨®tese do horizonte subtraccionista, que repare nun detalle que deber¨ªa figurar en grandes titulares nas p¨¢xinas de sucesos e que, non obstante, s¨® foi referido, que eu saiba, neste xornal. Nada que ver coa pataca minuta do adxectivo auto subtra¨ªdo por Pilar Rojo. Non. Eu falo dun suceso extraordinario. A desaparici¨®n da Cidade da Cultura!

Nos m¨¢is de corenta folios do discurso do novo se?or presidente, nin unha soa menci¨®n ¨¢ obra arquitect¨®nica m¨¢is importante do mundo despois das pir¨¢mides de Exipto e o restaurante de vodas do Pazo de Cristal de Baio. Mais o Pazo de Cristal de Baio vaise inaugurar esta semana, mentres nada sabemos que pasou coa Cidade da Cultura. Ese si que ¨¦ un lapso no discurso. Normal que se che escape un adxectivo, a¨ªnda que sexa nacional. Pero que desapareza a Cidade da Cultura, coas s¨²as hect¨¢reas, cos seus centos de mill¨®ns de euros, cos seus articulistas diarios mallando no despilfarro bipartito... iso si que ¨¦ Subtraccionismo m¨¢xico!

Vou tentar preguntar ao novo presidente a ver como fixo. E de paso preguntarlle cando ¨¦ a puxa do Audi e o mobiliario de dese?o. A¨ªnda que ao mellor tam¨¦n desapareceron xa co Subtraccionismo electoral. Digo eu que se es quen de facer desaparecer a Cidade da Cultura, que ser¨¢ da neveira pique-nique de Quintana?

A min o que de verdade me preocupa, moito m¨¢is que a Cidade da Cultura, ¨¦ o que pasou co malet¨ªn de Walter Benjamin. Era o ¨²nico que ti?a cando chegou ¨¢ fronteira de Port-Bou perseguido pola Gestapo e os esbirros franceses do r¨¦xime de Vichy. A¨ª morreu, na fronteira, acurralado. Non quer¨ªa soltar por nada do mundo o seu portafolios. Agora que est¨¢ felizmente resolto o caso da Cidade da Cultura, agora que xa desapareceu Anxela B. e m¨¢is o Anjo Mau, haber¨¢ que dedicarse a algo importante. Marcho de aqu¨ª, ver se atopo o malet¨ªn de Walter Benjam¨ªn, al¨ª onde est¨¢n as claves do antigo e novo Subtraccionismo.